José Ferrater Mora
José Ferrater Mora | |
|---|---|
 | |
| Doğum | José María Ferrater Mora 30 Ekim 1912 Barselona, İspanya |
| Ölüm | 30 Ocak 1991 (78 yaşında) Barselona, İspanya |
| Ölüm sebebi | Kalp krizi |
| Milliyet | Katalan, İspanyol |
| Evlilik | Priscilla Cohn |
José María Ferrater Mora, (30 Ekim 1912 - 30 Ocak 1991) Katalan filozof, denemeci ve yazar. 20. yüzyılın en önde gelen Katalan filozofu olarak kabul edilir.[1] Diccionario de filosofía (Felsefe Sözlüğü, 1941) ve Varlık ve Ölüm: Bütünleşmeci Felsefenin Anahatları da dahil olmak üzere 35'ten fazla kitabın yazarıdır.[2] Çalıştığı konular ontoloji, felsefe tarihi, metafizik, antropoloji, tarih ve kültür felsefesi, epistemoloji, mantık, bilim felsefesi ve etiktir. Ayrıca birkaç film yönetmiştir.[3]
Ferrater Mora, insanları ve insan harici hayvanları aynı ahlaki alan veya süreklilik içine dahil etmesiyle tanınırdı ve aradaki farkın tür değil, dereceden biri olduğunu savunurdu; Ferrater Mora Oxford Hayvan Etiği Merkezi onun onuruna adlandırılmıştır.[2]
Hayatı[değiştir | kaynağı değiştir]
Ferrater Mora, 1912'de İspanya'nın Barselona kentinde doğdu. Santa Maria del Collell'de, ardından 1932'de lisans derecesini aldığı Barselona Üniversitesi'nde ve 1936'da BPhil'de okudu.[1]
İspanya İç Savaşı sırasında, 1939'da ülkeden kaçmadan önce istihbarat memuru olarak görev yapan Cumhuriyet Ordusu'na katıldı. Sürgündeyken, Havana, Küba ve Santiago Şili'ye taşınmadan ve orada ders vermeden önce Paris'te üç ay geçirdi.[1]
Guggenheim Bursu aldıktan sonra, Amerika Birleşik Devletleri'ne taşındı ve önce New York'tan ikamet aldı.[4] 1949'da Ferrater Mora, 1981'de emekli olana kadar çalıştığı felsefe ve İspanyol edebiyatı öğretmek üzere Bryn Mawr Koleji'nde çalıştı.[1] 1980 yılında eski doktora öğrencisi Priscilla Cohn ile evlendi.[5]
Ferrater Mora, 30 Ocak 1991'de Barselona'yı ziyaret ederken kalp krizinden öldü.[6]
Felsefe[değiştir | kaynağı değiştir]
Ferrater Mora, karşıt düşünce sistemlerini bütünleştirmeye çalıştığı, entegrasyonizm adını verdiği felsefi bir yöntemin yaratıcısıdır. Felsefede birçok tartışma ve bölünmenin kaynağı olan indirgenemez kavramların kendi içinde var olan gerçekleri ifade etmediğini, "sınır kavramlar" olduğunu savundu: Sadece gerçekliğin eğilimleri veya yönleri olarak var olurlar ve bu nedenle tamamlayıcıdırlar ve onun hakkında konuşmakta fayda vardır.[7]
Eserleri, İspanyol filozoflar Miguel de Unamuno, Eugeni d'Ors, José Ortega y Gasset ve hem kıtasal hem de analitik felsefenin diğer sayısız temsilcisi dahil olmak üzere çeşitli yöntemlerin bir araya gelmesinden oluşuyor.
Miras[değiştir | kaynağı değiştir]
Ocak 1991'de Ferrater Mora, kişisel kütüphanesini Girona Üniversitesi'ne bağışlama kararını kamuoyuna duyurdu. Koleksiyon, 7.255 kitap, 156 dergi başlığı ve 6.748 mektuptan oluşan yazışmalardan oluşmaktadır.[8] Mektupta; Ferrater Mora ile arkadaşları, dönemin siyasetçileri ve aydınları arasındaki mektuplar yer alıyor. Bu koleksiyon aynı zamanda 1940'larda sürgüne gidişinden 1991'deki ölümüne kadar olan mektupları da içerir. İlgi çekici diğer belgeler arasında zamanın kişilikleri tarafından gönderilen siyaset ve kültürle ilgili yazılar yer alıyor: Xavier Benguerel, Enrique Tierno Galván, Néstor Almendros ve Josep Trueta...[9]
1989 yılında kurulan Ferrater Mora Çağdaş Düşünce Kürsüsü, düzenli olarak çağdaş felsefe üzerine seminerler ve dersler düzenlemektedir.[8]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ a b c d Shook, John R., (Ed.) (2005). "Ferrater Mora, José María". Dictionary of Modern American Philosophers (İngilizce). Londra: A & C Black. ss. 766-768. ISBN 978-1-84371-037-0. 5 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ağustos 2021. Kaynak hatası: Geçersiz
<ref>etiketi: ":0" adı farklı içerikte birden fazla tanımlanmış (Bkz: Kaynak gösterme) - ^ a b "José Ferrater Mora". Oxford Centre for Animal Ethics (İngilizce). 9 Ekim 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Temmuz 2020. Kaynak hatası: Geçersiz
<ref>etiketi: ":4" adı farklı içerikte birden fazla tanımlanmış (Bkz: Kaynak gösterme) - ^ "The Movie Maker: A Brief History and Analysis of Ferrater Mora's Films". Ferrater Mora. 31 Temmuz 2002 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Haziran 2020.
- ^ Terricabras, J. M., (Ed.) (2003). Three Spanish Philosophers: Unamuno, Ortega, Ferrater Mora (İngilizce). Albany, New York: SUNY Press. ss. 257-258. ISBN 978-0-7914-5714-6. 20 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ağustos 2021.
- ^ Cook (2 Temmuz 2019). "Priscilla T. Neuman Cohn Ferrater Mora, 85, heiress who became philosophy professor, animal-rights activist". The Philadelphia Inquirer. 23 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Haziran 2020.
- ^ "Jose F. Mora, 78, Dies; Professor of Philosophy". The New York Times (İngilizce). 2 Şubat 1991. ISSN 0362-4331. 26 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Haziran 2020.
- ^ Needleman (1967). "Being and Death: An Outline of Integrationist Philosophy (review)" (PDF). Journal of the History of Philosophy (İngilizce). 5 (3): 309-311. doi:10.1353/hph.2008.1359. ISSN 1538-4586.
- ^ a b "Josep Ferrater Mora". Universitat of Girona (Katalanca). 4 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Haziran 2020. Kaynak hatası: Geçersiz
<ref>etiketi: ":3" adı farklı içerikte birden fazla tanımlanmış (Bkz: Kaynak gösterme) - ^ "Epistolari del Llegat Ferrater Mora". University of Girona. 12 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Haziran 2020.
