Kırkbaş, Yalvaç

Kırkbaş
Köy
Isparta
Ülke	Türkiye
İl	Isparta
İlçe	Yalvaç
Coğrafi bölge	Akdeniz Bölgesi
Rakım	1.150 m
Nüfus
• Toplam	581
Zaman dilimi	UTC+03.00 (TSİ)
İl alan kodu	0246
Posta kodu	32850
Resmî site [1]

Kırkbaş Isparta ilinin Yalvaç ilçesine bağlı bir köydur.

Tarihçe

Karamık-Yalvaç arasındaki vadiyi çevreleyen tepelerin güney yönünde bir köydür. Hanlar Hanı Salur Kazan Alp'in üç yüz sırma elbiseli yiğidi (24) Salgurların beyi olan oğlu Urus'un "Kırkbaş" kulu (25) bulunurdu. Kağan, savaşlara sonraları Hassa ordusu adı verilen bu kırkbaş sırmalı elbiseli askerleriyle giderdi. Bu itibarla Kırkbaş köyü adının, Kırk çeri(asker)li handan ileri geldiği söylenebilir.

Kültür

KÖYÜMÜZDE DÜNÜR GİTME, KIZ İSTEME, SÖZ KESME VE DÜĞÜN GELENEKLERİ

Dünür Gitme: Köyümüzde evlilikler genellikle görücü usulü olur fakat köy ortamı küçük bir ortam olduğu için kız erkeği erkekte kızı az çok tanır. Son yıllarda ise görücü usulü ağır ağır kalkmaya yüz tutmuştur. Yani evlenecek delikanlı gençlerimiz sevdiği bir kız varsa bir şekilde bunu ailesine duyurur. Gencimiz herhangi bir kızımızı belirlemedi ise ailesi münasip bir kız aramaya başlar. Bu köyümüzden olabileceği gibi çevre köylerden veya başka yerlerden de olabilir. Gelin adayı belirlendikten sonra dolaylı bir şekilde kız evine haber gönderilir veya bazende habersizcede ön ziyarete gidilir.Dünürcülükte yanlarına çikolata, bisküvi, çay, şeker vs. gibi hediyelerde götürülür.Dünür giderken erkek tarafının büyükleri yanlarına köyün ileri gelenlerinden birkaç kişi alırlar.Ziyaret sebebi dile getirilir.Bu arada nezaket gereği kız, kahve getirme veya bir şeyler ikram etme bahanesiyle, her gelen dünüre çıkar, kendini gösterir. Kız, dünür yakınlarınca baştan aşağı süzülerek tetkik edilir ve dünürler müsaade isteyerek evden ayrılır. Bütün bu tetkiklerden sonra dünürler kızı beğenmiş ise, ikinci kez dünürlüğe gelinerek, Allah"ın emri ve Peygamberin kavli ile kız istenir. Kız tarafı bu arada düşünmek için kızlarına sormak için fırsat ve müsade isterler. Kız tarafı bu arada dünür olacak aileyi tanıyorlarsa daha çabuk karar verirler ancak dünürler yabancı ise çevresini araştırıp münasip birileri olup olmadığına karar verirler. Bu arada damat olacak gencin işi olup olmadığına da çok dikkat ederler. Ailenin ekonomik durumunu göz önüne alırlar. (Büyüklerimizin anlattığına göre eskiden kız tarafı erkek tarafının tarlası çokmu, hayvanı bolmu bunlara bakarmış. Erkek tarafı ise kızın güçlü kuvvetli olmasına dikkat edermiş. Tarlada verimli çalışabilmesi için). Nihayetinde son dünür gidişinde kız tarafı kabul ederse söz kesilir, duası yapılır ve kahveler veya çaylar içilir. Bu arada düğün için bir takım planlar yapılır. Nişan yapılıp yapılmayacağına, yapılacaksa tarihine karar verilir. Alınması gereken çeyizler ve altınlar belirlenir. Nişan öncesi Havza veya Ladik gibi ilçelerimize gidilerek bir takım eksikler alınır buna köyümüzde eksik görme denir.

Gelinlik ziyareti: Erkek tarafı hem kaynaşmayı sağlamak hemde ilişkileri sıcak tutmak amacı ile zaman zaman kız evine gelinlik ziyaretinde bulunurlar. Bu arada elleri boş gitmezler. Çeşitli hediyeler ve çeyizlik malzemelerde götürüler.

