Kör Baykuş

Kör Baykuş'un 1937 tarihli ilk baskısında Sadık Hidayet tarafından çizilen kapak tasarımı, ilk sayfa ve son sayfa

Kör Baykuş İranlı yazar Sadık Hidayet`in 1936 yılında yayımladığı romanı, aynı zamanda başyapıtı olarak kabul edilir.

İlk basımı ve çevirileri

Kör Baykuş (بوف کور: Bûf-e kûr) , Sâdık Hidâyet`in eski İran tarihinin metinlerini aslından okuyabilmek için Pehlevice öğrenmeye gittiği Hindistan`ın Bombay kentinde 1937 yılında basılmıştır. Kitaba İran`da satışının yasak olduğunu belirten bir not da eklenmiştir.

Fransızca, Rusça, İngilizce, Almanca, Macarca ve Çekçe`den sonra, çağdaş İran Edebiyatından ilk roman olarak Türkçeye 1977 yılında Behçet Necatigil tarafından çevrilmiştir. İlk olarak Varlık Yayınları tarafından basılmıştır. Şu anda ise YKY (Yapı Kredi Yayınları) tarafından aynı çeviriyle basılmaktadır.

Ayrıca denemeci ve eleştirmen Oğuz Demiralp`in yazdığı "Kör Okur: Sâdık Hidâyet Üzerine Kör Baykuş Merkezli Okuma Denemesi" isimli bir kitap da bulunmaktadır.

Eser

Sadık Hidayet`in yakın dostlarından Bozorg Alevi`nin, Kör Baykuş`un Almanca`sına eklediği "Sonsöz"`den alıntıdır : "Kör Baykuş`un eylemi, olayları, zaman ve mekân dışında kalır. Olayları bölüşenler tipik kimselerdir, daha doğrusu bir tipin değişik kişilerdeki varyasyonlarıdır, bu kişiler mitik bir psikoloji kanunlarına göre birbirlerine dönüşürler. Baba, amca, arabacı, mezarcı, ihtiyar hurdacı ve nihayet romanın "kahraman"ı, aslında tek kişidir, esrarengiz genç kız, bayader ile kahramanın karısı kötü kadın da öyle. Normal zaman düzeninin kalkışı bununla bağlantılıdır; şimdiki zamanla geçmiş zaman; anı, rüya ve hayal olarak birbiriyle kaynaşmıştır. Sebeple sonuç arasında bir nedensellik yoktur, onları birbirine masallardaki mantık bağlar. Ama buna rağmen olay, şüphe yok ki gerçek bir hayatı saptar. Korkular, özlemler, ümit, ümitsizlik, bu olay içine, öteden beri insan kaderinde olduğu gibidir."

Kaynakça

• YKY - Sadık Hidayet, Kör Baykuş 2.Baskı (Çev: Behçet Necatigil)