Homo bodoensis
| Homo bodoensis | |||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 600.000 yıllık Bodo Kafatası, holotip | |||||||||||||||||||||||
Biyolojik sınıflandırma  | |||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||
| İkili adlandırma | |||||||||||||||||||||||
| †Homo bodoensis | |||||||||||||||||||||||
Homo bodoensis,[a] önerilmiş bir arkaik insan türüdür. 2021 yılında, eskiden H. heidelbergensis/H. rhodesiensis'e[b] veya H. erectus'a atanan Bodo Kafatası'nın yeniden analizi ile tanımlanmıştır. Tanımlayanlar H. bodoensis'in, H. sapiens için atasal olabilecek özelliklere sahip olması ve türün diğer olası örneklerinin coğrafik dağılımı nedeniyle H. sapiens'e yol açmış olabileceğini önerdiler.
Taksonomi ve sistematik[değiştir | kaynağı değiştir]
Holotip[değiştir | kaynağı değiştir]
Keşif[değiştir | kaynağı değiştir]
Yüzünü ve ön beyin kabuğunu koruyan yetişkin (muhtemelen erkek) bir bireyin kısmi kafatası olan Bodo 1, 1976 sonbaharında Alemayehu Asfaw, Paul Whitehead ve Etiyopya'daki Rift Vadisi Araştırma Misyonu'nun Jon Kalb başkanlığındaki diğer üyeleri tarafından bulundu.[1]
Yaş ve konum[değiştir | kaynağı değiştir]
Afar Bölgesi, Orta Awash, Üst Bodo Kum Ünitesi. Lazer füzyon 40Ar/39Ar tekniği ile 600 bin yıl öncesine tarihlendirilmiştir (0.64 ± 0.03 Ma).[2]
Tanımlama ve diğer örnekler[değiştir | kaynağı değiştir]
Homo bodoensis'in ilk tanımının yazarları, Homo heidelbergensis adından tamamen vazgeçilmesi gerektiğini ve önceden Homo heidelbergensis olarak tanımlanan ve zaten Neandertal özelliklerine sahip olan tüm fosillerin –Homo heidelbergensis türünün tip örneği olan Mauer 1 alt çenesi dahil olmak üzere– Homo neanderthalensis'e atanmasını önerdiler. Alternatif olarak, Orta Pleyistosen döneminden (yaklaşık 750.000 ila 130.000 yıl önce) arkaik Homo sapiens özelliklerine sahip tüm Afrika ve Güneydoğu Avrupa fosilleri, Homo bodoensis tür adı altında birleştirilebilir. Aynı zamanda, 1921'de tanıtılan Homo rhodesiensis tür adı bu ilişki için kullanımdan kaldırıldı.[3]
Bodo kafatasına ek olarak, Homo bodoensis'in şu fosil kafatasları ilk tanımlamaya yerleştirildi: Kabwe 1 (Homo rhodesiensis'in tip örneği), Tanzanya'dan Ndutu 1, Saldanha 1 ve LH 18, Fas'tan Salé 1 ve İtalya'dan Ceprano 1. Yazarların bakış açısı gelecekteki uzman literatüründe kalıcı olacaksa, Afrika'daki anatomik olarak modern insanların soyu –ilk tanımda grafiksel olarak gösterildiği gibi[1]– Homo erectus'tan Homo bodoensis yoluyla Homo sapiens'e yol açacaktır.
