Küresel kibir
Küresel kibir, (Farsça: استکبار جهانی) İran İslam Cumhuriyeti hükûmeti'nin resmi edebiyatında ABD'ye işaret etmek için kullanılan siyasi bir terimdir. İran İslam Devrimi'nin siyasi ve ruhani lideri olan Ruhullah Humeyni, Amerika Birleşik Devletleri'ni küresel kibrin simgesi olarak tanıttı.[1] İran’da 13 Aban (Kasım ayının 4. günü) küresel kibrine karşı millî mücadele günü olarak adlandırılmıştır.[2][3] Küresel kibir, günlük dilinde Amerika Birleşik Devletleri'nin diğer ülkeler üzerindeki kültürel ve ekonomik hegemonyasını tanımlanan bir terimdir. Bu terim, emperyalizm kavramından farklıdır. Emperyalizm'de bir devletin veya ulusun başka devlet veya uluslar üzerinde kendi çıkarları doğrultusunda etkide bulunmaya çalışmasıdır. Böylece diğer ülkeleri fiziksel olarak işgal eder.
1999 yılında Thomas Friedman küresel kibri şöyle açıkladı:
Küresel kibir yani bir ülkenin kültürel ve ekonomik etkisinin güçlenmesi ve yaygın olması o kadar fazla olsa ki diğer milletlerin hayatlarını etkilemek için başka insanları çalıştırmaya gerek kalmasın.[4]
Thomas Friedman'ın yazdığı makalesine göre İranlı siyasetçiler ABD'yi küresel kibrin başkenti olarak adlandırmaktadır. Fransalılar, Almanlar, Japonlar, Endonezyalılar, Hintliler ve Ruslar da şimdi ABD'ye küresel kibir diyorlar.[4] Diğer akademisyenler ve yazarlar da bu konu hakkında yorum yaptı. Uluslararası ilişkiler araştırmacısı olan Janie Leatherman, yorum yapanlardan biridir. Janie Leatherman, "Charting Transnational Democracy: Beyond Global Arrogance" adlı eserinde İranlıların Amerika'ya olan bakışını, küresel kibrin başkenti olarak dile getiriyor.[5] Ayrıca eserinde şöyle yazmaktadır: Tarih boyunca ABD kaç kere küresel kibrin temsilcisi olarak suçlanmıştır. Irak savaşından sonra bu suçlamalar daha da arttı. Vietnam Savaşı sırasında ise ABD küresel kibrin temsilcisi olarak suçlandı.[5]
2021'de Foreign Policy, Çin'i küresel kibirle suçladı. Dergiye göre Çin hükûmeti Amerika'nın hatalarını tekrarlamaktadır.[6]
Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]
- Amerika'ya ölüm
- Amerika hiçbir halt edemez
- İran İslam Devrimi'nin Zafer Bayramı
- Büyük Şeytan
- Emperyalizm
- Kültür emperyalizmi
Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ "ایالات متحده امریکا؛ مظهر استکبار جهانی". 27 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Şubat 2023.
- ^ "روز ملی مبارزه با استکبار جهانی". Erişim tarihi: 27 Şubat 2023.
- ^ "استکبار جهانی". 12 Temmuz 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Şubat 2023.
- ^ a b "A Manifesto for the Fast World". 14 Kasım 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Şubat 2023.
- ^ a b Leatherman 2005, s. 6
- ^ "China Is Repeating U.S. Mistakes With Its Own Global Arrogance". 27 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Şubat 2023.
| 1925-1979 | |
|---|---|
| Askeri ilişkiler ve çatışmalar | |
| Yasalar | |
| Başka konular | |
