Juana la Beltraneja
| Juana la Beltraneja | |
|---|---|
.png) Kraliçe Juana, Genealogia dos Reis de Portugal (António de Holanda; 1530–1534) | |
| Portekiz Konsort Kraliçesi | |
| Hüküm süresi | 30 Mayıs 1475 – 11 Kasım 1477 |
| Hüküm süresi | 15 Kasım 1477 – 28 Ağustos 1481 |
| Doğum | 28 Şubat 1462 Royal Alcázar of Madrid |
| Ölüm | 12 Nisan 1530 (68 yaşında) Lizbon |
| Eş(ler)i | V. Afonso (e. 1475; ö. 1481) |
| Hanedan | Trastámara |
| Babası | Tartışmalı: Kastilya kralı IV. Enrique veya Alburquerque Dükü |
| Annesi | Joan |
Kastilyalı Juana, la Beltraneja olarak da bilinir (28 Şubat 1462 – 12 Nisan 1530), Kastilya tahtına talip olmuş ve dayısı Kral V. Afonso'nun karısı olarak Portekiz Konsort Kraliçesidir.
Hayatı
[değiştir | kaynağı değiştir]Kastilya Kralı IV. Enrique, 21 Mayıs 1455'te Portekiz Kralı Duarte'nin kızı ve Portekiz Kralı V. Afonso'nun en küçük kız kardeşi olan Portekizli Joan ile evlenmiştir[1][a] Yedi yıl sonra,[3] 28 Şubat 1462'de Juana, Madrid Kraliyet Sarayı'nda doğmuştur. Doğum günü Kastilya'da sokak kutlamaları, ziyafetler ve boğa güreşleriyle kutlanmıştır.[4] 9 Mayıs 1462'de resmen Kastilya tahtının varisi ilan edilmiş ve yeni oluşturulan Asturias Prensesi ünvanı verilmiştir.[5][6][7]
Kastilya kralı II. Juan'ın kızı ve sonradan babasının yerine tahta çıkan IV. Enrique'nin üvey kardeşi I. Isabel Toros de Guisando Antlaşması (19 Eylül 1468) ile IV. Enrique tarafından tahtın vârisi ilan edildi.[8][9]
Tahtın varisi olması nedeniyle, Isabel'in yapacağı evlilik İspanya'da ve dış ülkelerde yoğun tartışmalara yol açtı. Portekiz, Fransa ve Aragon değişik önerilerde bulundular. Enrique, Isabel'in Portekiz kralı V. Afonso, Fransızlar ise Guienne dükü ile evlenmesini istiyordu. Ama Isabel, danışmanlarının da etkisiyle Aragon tahtının varisi Fernando ile evlenmeye karar verdi ve Enrique'nin onayı olmadan Ekim 1469'da Valladolid'deki Juan de Vivero Sarayı'nda onunla evlendi. Bu evliliğe karşı çıkan bir grup Kastilya soylusu, tahtın gerçek varisinin Isabel değil Enrique'nin la Beltraneja olarak bilinen kızı Juana olduğunu öne sürdüler. Kral da, Isabel'in kendisinin onayını almadan Fernando'yla evlenmekle tahta itaatsizlik ettiğini, böylece 1468 anlaşmasını çiğnediğini ileri sürerek bu grubu destekledi ve Juana'nın tahta çıkabilmesi için Guienne dükünün desteğinin sağlamaya çalıştı. Isabel ve Enrique daha sonra uzlaşmaya vardılarsa da, uzun yıllardan beri süren taht mücadelesi, kralın ölümünün (1474) hemen ardından Kastilya Veraset Savaşı isimli bir iç savaşa dönüştü.
