I. Valdemar

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Valdemar I
Valdemar ve karısı Sophia'yı tasvir eden 1157 brakteli
Danimarka kralı
Hüküm süresi1154 – 12 Mayıs 1182
Önce gelenIII. Svend
Sonra gelenVI. Knud
Doğum14 Ocak 1131
Schleswig, Danimarka
Ölüm12 Mayıs 1182 (51 yaşında)
Vordingborg Castle, Vordingborg, Danimarka
DefinSt. Bendt's Church, Ringsted, Danimarka
Eş(ler)iSophia
Çocuk(lar)ı
Grandchild via elder, female line:

Younger, male line children:

Tam adı
Valdemar Knudsen
HanedanEstridsen
BabasıKnud Lavard, Schleswig Dükü
AnnesiIngeborg of Kiev

I. Valdemar Knudsen (14 Ocak 1131 - 12 Mayıs 1182), Büyük Valdemar (Danca: Valdemar den Store) olarak da bilinir. 1154'ten 1182'deki ölümüne kadar Danimarka Kralıdır. Kral I. Valdemar'ın hükümdarlığı, oğlu Kral II. Valdemar'ın yönetimi altında Orta Çağ zirvesine ulaşan Danimarka'nın yükselişine tanık olmuştur.[1]

Ringsted'deki Valdemar den Store heykeli

Çocukluk[değiştir | kaynağı değiştir]

Valdemar, Danimarka Kralı I. Erik'in cesur ve sevilen en büyük oğlu Schleswig Dükü Knud Lavard'ın oğludur. Valdemar'ın babası, Valdemar'ın doğumundan günler önce İsveç Kralı I. Magnus tarafından öldürülmüş; Kiev Büyük Prensi I. Mstislav ve İsveçli Christina Ingesdotter'ın kızı olan annesi Kievli Ingeborg, ona büyükbabası Kiev Büyük Prensi II. Vladimir Monomah'ın adını vermiştir.

Valdemar, Ringsted'de Danimarkalı asilzade Fjenneslev'li Asser Rig'in (y. 1080-1151) sarayında büyümüştür. Asser, Hvide soylu ailesinin bir üyesiydi ve Valdemar'ın babası Knud Lavard ile birlikte büyümüştü. Valdemar, Başpiskopos olup Valdemar'la savaşa gidecek olan Absalon (y. 1128–1201) ve kraliyet şansölyesi ve haçlı olan Esbern Snare (1127–1204) da dahil olmak üzere Asser'in oğulları ile birlikte büyümüştür. Esbern ve Absalon'un yakın bir ilişkisi vardı ve Valdemar ile ittifak kurmuşlardır[2][3][4][5]

Taht için mücadele[değiştir | kaynağı değiştir]

1146'da Valdemar on beş yaşındayken Danimarka Kralı III. Eric tahttan çekildi ve bir iç savaş patlak verdi. Valdemar tahtın olası bir hak sahibiydi. Tahtın diğer talipleri şunlardı: Danimarka Kralı II. Eric'in oğlu III. Svend Grathe ve İsveç Kralı I. Magnus'un oğlu V. Knud, her ikisi de 1146'da kendilerini Danimarka Kralı ilan ettiler. İç savaş neredeyse on yıl sürdü. 1154'te Valdemar, Knud'a katıldı ve Knud ile birlikte ortak kral olarak tanındı. Temmuz 1157'de, üçünün, değişen ittifaklarda ortak vekiller olarak ülkeyi kendi aralarında bölmeyi kabul ettiği geçici bir uzlaşmaya varıldı.

Knud, Ağustos 1157'de Roskilde'nin Kan Bayramı'nda öldürüldü. Svend, 23 Ekim 1157'de Grathe Heath Muharebesi'nde (Slaget på Grathe Hede) Valdemar'a yenildi. Svend, savaş alanından kaçarken ona rastlayan bir grup köylü tarafından kaçışı sırasında öldürüldü. Tüm rakiplerini geride bırakan Valdemar, Danimarka'nın tek kralı oldu.[6][7]

Tek saltanat[değiştir | kaynağı değiştir]

1158'de Absalon, Roskilde piskoposu seçildi ve Kral Valdemar onu baş danışmanı yaptı. Kral, savaştan zarar gören Danimarka'yı yeniden düzenledi ve yeniden inşa etti. Güneydeki Dannevirke surlarını güçlendirdi. Daha sonra Als Adası'na bağlanan Als Boğazı'ndaki bir adacık üzerine inşa edilen, müstahkem bir kale olarak Sønderborg Kalesi'ni inşa etti.[8][9] Artık ağır süvariler için uygun hale getirilmiş güneydeki Vendler ile başa çıkmak için eski Viking baskın taktiklerini yeniden icat etti; amfibi saldırının bu kullanımı, halefi VI. Knud tarafından daha da geliştirildi.[10]

