Hüseyin Turgut
| Hüseyin Turgut | |
|---|---|
 | |
| Doğum | 1900 Erivan, Erivan Guberniyası, Rus İmparatorluğu |
| Ölüm | 1971 Ankara,  Türkiye |
| Defin yeri | Cebeci Askerî Şehitliği |
| Bağlılığı | .svg){kind=small} Osmanlı İmparatorluğu (1918-1920) Türkiye (1920-1960) |
| Hizmet yılları | 1918-1960 |
| Rütbesi |  Tümgeneral |
| Birimi |  Türk Kara Kuvvetleri  Türk Hava Kuvvetleri |
| Çatışma/savaşları | Türk Kurtuluş Savaşı (1920-1923) Şeyh Said İsyanı (1925) Ağrı ayaklanmaları (1926-1930) |
| Ödülleri |   |
Hüseyin Turgut (1900, Erivan - 1971, Türkiye) — Revan hanlarının soyundan olan, Türk Silahlı Kuvvetlerinin tümgenerali.
Birinci Dünya Savaşı'na ve Türk Kurtuluş Savaşı'na katıldı. 30 yıl Türk Hava Kuvvetleri'nde görev yaptı.
Hayatı[değiştir | kaynağı değiştir]
Hüseyin Turgut, Kasım 1900'de Revan'da doğdu.[1] Orta öğrenimini Revan şehir gimnazisinde aldı.[2]
1917 Ekim Devriminden sonra Ermenilerin Revan'da yaptıkları katliamlardan sonra aile fertleriyle birlikte Nahçıvan'a taşındı.[1] Bir süre Nahçıvan savunmasında görev aldıktan sonra ailesiyle vedalaşarak Türkiye'ye gitti.[3]
Türkiyede[değiştir | kaynağı değiştir]
Hüseyin Turgut, 1918'de Osmanlı ordusuna katıldı ve Birinci Dünya Savaşı'nda savaştı. IV. Kolordu'nun 5. Tümeni'nde, ardından Doğubayazıt'ta 11. Tümen'de savaşlara katıldı. Savaşın son aylarında doğu ve güneydoğu cephelerinde üstün hizmetlerinden dolayı "Demir Hilal" nişanı ile ödüllendirildi.[4]
Türk Kurtuluş Savaşı'nın başlamasından sonra doğu cephesinde[5] Kars, Sarıkamış ve Gümrü'nün kurtuluş harekâtlarına teğmen rütbesiyle katıldı.[1] Atatürk[1] tarafından "İstiklal" Madalyası ile ödüllendirilmiştir. Savaşın bitiminden sonra orduda kalarak görevini sürdürdü.[6] Türkiye'nin güneydoğusundaki Kürt ayaklanmalarının bastırılmasında görev aldı.[4]
1930 yılına kadar Ankara'da güvenlik alayında görev yapan Hüseyin Turgut, üstün hizmetlerinden dolayı Hava Kuvvetleri'ne atandı.[7] 1932 yılında pilotlar arası yapılan yarışmada başarılı olan beş pilottan biri olarak yenilikleri takip etmesi ve eğitimlere katılması için Fransa'ya gönderildi.[7] Fransa'da yapılan askeri eğitimlerde yüksek sonuçlarla döndü. 6 dil bilen Hüseyin Turgut, 1934'ten 1946'ya kadar Türk Hava Kuvvetleri için yeni pilotların eğitiminde görev aldı.[7] Türk Hava Kuvvetleri'nde "Jung Dayı" lakabıyla biliniyordu.[3]
1946'da ciddi bir kaza geçirdi. Bu kazadan sonra sağlığı onu eğitmen olmaktan alıkoydu ve bu nedenle Hava Kuvvetlerinde çeşitli görevlerde çalıştı.[8] 42 yıllık hizmetinin ardından 1960 yılında tümgeneral rütbesiyle emekli oldu.[9]
Hüseyin Turgut, Kasım 1971'de Ankara'da öldü.[2] Ankara'da Cebeci Askeri Şehitliği'nde özel bir askeri törenle toprağa verildi.[4]
Ailesi[değiştir | kaynağı değiştir]
Babası Revan hanlarının soyundan gelen Abbasgulu Han İrevanski'nin oğlu Hasan Han Turgut, annesi ise Bahman Mirza Govanli-Qajar'ın kızı Prenses Nuraleyin hanım Govanli-Qajar'dır. Farid Han adında bir erkek kardeşi, Ruhsare, Sami ve Adile adında kız kardeşleri vardı.[10]
Hüseyin Han Turgut, 1936'da Laman Hattusas ile evlendi.[7] 1940'ta Nur adında bir kızı, 1946'da Turhan adında bir erkek çocuğu dünyaya geldi.[8]
Ödülleri[değiştir | kaynağı değiştir]
— 1918'de doğu ve güneydoğu cephelerindeki hizmetlerinden dolayı "Demir Hilal" nişanıyla ödüllendirildi.[1]
— 1923 yılında Türk Kurtuluş Savaşı'ndaki hizmetlerinden dolayı "İstiklal" madalyasıyla ödüllendirildi.[1]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
Özel[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ a b c d e f Adalet Tahirzade, Orhan Cebrayıl (2022). Qurtuluş Savaşının azərbaycanlı zabitləri. Bakü: Çapar nəşriyyatı. s. 79. ISBN 978-9952-5513-4-1.