Savaş çıktığında kendini Segovia'da kraliçe ilan etmiş olan Isabel, aralarında Kardinal Mendoza ile Kastilya kraliyet ordusu başkomutanı Velasco'nın da bulunduğu bir grup Kastilya soylusunun desteğini almıştı. Juana'yı destekleyen grubun içinde ise Toledo başpiskoposu, Calatrava tarikatının önderi ve Villene markisi yer alıyordu. Bu arada Juana'yla nişanlanan Portekiz kralı V. Afonso da Isabel'e karşı savaşa girişmişti. Isabel'in hükümdarlığının ilk dört yılı boyunca süren iç savaş, Juana'yı destekleyen Kastilyalı soyluların ve Portekiz kralının yenilgisiyle sonuçlandı (24 Şubat 1479). Aynı yıl Aragon kralı II. Juan'ın ölümü üzerine Kastilya ve Aragon krallıkları Isabel ve Fernando'nun yönetimi altında birleşti.
Toro Muharebesi'nden sonra Juana'nın kocası Afonso Fransa Kralı XI. Louis ile ittifak kurma girişiminde bulundu ancak başarılı olamamıştır. 1478 yılında Juana ile V. Afonso'nun evliliği, IV. Sixtus tarafından kan bağı gerekçesiyle iptal edilmiştir böylece Joanna'nın Portekiz Kraliçesi olarak görevi sona erdi. Ayrıca Kastilya Kraliçesi unvanından da vazgeçmek zorunda kalmıştır.
1479'da Afonso, Kastilya Tacı üzerindeki iddiasından vazgeçti ve Isabella ve Ferdinand ile Alcáçovas Antlaşması'nı imzaladı. Juana'ya bir seçenek sunuldu: ya bir manastıra girecekti ya da Isabella'nın bir yaşındaki oğlu John reşit olduğunda (ve eğer o da razı olursa) onunla evlenecekti.[10] Joanna, Coimbra'daki Santa Clara Manastırı'na girmeyi seçti.[11] Ağustos 1480'de, Joanna'nın yemin etmesinden sadece birkaç hafta önce, V. Afonso ona bir mektup yazdı ve karısı yerine yeğeni olarak hitap etti; bu, evliliklerinin iptal edildiğinin dolaylı bir kabulüydü.[12] Kral 1481 yılında öldü.
Kraliyet kadınları için yemin etmek, evlilik olasılığını mutlaka ortadan kaldırmıyordu; bu da Ferdinand ve Isabella'yı, Juana'nın yeminlerine sadık kalmasını sağlamak için Kutsal Makam'a baskı yapmaya yöneltti.[13] 1482'de Afonso'nun halefi II. João, Joanna'yı Fransa Kralı XI. Louis'in yeğeni Navarra Kralı Francis Phoebus ile evlendirmeyi düşünmeye başladı. Ancak, Francis'in Ocak 1483'te ölmesiyle planları suya düştü. Aynı yılın Mart ayında John'dan Isabel'in elçilerine Joanna'nın evlenmesine, Portekiz'i terk etmesine veya manastır hayatından vazgeçmesine izin vermeyeceğine dair yemin etmesi istendi.[14] Joanna'nın yeniden evlenme olasılığını daha da azaltmak için Katolik hükümdarlar, 3 Haziran 1483'te Papa IV. Sixtus'a Joanna'nın manastırdan ayrılmasını engelleyecek bir ferman çıkarmasını talep eden bir mektup gönderdiler.[15]
1498 yılında Juana'ya yeni bir ev verildi. I. Manuel döneminde hanesini geçindirmek için elde ettiği yıllık gelir, Portekiz aristokrasisinin üyeleri arasında en yükseklerden biriydi.[16]
Isabel'ın 1504'teki ölümünün ardından Fernando'ya, damadı Felipe'nin Kastilya'da tahta geçmesi yerine, Kastilya'nın kontrolünü elinde tutabilmek için Juana ile evlenmesi tavsiye edildi. Evlilik planına yanıt olarak I. Manuel, Juana'yı kraliyet sarayına taşıdı ve Felipe ile dostane ilişkileri sürdürmek istediği için onu koruma altına aldı.[17]
1522'de Juana, Kastilya kraliçesi unvanından vazgeçti ve tahtı Portekiz Kralı III. João'ya teklif etti; tahttan çekilmesinin nedeni olarak yaşını ve bir varis üretememesini gösterdi.[18]
Juana, ölünceye kadar mektuplarını "La Reina" ("Kraliçe") adıyla imzaladı. Portekiz'de "Excelente Senhora" ("Mükemmel Kadın") olarak tanınacaktı. Lizbon'da öldü.