Nişan: Bazen nişan kararı alınmadı ise nişan töreni yapılmadan düğünde yapılır. Fakat nişan yapılacaksa nişan hazırlıkları başlar. Nişan için davetiye olmaz bunun yerine kız tarafından genellikle genç kızlar veya kadınlar şeker dağıtarak köyü kapı kapı gezerek nişana davet ederler. Köyümüzde şu an için düğün salonu olmadığından evlerin önünde müsait bir alanda nişan yapılır. Nişan ve düğünler eskiden (10-15 yıl öncesi) kadınlar kendi aralarında yapardı daha sonra ise kız tarafı damat evine yüzük götürüdü. Bu adete yüzük götürme adeti denirdi. Son zamanlarda karışık nişan ve düğünler yapılmaktadır. (Salon düğünü şeklinde). Nişanı daha çok kadınlar ve kızlar kendi aralarında eğlenerek yaparlar çalgı olarak teyp,müzikseti veya durumu müsait olanlar org-davul getirerek çaldırırlar. Eğlencenin başında damat ve geline nişan yüzükleri takılr alkışlanır.Nişanda da geline bir miktar para,altın ve çeşitli hediyeler takılarak nişan sona erer.

Düğün: Köyümüzde düğünler genellikle cuma akşamı başlar. Bazen mevlitli düğünler olur bunlarda salı akşamları başlatılır. Düğün erkek evinden kız evine bazı eşyaları götürerek başlatılırdı. Buna cins götürme denir. Ancak bu gelenek son yıllarda kalkmaya yüz tutmuştur. Erkek evinde cuma gecesi eğlence olur.Kız evide kendi evinde eğlence yapar.Gelen misafirler ağırlanır yemekler verilir. Erkek tarafı davul-zurna veya orkestra getirerek düğününü şenlendirmeye çalışır. Daha çok gençler kendi aralarında oynarlar. Kız tarafındada eğlenceler sürer. Cumartesi günü gelin hamamı ve damat hamamı vardır. Kız tarafı gelini erkek tarafıda damatı önce hamama götürler daha sonrada kuaföre götürler. Kuaförden sonrada gelin damat düğün resimlerini çekinmek üzere fotoğrafçıya beraberce giderler. Cumartesi gecesi eğlenceler daha geniş kapsamlı olur ve aynı zamanda kına gecesidir bu gece. Düğünü yöneten kişiye yiğitbaşı derler yiğit başı yardımı ilede gecenin sonunda kız evine kına almaya gidilir ve kına alınarak gelinir damata kınası yakılır. Kız evindede gecenin sonunda gelin kınası mumlar eşliğinde yakılır. Bazen gelinin ağlaması için ağıtlar yakılır. Pazar günü damat tarafı gelin çıkarma hazırlıklarına başlar. Genellikle saat 12 civarında kız evine gelin almaya gidilir. Kız evinin önünde bir miktar daha eğlence oyun halay vs yapılır. Gelini kızın yakınlarından iki kişi çıkararak gelin arabasına bindirir. Damata evin önünde kız tarafı hediyeler takarlar.Damat kız tarafı ile tebrikleşir. Bu şekilde gelin çıkarılmış olur. Damatın evine gelince gelin arabadan indirilerek eve çıkarılır. Yine buradada damat yakınları damata çeşitli hediyeler takarlar. Buradada tebrikleşmeler olur ve düğün sona erer.

Nikâh: Nişan takma merasimi veya düğün bittikten sonra sıra nikâh işine gelmiştir. Bu merasim ancak her iki tarafın yakınlarının taraftarlarından aldıkları vekaletnamelerle (gizli söz senedi) olur. Mesela kızın yakın akrabalarından birisi yanına iki şahitle mahallenin imamını alarak mahalle imamı vekaletnameler muvacehesinde nikâhı kıyar. Duasını yapar, bu suretle imam nikâhı kıyılmış olur. Bunu müteakip günlerde de medeni nikâh kıyılır ve resmen karı kocalıkları ilân edilir.

Çeyiz Asma: Çeyiz, gelin çıktığı gün asılır. Kızın sandıkta ne kadar eşyası varsa bir odaya serilir, duvarlara asılır. Burada gelin kızın bizzat kendi eliyle işlediği işler, danteller, örgüler, entariler, iç ve dış çamaşırları, terlikleri çorap ve ayakkabılarına kadar her şey teşhir edilir. Yanı başında kızın yatak, yorgan ve bakır takımları da bulunur. Çeyiz görmeye yakın akrabaları ve komşuları çağrılır.

Coğrafya

Isparta iline 128 km, Yalvaç ilçesine 23 km uzaklıktadır.

İklim

Köyün iklimi, Akdeniz iklimi etki alanı içerisindedir.

Nüfus

Yıllara göre köy nüfus verileri
2007
2000	581
1997	596

Ekonomi

Köyün ekonomisi tarım ve hayvancılığa dayalıdır.

Altyapı bilgileri

Köyde ilköğretim okulu vardır ancak kullanılmamaktadır. Köyün içme suyu şebekesi ve kanalizasyon şebekesi vardır. PTT şubesi yoktur ancak PTT acentesi vardır. Sağlık ocağı yoktur. Sağlık evi vardır ancak kullanılmamaktadır. Köye ulaşımı sağlayan yol stabilize olup köyde elektrik ve sabit telefon vardır.

Dış bağlantılar

• Yerelnet