- ^ a b Musa Guliyev (6 Ekim 2016). "Tarixi fotoşəkil ən yaxşı tədqiqat əsəridir" (PDF). Şərq qapısı qəzeti. Nahçivan. s. 3. 28 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 23 Ocak 2023.
- ^ a b Musa Rehimoğlu (28 Ekim 2016). "Naxçıvan və İrəvan xanlıqları tarixinin yeni aydınlanan səhifələri" (Azerice). 525-ci qəzet. 7 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ocak 2023.
- ^ a b c "Hüseyn xan Turqut İrəvanski - Türkiyənin hərb tarixinə adını yazdırmış generalımız" (Azerice). teref.az. 10 Ekim 2017. 9 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ocak 2023.
- ^ Mehman Ağayev (2008). Kurtuluş Savaşı Yıllarında Türkiye Azerbaycan İlişkileri (PDF). İstanbul: IQ Kültür Sanat Yayıncılık. s. 201. ISBN 9789752552364. 18 Ocak 2023 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ocak 2023.
- ^ Abdulhamit Avşar (2007). Türkiyənin İstiqlal müharibəsində Azərbaycan türkləri: Türkiyə arxiv sənədləri və mətbuatında: 1919-1922. Bakü: AzAtaM. s. 42. 27 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ocak 2023.
- ^ a b c d Adalet Tahirzade, Orhan Cebrayıl (2022). Qurtuluş Savaşının azərbaycanlı zabitləri. Bakü: Çapar nəşriyyatı. s. 83. ISBN 978-9952-5513-4-1.
- ^ a b Vüsalə Abbasova (22 Mayıs 2018). "Sonuncu İrəvan xanının qardaşı nəvəsi: "Gün gələcək o torpaqlar öz sahiblərinə qaytarılacaq və bu zülm bitəcək"" (Azerice). Report İnformasiya Agentliyi. Archived from the original on 28 Aralık 2022. Erişim tarihi: 23 Ocak 2023.
- ^ Əsgər Zeynalov (2016). İrəvan xanlığı... Gerçəkliyin aydınlığı. Morisvil: Lulu Press. s. 85. ISBN 9781329954083. 29 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ocak 2023.
- ^ Orhan Cebrayıl (12 Kasım 2019). "Türkiyənin hərb tarixinə adını yazdırmış generalımız - Hüseyn xan Turqut" (Azerice). goyce.az. 23 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ocak 2023.
Genel[değiştir | kaynağı değiştir]
- Adalet Tahirzade, Orhan Cebrayil (2022). Qurtuluş Savaşının azərbaycanlı zabitləri. Bakü: Çapar nəşriyyatı. ISBN 978-9952-5513-4-1.
- Mehman Ağayev (2008). Kurtuluş Savaşı Yıllarında Türkiye Azerbaycan İlişkileri (PDF). İstanbul: IQ Kültür Sanat Yayıncılık. ISBN 9789752552364. 18 Ocak 2023 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ocak 2023.