Horadiz Operasyonu
| Horadiz Operasyonu | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Birinci Dağlık Karabağ Savaşı | |||||||
| |||||||
| Taraflar | |||||||
 Azerbaycan | |||||||
| Komutanlar ve liderler | |||||||
|
| ||||||
| Çatışan birlikler | |||||||
|
| |||||||
| Kayıplar | |||||||
| ~6,500 kayıp[1] | 3 tank, 1 Shturm-S, 6 top, 6 topçu römorku, 10'a yakın araç, çok sayıda silah ve mühimmat ele geçirildi (Azerbaycan kaynaklarına göre) | ||||||
Horadiz Operasyonu (Azerice: Horadiz əməliyyatı), Birinci Dağlık Karabağ Savaşı sırasında, Azerbaycan'ın Fuzuli Rayonu'na Horadiz köyü üzerinde kontrol uğrunda Azerbaycan Silahlı Kuvvetleri ile Ermenistan Silahlı Kuvvetleri arasında Aralık 1993'te başlayan ve 6 Ocak'a kadar süren muharebedir.
Arka plan
[değiştir | kaynağı değiştir]Ağustos 1993'ün sonlarında Kubadlı'yı işgal eden Ermeni güçleri, yeniden toplanmaları ve Ermenistan'dan yeni silah ve birliklerin gelmesini beklemeleri gerektiği için ateşkes ilan ettiler. Ekim ayı sonlarında Ermeni birlikleri Azerbaycan-İran sınırındaki Horadiz'i hızla ele geçirerek Zengilan'ın Azerbaycan topraklarıyla bağlantısını kesmişti.[2] Zengilan 29 Ekim 1993'te Ermenilerin eline geçmiştir.[3]
Aralık 1993'te Ermeni silahlı kuvvetleri Füzuli'nin doğusuna ilerlemeye çalışmış, ancak beklenmedik bir direnişle karşılaşmış ve geri çekilmek zorunda kalmıştır. Bundan sonra Azerbaycan ordusu üç yönden saldırıya geçmiştir.[4] 15 Aralık'ta Azerbaycan ordusu hemen beş yönden taarruza geçmiştir.[5] Dağlık Karabağ'ın kuzeydoğusundaki saldırı, Ermenileri Ağdere bölgesindeki bir dizi yerleşim birimini terk etmeye zorlamıştı.[4] Azerbaycan birliklerinin Horadiz'e asıl darbesi Beylagan Rayonu'ndan gelmişti. Savaş bozkırlara sıçramıştı. Bu şartlar altında Azerbaycan birlikleri Ermeni savunmasını bozmuş, top ateşi ve füze topçuları altında Fuzuli içinde ilerlemeye başlamıştı.[5] Ocak 1994'ün başlarında Azerbaycanlılar 11 köye ve Azerbaycan-İran sınırının 40 kilometresine kadar kontrolü ele geçirdiler.[5]
Operasyon
[değiştir | kaynağı değiştir]6 Ocak[4] veya 8 Ocak'ta[5][6] 702. Alay Ermeni direnişini kırarak Horadiz'e girmiştir. Azerbaycan güçleri, Horadiz'i, Horadiz Tren İstasyonu'nu ve Aras'ta önemli bir stratejik hedef olan Hudaferin köprülerini ele geçirmişti. Operasyon Şair Ramaldanov tarafından yönetiliyordu.[6] Azerbaycan tarafına göre, 5 Ocak'ta Horadiz Operasyonuna katılan 702'nci Tugay, 3 tank, 1 Shturm-S, 6 top, 6 topçu römorku, 10'a yakın araç, çok sayıda silah ve mühimmat ele geçirilmişti. Ermeni tarafı, ağır kayıplar vererek ve ölülerini savaş alanında bırakarak geri çekilmişti.[7]
1993 sonbaharında gelen Afgan Mücahidler de Azerbaycan'ın taarruzunda yer almıştı. Bazı kaynaklara göre mücahidlerin eğitimi düzenli Azerbaycan ordusundan daha yüksekti ve Horadiz'in Azerbaycan ordusu tarafından ele geçirilmesinde kilit rol oynamışlardı.[8]
Sonuç
[değiştir | kaynağı değiştir]Operasyon sonucunda Horadiz köyü, Fuzuli Rayonu'na bağlı 20 köy ve Cebrayil Rayonu'na bağlı Çocuk Mercanlı köyü Azerbaycan'ın kontrolüne geçmiştir.[9] Horadiz Operasyonu, 1994 kış taarruzu sırasında Azerbaycan Ordusu tarafından gerçekleştirilen en başarılı operasyondu.[10][11] Operasyonda gösterdikleri kahramanlıklardan dolayı sekiz askere Azerbaycan Ulusal Kahramanı unvanı verilmiştir.[12]
Azerbaycan'a göre, Azerbaycan güçleri operasyon sonucunda 21.000 hektarın kontrolünü ele geçirmişti. 5 Ocak 1994'te Azerbaycan Ordusu askerleri Horadiz'e girerek Horadiz'e Azerbaycan bayrağını dikmiştir.[13]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Ziyəddin Sultanov (6 Ocak 2015). ""Horadiz əməliyyatı": Azad olunan doğma torpaq". Xalq qəzeti (Azerice). s. 5. 1 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ Азербайджан и Россия: общества и государства. Летний сад. 2001. s. 449.
- ^ "16 years pass since occupation of Zengilan region of Azerbaijan by Armenians". 21 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ocak 2023.
- ^ a b c Qara bağ. BBC. 2005. 13 Mayıs 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ağustos 2016.
- ^ a b c d Семена распада: войны и конфликты на территории бывшего СССР. Sankt-Peterburq: БХВ-Петербург. 2012. s. 278-279. ISBN 978-5-9775-0817-9.
- ^ a b Новый путь Азербайджана. Moskva: Азер-Медиа, Книга и бизнес. 2002. s. 137. ISBN 5-212-00916-2.
- ^ "İlahi adlar yurdu - Cəbrayıl-1". www.anl.az. 31 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ağustos 2016.
- ^ Azerbaijan: Seven years of conflict in Nagorno-Karabakh. Human Rights Watch. 1994. s. 79. 22 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ağustos 2016.
- ^ "Вынужденные переселенцы впервые за последние 23 года побывали в освобожденном от армян селе". report.az. 5 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ağustos 2016.
- ^ "Ordumuz erməni bayrağını ayaqlar altına belə atmışdı". oxu.az. 5 Ocak 2016. 4 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ağustos 2016.
- ^ "Status-kvonun dəyişməməsi müharibə ehtimalını artırır". www.anl.az. 14 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ağustos 2016.
- ^ ""Horadiz əməliyyatı":Azad olunan doğma torpaq". www.anl.az. 1 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ağustos 2016.
- ^ "Horadiz əməliyyatının iştirakçısı: "Xeyli dostum şəhid oldu..."". news.lent.az. news.lent.az. 25 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ağustos 2016.
