Külefçe Muharebesi
| Külefçe Muharebesi | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1828-1829 Osmanlı-Rus Savaşı | |||||||||
 Külefçe Muharebesi | |||||||||
| |||||||||
| Taraflar | |||||||||
 Osmanlı İmparatorluğu |
 Rus İmparatorluğu | ||||||||
| Komutanlar ve liderler | |||||||||
|
Reşid Mehmed Paşa Ağa Hüseyin Paşa |
Hans Karl von Diebitsch General Rot Grigory Zass General Ferdinand General Pavlo Gratski General Rahlen | ||||||||
| Güçler | |||||||||
| 25.000 asker, 56 top | 26.000 asker, 122 top | ||||||||
| Kayıplar | |||||||||
|
4-5.000 asker ölü, yaralı ya da esir 56 top | 3-4.000 asker | ||||||||
Külefçe Muharebesi, 1828-1829 Osmanlı-Rus Savaşı'nda evre.
Sadrazam Reşid Mehmed Paşa komutasındaki Osmanlı ordusu 11 Haziran 1829'da Hans Karl von Diebitsch komutasındaki Rus ordusuna mağlup oldu.
Muharebe öncesi[değiştir | kaynağı değiştir]
Sadrazam Reşid Mehmed Paşa komutasındaki Osmanlı ordusu ikiye ayrılarak 10 Mayıs 829'da Eski Arnavutlar ve Pravadi üzerine taarruza geçti. 17 Mayıs'ta Eskiarnavutlar'a yönelik Osmanlı hücumu Rus direnişi nedeniyle sonuçsuz kaldı. Pravadi'ye yönelik Osmanlı taarruzu da Rusların 1.000 kayıp ve 5 toplarına malolsa da, direnişin artması sonucu Osmanlı ordusu Şumnu'ya çekildi. Rus ordusu komutanı General Rot Kozluca'ya çekilirken, General Diebitsch 19.000 askeriyle Şumnu'ya yakın konuşlandı.
Sadrazam Reşid Mehmed Paşa Serasker Ağa Hüseyin Paşa'yla anlaştı ve 27 Mayıs'ta Sadrazam Şumnu’dan, Serasker de Rusçuk'tan harekete geçti. Ağa Hüseyin Paşa'nın Silistre’ye yardım etmesi tasarlanmıştı. Ancak, Silistre'yi kuşatan Rus ordusunun emniyetini sağlamakla görevli General Grigory Zass komutasındaki kuvvetlerin Razgrad civarındaki direnci nedeniyle yeniden Rusçuk’a doğru çekildi.
Sadrazam ise Rus işgalindeki Varna civarındaki Rus birliklerinin Ağa Hüseyin Paşa'nın harekâtına engel olmaması için, Yenipazar-Yassıtepe yönünde ilerledi. General Rot'un Kozluca’daki ordusuyla çatışmadan kaçınarak yeniden 3.000 Rus askeriyle korunan Pravadi'yi kuşattı. Buna mukabil General Diebitsch de Silistre'yi kuşatmakta olan kuvvetlerinden bir bölümüyle 5 Haziran'da harekete geçerek 9 Haziran'da Pravadi civarına geldi. Burada, Reşid Mehmed Paşa komutasındaki ordunun Şumnu'yla bağlantısını kesmek ve Pravadi önünden ayrılarak bir meydan muharebesine zorlamak amacıyla Pravadi ile Şumnu arasındaki Külefçe Boğazı'nı tutmaya karar verdi. General Rot da Eskiarnavutlar’dan hareket etti ve Diebitsch'in kuvvetleriyle birleşti. General Grigory Zass da Şumnu kalesinden huruç yapmaya çalışan Osmanlı garnizonunu püskürttü.
Reşid Mehmed Paşa komutasındaki Osmanlı ordusu 10 Haziran akşamı Rus ordusunun Şumnu yakınlarına geldiğini öğrenince Pravadi kuşatmasını kaldırdı ve batıdaki Markofça'ya çekildi. 11 Haziran'da Başkomutan Diebitsch Rus ordusunu Külefçe’de topladı.
Muharebe[değiştir | kaynağı değiştir]
Külefçe bölgesindeki Osmanlı ordusu yaklaşık 25.000 askerden oluşuyordu ve 6.000 kişilik bir öncü kuvveti Çirkovna köyünün doğusundaki orman kenarını tutmuştu. Osmanlı topçu birlikleri ise ormanlık alandaydı. 26.000 asker (44 piyade taburu ve 60 süvari bölüğü) ve 122 toptan müteşekkil Rus ordusu, Osmanlıların tam gücünden habersiz olarak keşif harekâtına başladı.
Saat 12.00’de başlayan harekât Türk topçusunun şiddetli top ateşiyle karşılaştı ve Türk süvarilerinin iki koldan hücumuyla geri çekilmek zorunda kaldı. Osmanlı kuvvetleri Külefçe ve Çirkovna köylerini ele geçirerek Rusların güney kanadını kuşatmaya başladı.
Bu tehlike karşısında 2. Rus Ordusu Komutanı General Rahlen Çirkovna güneyindeki birliklere çekilme emri verdi. Rus ordusunun bu çekilmeyi desteklemek üzere 40 topla vadiye hakim sırtlardan yaptığı top ateşi nedeniyle Osmanlı ordusunun taarruzu durdu. Eşzamanlı olarak, General Ferdinand ve General Pavlo Gratski komutalarındaki hüssar alaylarının karşı taarruzu Osmanlı ordusunu geri çekilmeye zorladı.
Rus ordusunun 6. ve 7. kolordularının muharebe alanına gelerek saat 16.00 civarında muharebe düzeni almaları sahadaki durumu iyice değiştirdi. General Diebitsch'in verdiği taarruz emriyle, 15 tabur ve 2 süvari alayı topçu desteğiyle hücuma geçti. Rus ordusunun top ateşiyle Osmanlı ordusunun gerisindeki cephane sandıklarının isabet almasıyla bunların infilakı Osmanlı ordusunda paniğe yolaçtı. Düzensiz halde çekilen Osmanlı ordusu gerisinde 56 top ve çok sayıda mühimmat arabası bıraktı.
Şumnu’daki Osmanlı garnizonu kaleden çıkarak Reşid Mehmed Paşa kuvvetlerine destek vermeye çalıştıysa da Rus süvari birliklerinin direnişini aşamadı.
Muharebe sonrası[değiştir | kaynağı değiştir]
Bu suretle, 3-4.000 kayıp verek Rus ordusunun önünde Balkanların güneyine sarkması için düzenli bir Osmanlı ordusu kalmadı. Nitekim, Rus ordunun kazandığı bu zafer, Balkanları aşması ve sonunda Edirne'yi ele geçirmesi için önemli bir başlangıç oldu.
Külefçe Muharebesi'nin ardından 17 Mayıs'tan beri Rus ordusunca kuşatılan Silistre de 30 Haziran'da teslim oldu. 15 Haziran'da (bir yıl önce Rus kuşatmasını püskürtmüş olan) Şumnu kalesi de yeniden kuşatma altına alındı. General Diebitsch Şumnu'da toplanmaya çalışan Osmanlı ordusunu ve General Krasofski komutasındaki kuşatma ordusunu geride bırakarak 13 Temmuz'da güneye doğru harekete geçti ve 19 Ağustos'ta Edirne önlerine gelerek 22 Ağustos'ta eski Osmanlı başkenti ile Kırklareli ve Lüleburgaz'ı işgal etti. 14 Eylül'de ise iki İmparatorluk arasındaki savaşa son veren Edirne Antlaşması imzalandı.