Jean Meslier

Jean Meslier

Jean Meslier, 1664 yılında Rethel dükalığında doğmuş Fransız rahip ve filozof. Din ve din adamlarına olan güvenini kaybetmesinin ardından din eleştirisi yapan Meslier, ateist olmuştur. Meslier'nin eleştirileri sadece Hıristayanlıkla sınırlı kalmayıp diğer dinleri de kapsıyordu.

Köyünün ağası olan M. de Touilly'yi bazı kötü muamelelerinden dolayı vaaz verirken köylüye eleştirdi. Ağa tarafından piskoposa şikayet edilen Meslier, Reims piskoposu tarafından azarlanarak mahkûm edildi. Meslier bir sonraki vaazında kürsüye çıkarak kardinalin verdiği karardan ötürü şöyle yakındı:

İşte zavallı köy rahiplerinin alışılmış sonu! Büyük efendiler olan piskoposlar onlara hakaret eder, onları dinlemezler. Şimdi buranın ağası için dua edelim: Antoine de Touilly'yi doğru yola getirmesi, hiçbir zaman yoksula hakaret etmek ve yetimi soymak durumlarına düşürmemesi lütfunu ve iyiliklerini ona layık buyurması için Tanrı'ya niyazda bulunacağız.

Bunun üzerine Meslier ağa tarafından piskoposa yeniden şikayet edilir ve aynı hakaretlere maruz kalır.

1729'da öldüğünde 65 yaşındaydı. Malını mülkünü yoksul köylüye bıraktı.

Evinde 366 sayfalık 3 nüsha kitap bulundu. Tamamı kendi el yazısıydı. Bir nüshasına piskopos el koydu. Diğer bir nüshası adliye bakanlığına gönderildi. Son nüsha ise Comte de Caylus'da kaldı ve bir süre sonra el altından Paris'te satılmaya başlandı.

Voltaire bu nüshalardan birini okuduğunda D'Alambert'e şöyle yazıyordu:

Hollanda'da ölen Jean Meslier'nin vasiyetnamesini yayınlamışlar. Okurken dehşetten titredim. Hıristiyanlık eğitimi aldığından dolayı, ölürken Tanrı'dan af isteyen bir rahibin şehadeti, özgür olanları büyük ölçüde sağlamlaştırabilecek içeriktedir. Ölümün kucağında bulunduğu bir sırada Meslier İsa'nın dini aleyhinde yazıyordu; o öyle bir andır ki, düşüncelerini ve duygularını en çok saklayan kimseler bile yalan söylemeye cesaret edemezler, o anda en korkusuzlar titrer.

Bu kitap ilk olarak Abdullah Cevdet tarafından "Rahib Melye'nin Vasiyetnamesi Hakkında" adıyla 1928 yılında eski harflerle neşredilmiştir. Aynı yıl Atatürk'ün emriyle Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları'nca "Akl-ı Selim" adını alarak yeni Türk harfleriyle basılmıştır. Bugün ise Kaynak Yayınları'nca "Sağduyu-Tanrısızlığın İlmihali" olarak yayınlanmaktadır.