Absalon'un kışkırtmasıyla Danimarka kıyılarına baskın yapan Vendlere savaş ilan etti. Pomeranya ve Baltık Denizi'ndeki Rügen adasını işgal ettiler ve Baltık'taki Danimarkalılar için kesin bir tehdit oluşturuyorlardı; çünkü Vendlerin sayısı Danimarkalılardan ikiye bir daha fazlaydı. Böylece Danimarkalılar kısa süre sonra sırasıyla Vend kıyılarına baskın yapmaya başladılar; bu, baskın yapmak ve daha sonra daha fazla Vend bölgesini fethetmek için başka bir üs olarak kullanılan Rügen'in fethiyle doruğa ulaştı. Bu nedenle Danimarka etkisi hem Pomeranya'ya hem de Obotrite konfederasyonuna ulaşmıştı ve her ikisi de Danimarkalılar tarafından rutin olarak baskınlara maruz kalıyordu. 1170 yılı civarında, Danimarka filosunun (Valdemar ve Absalon liderliğindeki) daha küçük bir birliği Oder'in ağzını geçme cesaretini gösterdi ve burada bir Vend ordusu ve Casimir komutasındaki filo tarafından Julin köprüsünde (günümüz Wolin) pusuya düşürüldüler. Danimarka baskınına son vermeyi umuyorlardı. Ancak Danimarkalılar, Vendleri zekalarıyla alt ettiler ve onların ordularını ve filolarını, özellikle Danimarka gemilerinin de süvari taşıması nedeniyle parçaladılar.[11] 1175 yılında Kral Valdemar, Vordingborg Kalesi'ni bir savunma kalesi ve Alman kıyılarına daha fazla baskın düzenlemek için bir üs olarak inşa etti.[12]

1180 yılında, huzursuzluk zengin Skåne eyaletine yayılırken, halk Valdemar'ın Yutland'daki "yabancı" valilerin yerine geleneksel olarak onları yöneten Skåneland eyaletlerinden birinden soyluların getirilmesini talep etti. Ayrıca kiliseye ondalık ödemeyi de tamamen reddettiler. Valdemar onların taleplerini reddedince ne vergi ne de kilise aşarını ödemeyeceklerini söyleyerek ayaklandılar. Sayıları o kadar fazlaydı ki Valdemar yalnızca kendi vergilerini toplamakla kalmadı, aynı zamanda Blekinge'den de vergi topladı. Ordular, Valdemar'ın onları ezdiği Dysiaa Muharebesi'nde karşılaştı ve bunun ardından bir kez daha vergi ödediler. Ancak tüm köylü gücü teslim olmasına rağmen hâlâ ondalık ödemeyi reddettiler, bu yüzden Valdemar onların kiliseye cömert hediyeler ve bağışlar getirmesini sağladı. Ondalık ödemeyeceklerdi ama yine de ödeyeceklerdi; kabul ettiği tek nokta, yerlerine Scanialılar'ın kendi valileriydi.[13] Yutland'da bir Jüt'ün ve Rügen'de Rugian'ın hüküm sürmesine ilişkin Scanialılara verilen bu imtiyaz, daha sonra Danimarka krallığının geri kalanı için genel hale getirildi. Bu, krallık içinde ve daha sonra genişleyen diyarda barışın korunmasına büyük ölçüde yardımcı oldu.

Çocukları[değiştir | kaynağı değiştir]

Valdemar, İsveç'in dul kraliçesi Polonyalı Ryksa'nın (y. 1141–1198) Minsk Prensi ile evliliğinden kızı Sophia ile evlenmiştir. Danimarka Kralı V. Knud'un üvey kız kardeşiydi. Valdemar ve Sophia'nın şu çocukları vardı:

  • Sophia (1159–1208), Weimar-Orlamünde Kontu III. Siegfried ile evlendi.
  • Danimarka Kralı VI. Knud (1163–1202)
  • Maria (y. 1165 ), Roskilde rahibe oldu (1188).
  • Margaret (y. 1167 – y. 1205 ), Roskilde rahibe oldu (1188).
  • Danimarka Kralı II. Valdemar (1170–1241)
  • Ingeborg (1174–1237), Fransa Kralı II. Philippe ile evlendi.
  • Helena (c.1176 – 1233), Brunswick-Lüneburg Dükü William ile evlendi.
  • Richeza (c.1178 – 1220), İsveç Kralı X. Erik ile evlendi.
  • Walburgis (ö. 1177), Pomeranya Dükü I. Bogusław ile evlendi.

Valdemar'ın ölümünden sonra Sophia, Thüringen'li Landgrave III. Louis ile evlendi.

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. ^ "Valdemar Den Store 1131–1182". Danmarks Historien. 5 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ağustos 2018. 
  2. ^ "Asser (Rig), 1151". Dansk biografisk Lexikon. 27 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ağustos 2018. 
  3. ^ "Asser Rig". Den Store Danske, Gyldendal. 21 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ağustos 2018. 
  4. ^ "Absalon". Den Store Danske, Gyldendal. 26 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ağustos 2018. 
  5. ^ Bradley, S. A. J. (12 Aralık 2008). N.F.S. Grundtvig, A Life Recalled: An Anthology of Biographical Source-Texts (İngilizce). ISD LLC. ss. 464, 578. ISBN 978-87-7934-007-7. 
  6. ^ "Blood Feast of Roskilde". The Post Grad Chronicles. 2 Aralık 2017. 30 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ağustos 2020. 
  7. ^ "Slaget på Grathe Hede 1157". Danmarks Historien. 26 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ağustos 2018. 
  8. ^ Otto Norn, Jørgen Paulsen and Jørgen Slettebo, Sønderborg Slot. Historie og bygning, G.E.C. Gad forlag, 1963.
  9. ^ "Sønderborg Castle". kongeligeslotte.dk. 3 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ağustos 2018. 
  10. ^ Pratt, Fletcher (1950). The Third King. New York: William Sloane Associates, INC. ss. 101-105. OCLC 1350957. 
  11. ^ Pratt, Fletcher (1950). The Third King. New York: William Sloane Associates, Inc. ss. 108-110. OCLC 1350957. 
  12. ^ "About Vordingborg Castle". Museerne.dk. 23 Mart 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ağustos 2018. 
  13. ^ Pratt, Fletcher (1950). The Third King. New York: William Sloane Associates, Inc. ss. 130-131. 

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=I._Valdemar&oldid=32536194" sayfasından alınmıştır