ISO 3166-1

Vikipedi, özgür ansiklopedi

ISO 3166-1 (Ülkelerin adlarının ve alt bölümlerinin temsiline ilişkin – Bölüm 1: Ülke kodları), ülkelerin, bağımlı bölgelerin ve özel coğrafi alanlarının adlarının kodlarını tanımlayan standarttır. Uluslararası Standardizasyon Örgütü tarafından yayınlanan ISO 3166 standardının ilk bölümüdür.

ISO 3166 üç farklı ülke kodlaması standardına sahiptir:[1]

Alfabetik ülke kodları ISO 3166'ya ilk olarak 1974'te dahil edildi. Bu kodları 1981'de sayısal ülke kodları takip etti. 1997 yılında ise ISO 3166 ISO 3166-1 alpha-3 eklendi.[2]

Yaygın olarak kullanılan bir uluslararası standart olan ISO 3166-1, başta uluslararası kuruluşlar[2] olmak üzere mal ve bilgi alışverişinin kolaylaştırılmasına olanak sağlamak için kullanılmaktadır. ISO 3166-1 yaygın olsa da pek çok uluslararası kuruluş tarafından kullanılan ülke kodları ile uyumsuzdur.

Dahil edilme kriterleri[değiştir | kaynağı değiştir]

Şu anda toplam 249[3] ülke, bağımlı bölge veya özel coğrafi alanlara resmî ISO 3166-1 kodu atanmıştır.[2] ISO 3166'nın kurallarına göre, yeni bir kod atanması için o ülke, bölge veya coğrafi alanın (1) Birleşmiş Milletler Terminoloji Bülteni'nin ''Ülke adları'' bölümü veya (2) Birleşmiş Milletler İstatistik Kuruluşu'nun Ülke ve Bölge Kodları bölümünde listelenmesi gerekmektedir.[1]

Birleşmiş Milletler Ülke Adları bülteninde listelenme kurallarına göre ise üç şarttan biri sağlanmalıdır:[4]

ISO 3166 İdare Ajansı (ISO 3166/MA) yukarıdaki kriterlere göre dahil edilmeye hak kazanmayan kuruluşlar için îod atama yetksine sahiptir.[5] Örneğin, Avrupa Birliği bir ülke olmadığı için resmi olarak ISO 3166-1'e dahil edilmemiştir, ancak pratik nedenlerden ötürü, ISO 3166/MA Avrupa Birliği'ne kod atamıştır.[6]

Dahil edilen bilgiler[değiştir | kaynağı değiştir]

ISO 3166-1 resmi olarak hem İngilizce hem de Fransızca olarak yayınlanmıştır.

Adlandırma ve kod oluşturma[değiştir | kaynağı değiştir]

Anlaşmazlıklar[değiştir | kaynağı değiştir]

A blue rectangle with a white line drawing of a sphere inside divided longitudinally and latitudinally and emblazoned with the letters "ISO" in white
Uluslararası Standardizasyon Örgütü , Birleşmiş Milletler tarafından seçilen ve bazıları tartışmalı olan ülke adlarını kullanır.

ISO 3166-1'de kullanılan ülke adları, yukarıda bahsedilen iki BM kaynağından alınmıştır. BM ve buna göre ISO tarafından kullanılan bazı ülke isimleri tartışmaya tabidir:

ISO 3166'da kısa adı büyük harf ISO 3166'da kısa adı küçük harf ISO 3166'da bağımsız olarak listelenmiştir Yerel kısa ad Diller İhtilaflar ISO 3166-2'ye bağlantılar
ÇİN Çin Evet[7] Zhongguo Çince Tayvan ile tartışmalı egemenlik ISO 3166-2: CN
KIBRIS Kıbrıs Evet[8] Kýpros
Kıbrıs 		Yunan
Türkçe 		Kuzey Kıbrıs ile tartışmalı egemenlik ISO 3166-2: CY
FALKLAND ADALARI (MALVİNALAR) Falkland Adaları [Malvinas] Hayır[9] Falkland Adaları [Malvinas] İngilizce Tartışmalı egemenlik ve adlandırma ISO 3166-2: FK
FİLİSTİN DEVLETİ Filistin Devleti Hayır[10] Dawlat Filasīn Arapça Tartışmalı egemenlik ISO 3166-2: PS
TAYVAN, ÇİN'İN BÖLGESİ Tayvan, Çin'in bölgesi) Hayır[11] Tayvan Çince Tartışmalı egemenlik ve adlandırma [12] ISO 3166-2: TW
BATI SAHRA Batı Sahra Hayır[13] Aş Şaḩrā 'al Gharbīyah Arapça Fas ile tartışmalı egemenlik ISO 3166-2: EH

Kodlama[değiştir | kaynağı değiştir]

Kodlar, ISO 3166/MA'ya göre, "ülke adı ve ülke kodu arasında görsel bir ilişkiye izin vermek için ülke adının önemli, benzersiz bileşenini yansıtacak" şekilde seçilir.[14] Bu nedenle, "Cumhuriyet", "Krallık", "Birleşik", "Federal" veya "Demokratik" gibi ülke adlarının ortak bileşenleri normalde kod öğelerini türetmek için kullanılmaz. Sonuç olarak, örneğin, Birleşik Krallık'a UK (''Birleşik Kralllık'') yerine GB ("Büyük Britanya'') yerine atanmıştır. Bazı kodlar ise ülkelerin yerel adlarına göre seçilir. Örneğin, Almanya'ya DE (''Deutschland'') alfa-2 kodu atanmıştır.

Mevcut kodlar[değiştir | kaynağı değiştir]

Yaygın kullanımda olan kullanıcı tarafından atanan kodlar[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. ^ a b "Country Codes - ISO 3166". International Organization for Standardization (ISO). 
  2. ^ a b c "Country Codes - ISO 3166". International Organization for Standardization (ISO). 
  3. ^ "Country names and code elements". ISO. Erişim tarihi: 7 Eylül 2020. Officially assigned codes 249 
  4. ^ "Qualifying top-level domain strings: Eligible categories of top-level domains". Internet Assigned Numbers Authority. Erişim tarihi: 25 Şubat 2014. 
  5. ^ "ISO 3166 – FAQs – General Questions". ISO. 6 Mart 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  6. ^ "ISO 3166 – FAQs – Specific". ISO. 16 Haziran 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  7. ^ "ISO 3166 information for CN". International Organization for Standardization. Erişim tarihi: 30 Ocak 2020. 
  8. ^ "ISO 3166 information for CY". International Organization for Standardization. Erişim tarihi: 30 Ocak 2020. 
  9. ^ "ISO 3166 information for FK". International Organization for Standardization. Erişim tarihi: 30 Ocak 2020. 
  10. ^ "ISO 3166 information for PS". International Organization for Standardization. Erişim tarihi: 30 Ocak 2020. Remark: Conventional names. 
  11. ^ "ISO 3166 information for TW". International Organization for Standardization. Erişim tarihi: 30 Ocak 2020. 
  12. ^ "ISO 3166 – FAQs – Specific". ISO. 16 Haziran 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  13. ^ "ISO 3166 information for EH". International Organization for Standardization. Erişim tarihi: 30 Ocak 2020. Remark: Provisional name. 
  14. ^ "ISO 3166 – FAQs – Specific". ISO. 16 Haziran 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  15. ^ "Check if you're trading under the Northern Ireland protocol and what to do". HM Revenue & Customs, UK. 7 Aralık 2020. Erişim tarihi: 8 Ocak 2021. 
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=ISO_3166-1&oldid=25485394" sayfasından alınmıştır