Huygens (krater)
 | Bu madde, öksüz maddedir; zira herhangi bir maddeden bu maddeye verilmiş bir bağlantı yoktur. (Şubat 2024) |
 | |
| Gezegen | Mars |
|---|---|
| Koordinatlar | 13°54′G 304°24′B / 13.9°G 304.4°B |
| Dörtgen | Iapygia |
| Çap | 467 km |
| Eponim | Christiaan Huygens |
Huygens, Hollandalı gökbilimci, matematikçi ve fizikçi Christiaan Huygens'in onuruna adlandırılan Mars üzerindeki bir çarpma krateridir. Utopia, Hellas, Argyre ve Isidis'ten sonra Mars'taki fark edilebilir beşinci en büyük çarpma krateridir. Neredeyse sağlam bir kenarı olan en büyük kraterdir.
Krater yaklaşık olarak 467,25 km (290,34 mi) çapındadır ve Iapygia dörtgeninde 304,42°B 13,88°G koordinatlarında yer alır.[1]
Bilim insanları, Mars etrafında yörüngeye gönderilen uzay araçlarıyla elde edilen görüntülerde kollara ayrılmış kanalları görmekten mutlu oldular. Bu kanalların varlığı, gezegenin yüzeyinde bir zamanlar bol miktarda suyun aktığının güçlü bir kanıtıdır. Bir zamanlar su olan bu yerde basit organizmalar yaşamış olabilir. Bu kanalların mükemmel bir örneği, Huygens'in kenarından THEMIS ile elde edilen aşağıdaki fotoğrafta görülebilir.
Huygens'in kenarındaki bir kraterde karbonatlar (kalsiyum veya demir karbonat) keşfedildi. Krater kenarındaki çarpma etkisi, Huygens'i oluşturan çarpışmadan çıkan malzemeyi açığa çıkardı.[2] Bu mineraller, Mars'ın bir zamanlar kalın bir karbon dioksit atmosferine ve bol nem içeren bir ortama sahip olduğuna dair kanıtları temsil ediyor. Bu tür karbonatlar suyun bol olduğu durumlarda oluşur. Bunlar, Mars Reconnaissance Orbiter üzerindeki Compact Reconnaissance Imaging Spectrometer for Mars (CRISM) (Mars için Kompakt Keşif Görüntüleme Spektrometresi) cihazı ile tespit edildi. Daha önce bu cihazla kil mineralleri tespit edilmişti. Karbonatlar, kil minerallerinin yakınında bulunmuştur. Bu minerallerin her ikisi de nemli ortamlarda oluşur. Mars'ın milyarlarca yıl önce çok daha sıcak ve nemli olduğu düşünülmektedir. O dönemlerde karbonatlar, sudan ve karbondioksit zengini bir atmosferden dolayı oluşmuş olmalı ve daha sonra bu karbonat birikintileri gömülmüş olmalıdır. Yaşanan çifte çarpma etkisiyle mineraller açığa çıkmıştır. Dünya, kireç taşı şeklinde geniş karbonat yataklarına sahiptir.[3]
Görüntüler[değiştir | kaynağı değiştir]
-
Huygens'in bir kısmının Viking Orbiter 1 tarafından elde edien mozaik görüntüsü -
Huygens kraterinin gölgeli kabartma topografik haritası -
Huygens krateri - karbonatın keşfedildiği yer işaretli. -
THEMIS tarafından görüntülenen Huygens kraterinin kenarındaki kollara ayrılmış vadiler. -
Huygens kraterinin zemininde görülen muhtemel su yolları, HiRISE tarafından HiWish programı kapsamında görüntülenmiştir. -
Kenardan uzaklaşan ağaç dalları biçimindeki kanallarla birlikte Huygens'in doğu kenarı.
Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]
- Mars'ın iklimi
- Mars'ın Jeolojisi
- HiRISE
- HiWish program
- Hidrotermal sirkülasyon
- Çarpma krateri
- Çarpma olayları
- Mars'taki kraterlerin listesi
- Mars'taki cevher kaynakları
- Mars'ta Su
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ "Gazetteer of Planetary Nomenclature | Danielson". usgs.gov. Uluslararası Astronomi Birliği. 28 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Haziran 2017.
- ^ Wray, James J.; Murchie, Scott L.; Bishop, Janice L.; Ehlmann, Bethany L.; Milliken, Ralph E.; Wilhelm, Mary Beth; Seelos, Kimberly D.; Chojnacki, Matthew (2016). "Orbital evidence for more widespread carbonate-bearing rocks on Mars". Journal of Geophysical Research: Planets. 121 (4): 652-677. Bibcode:2016JGRE..121..652W. doi:10.1002/2015JE004972.
- ^ "Some of Mars' Missing Carbon Dioxide May be Buried". 29 Haziran 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Mart 2011.
 |
Wikimedia Commons'ta Huygens (krater) ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |