Jaromil Jireš
Jaromil Jireš | |
|---|---|
 | |
| Doğum | 10 Aralık 1935 Bratislava, Çekoslovakya |
| Ölüm | 24 Ekim 2001 (65 yaşında) Prag, Çekya |
| Meslek | Yönetmen Senarist |
| Etkin yıllar | 1958–1999 |
Jaromil Jireš (d. 10 Aralık 1935 - ö. 24 Ekim 2001) Çekoslovak Yeni Dalga hareketiyle bağlantılı bir yönetmendir.[1]
Kariyeri[değiştir | kaynağı değiştir]
1963 filmi "The Cry" (Křik), 1964 Cannes Film Festivali'ne katıldı.[2] Film genellikle, kara mizahı, profesyonel olmayan oyuncuları kullanması ve "sanat-sinema gerçekçiliği" ile tanınan Çekoslovak Yeni Dalgası'nın ilk filmi olarak tanımlanır.[3]
Jireš'in öne çıkan çalışmalarından bir diğeri de Milan Kundera'nın bir romanından uyarlanan 1969 filmi "The Joke" (Žert)'dur.[4] Çekoslovakya Komünist Partisi'nden kız arkadaşına yaptığı bir şaka nedeniyle ihraç edilen Ludvik Jahn'ın ve daha sonra zina yoluyla aradığı intikamın hikâyesini anlatan film, 1968 Prag Baharı'nın siyasi liberalleşmesi sırasında çekilmiş ve ülkenin komünist liderliğini hicvedip eleştiren birçok sahne içermektedir. Varşova Paktı'nın Çekoslovakya'yı işgalinden sonra vizyona giren film sinemalarda ilk başarısını elde etti ancak sonraki yirmi yıl boyunca yetkililer tarafından yasaklandı. Amos Vogel, filmin "totalitarizmin Komünist bir ülkeden çıkma yönündeki muhtemelen en yıkıcı iddianamesi" olduğunu yazdı.[5]
19. yüzyılın başlarında geçen 1970 tarihli "Valerie ve Harikalar Haftası" (Valerie a týden divů) ise Vítězslav Nezval'in bir romanına dayanıyordu. Menstrüasyonun başlangıcı ve on üç yaşındaki bir kızın cinsel uyanışını konu alan Gotik tarzda bir filmdir.[6]
1979 filmi "The Young Man ve Moby Dick" (Mladý muž a bílá velryba), 11. Moskova Uluslararası Film Festivali'ne katıldı.[7]
Sovyetlerin Çekoslovakya'yı ele geçirmesinin ardından Jireš ülkede çalışmaya devam etti ve daha az tartışmalı malzeme yaptı. 1971'de bir Çek direniş savaşçısını konu alan İkinci Dünya Savaşı filmi "My Love to the Swallows"'u yönetti.[5] 1982 yapımı "Incomplete Eclipse" (Neúplné zatmení), 33. Berlin Uluslararası Film Festivali'ne katıldı.[8] Televizyon için bale ve opera belgeselleri dahil olmak üzere 80'ler ve 90'lar boyunca filmler yapmaya devam etti.[5]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ Leonard Quart. "'The Joke'". Cineaste. Fall 2003: 60-1.
- ^ "Festival de Cannes: The Cry". festival-cannes.com. 22 Ağustos 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Şubat 2009.
- ^ Kristin Thompson and David Bordwell (1994). Film History: An Introduction. McGraw-Hill. s. 541. ISBN 0070064458.
- ^ "IMDB Jaromil Jires, The Joke, 1969". 10 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mayıs 2021.
- ^ a b c Michael Koresky. "Eclipse Series 32: Pearls of the Czech New Wave". The Criterion Collection. 29 Ekim 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ekim 2012.
- ^ Tanya Krzywinska. "Transgression, transformation and titillation". 28 Ekim 2003 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "11th Moscow International Film Festival (1979)". MIFF. 3 Nisan 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ocak 2013.
- ^ "Berlinale: 1983 Programme". berlinale.de. 8 Mayıs 2005 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Kasım 2010.
Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]
- IMDb'de Jaromil Jireš
- Anısına: Jaromil Jires 15 Kasım 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. 20 Kasım 2001