Notlar
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ IV. Enrique daha önce Navarre'li II. Blanche ile evliydi. On üç yıl sonra, bu evlilik hiç gerçekleşmediği gerekçesiyle iptal edildi. Suçun Blanche'da olduğunu ve Enriquede olmadığını kanıtlamak için, Segovia'dan bir dizi fahişe Enrique'nin cinsel olarak yetenekli olduğuna tanıklık etmek üzere getirildi.[2]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- Özel
- ^ McMurdo 1889a, s. 500.
- ^ Stuart 1991, s. 22.
- ^ Hunt 2013, s. 5.
- ^ Stuart 1991, s. 32.
- ^ Freitas 2011, ss. 15-16.
- ^ Liss 2004, s. 36.
- ^ Stuart 1991, s. 33.
- ^ Palos, Joan-Lluís (28 Mart 2019). "To seize power in Spain, Queen Isabella had to play it smart: Bold, strategic, and steady, Isabella of Castile navigated an unlikely rise to the throne and ushered in a golden age for Spain". National Geographic History Magazine. 20 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Nisan 2019.
- ^ Prescott, William. History of the Reign of Ferdinand and Isabella, The Catholic. J.B Lippincott & CO., 1860, p. 83
- ^ Ferreira 2020, s. 86.
- ^ Ferreira 2020, ss. 87-88.
- ^ Ferreira 2020, s. 90.
- ^ Ferreira 2020, s. 91.
- ^ Ferreira 2020, s. 92.
- ^ Ferreira 2020, s. 93.
- ^ Ferreira 2020, s. 97.
- ^ Ferreira 2020, s. 98.
- ^ Ferreira 2020, s. 99.
- Genel
Makaleler
- Ferreira, Susannah Humble (2020). "Juana La Beltraneja, Dynastic Fears, and Threats of Marriage (1475–1506)". Renaissance and Reformation / Renaissance et Réforme. 43 (4): 79-100. doi:10.33137/rr.v43i4.36383. JSTOR 27028215.
- Palenzuela, Vicente Ángel Alvarez. La guerra civil castellana y el enfrentamiento con Portugal (1475–1479). Universidad de Alicante, Biblioteca Virtual Miguel de Cervantes, 2006.
Kitaplar
- Bury, John B. The Cambridge Medieval History, Volume 8. Macmillan, 1959.
- Freitas, Isabel Vaz (2011). D. Joana: A Excelente Senhora. 1462–1530 (Portekizce). Quidnovi.
- González, Juan B.España Estratégica, guerra y diplomacia en la história de España. Madrid, Sílex ediciones, 2007. 978-8477371830
- Hunt, Jocelyn (2013). Spain 1474–1598. Routledge. ISBN 9781136759093.
- Liss, Peggy K. (2004). Isabel the Queen: Life and Times (Revised bas.). University of Pennsylvania Press. ISBN 978-0-8122-1897-8.
- Marques, Antonio Henrique R. de Oliveira (1976). History of Portugal. ISBN 978-0-231-08353-9.
- McMurdo, Edward (1889a). The history of Portugal, from the Commencement of the Monarchy to the Reign of Alfonso III. II. Londra: Sampson Low, Marston, Searle, & Rivington.
- McMurdo, Edward (1889b). The history of Portugal, from the Commencement of the Monarchy to the Reign of Alfonso III. III. Londra: Sampson Low, Marston, Searle, & Rivington. Erişim tarihi: 5 Aralık 2023.
- O'Callaghan, Joseph F. (1983). A History of Medieval Spain. Ithaca and London: Cornell University Press.
- Plunket, Ierne (1915). Isabel of Castile. The Knickerbocker Press.
- Prescott, William (1841). History of the Reign of Ferdinand and Isabella, The Catholic of Spain. I. Londra: George Routledge and Sons.
- Stuart, Nancy Rubin (1991). Isabella of Castile: The First Renaissance Queen. New York: St. Martin's Press.