Tanımlandığı dergide yayımlanan grafik baz alınarak oluşturulmuş bir soy ağacı:[1]
| †Homo erectus |
| ||||||||||||||||||||||||
Anatomi[değiştir | kaynağı değiştir]
H. bodoensis'in beyin hacminin (kraniyal kapasite) ~1250 cm3 olduğu tahmin edildi. H. erectus ile karşılaştırıldığında, H. bodoensis, artan kraniyal kapasite (H. erectus ve H. sapiens arasında orta düzeyde) ve bir dizi ilişkili türetilmiş özellik ile farklılık gösterir: geçici skuamın eğriliği; daha geniş orta kasa; parietal kabartma belirtileri; ve maksimal kraniyal genişliğin arkadan bakıldığında kafatasının alt üçte birinin üzerinde olduğu, daha dikey paryetal duvarlarla birlikte nispeten geniş frontal kemik.[2]
Tanımlayanlara göre H. bodoensis, H. sapiens'e özgü bazı özelliklerden yoksundur — bu da, ayrı bir tür olduğunu garantiler. Ayrıca morfolojisi, Orta Pleistosen'de otapomorfilerin erken ortaya çıktığı H. neanderthalensis'te gözlemlenenin tersidir. Bununla birlikte, daha sonraki H. sapiens örneklerine özgü özelliklerin tümü, masif ancak bölümlere ayrılmış (yan ve orta kısımlara bölünmüş) tarayıcılar dahil olmak üzere H. bodoensis'te bulunan özelliklerden türetilebilir – yani Roksandic ve meslaktaşlarına göre ata olmak için uygun özelliklere sahiptir.[2]
Stringer ise Bodo kafatasının doğrudan H. sapiens'e yol açtığı iddiasına şüpheyle yaklaşmıştı. 2019'da ekibi, Bodo kafatasının ait olduğu türün H. sapiens'ten farklı bir evrimsel yoldan gittiğini bulan insan yüzünün evrimi üzerine bir çalışma yayınladı.[4]
Eleştiri[değiştir | kaynağı değiştir]
İngiliz paleoantropolog Chris Stringer, adın, H. rhodesiensis'in (1921'de Arthur Smith Woodward tarafından tanımlanmıştır) resmî olarak kabul edilmesinden bu yana Bodo Kafatası'nın atandığı H. rhodesiensis'in yerini alamayacağını (genç sinonim olmasından dolayı) savundu.[5] Homo heidelbergensis'in çok fazla ve çok farklı fosillerinin olduğu itirazına katılıyor; kendine göre Homo heidelbergensis'e yalnızca Mauer 1 alt çenesine veya Mala Balanica'nın alt çenesine açık bir benzerlik gösteren, ancak Afrika'dan fosilleri olmayan Avrupa buluntularını atamak uygundur. Uluslararası Zoolojik Adlandırma Komisyonu'nun gerekliliklerine göre, daha önce tanıtılmış bir tür adı her zaman sonraki bir türe göre önceliğe sahiptir. Bu nedenle, Homo rhodesiensis adı Homo bodoensis'e göre önceliklidir. Bu bağlamda Stringer, tür adının H. rhodesiensis'in Cecil Rhodes'u onurlandırdığı iddiasını reddetmiştir. Aslında isim, o zamanlar Kuzey Rodezya olan siteye bir atıftır. Ancak Rodezyaya atıfta bulunulmaktan kaçınılmak istense bile, 1955'te Saldanha 1'in kafatası çatısı için seçilen Homo saldanensis adı,[6] Homo bodoensis'e göre önceliğe sahip olacaktı.
Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]
Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]
Wikimedia Commons'ta Homo bodoensis ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur
Vikitür'de Homo bodoensis ile ilgili ayrıntılı taksonomik bilgiler bulunur.- "Homo bodoensis: Bodo Kafatası, İnsanın En Meşhur Atalarından Olan Homo heidelbergensis Türünü Ortadan Kaldırabilir mi?". Evrim Ağacı. 7 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Kasım 2021.
Notlar[değiştir | kaynağı değiştir]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
Özel[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ a b c d Roksandic et al. 2021 sf. 5
- ^ a b c Roksandic et al. 2021 sf.6
- ^ Roksandic et al. 2021 sf. 3-4
- ^ Lacruz, Rodrigo S.; Stringer, Chris B.; Kimbel, William H.; Wood, Bernard; Harvati, Katerina; O’Higgins, Paul; Bromage, Timothy G.; Arsuaga, Juan-Luis (Mayıs 2019). "The evolutionary history of the human face". Nature Ecology & Evolution (İngilizce). 3 (5): 726-736. doi:10.1038/s41559-019-0865-7. ISSN 2397-334X. 30 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ekim 2021.
- ^ Marshall, Michael (2021). "New human species has been named Homo bodoensis - but it may not stick". New Scientist (İngilizce). 28 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Kasım 2021.
- ^ Drennan, M. R. (1955). "The special features and status of the Saldanha skull". American Journal of Physical Anthropology (İngilizce). 13 (4): 625-634. doi:10.1002/ajpa.1330130406. ISSN 1096-8644. 8 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Kasım 2021.
Genel[değiştir | kaynağı değiştir]
- Roksandic, Mirjana; Radović, Predrag; Wu, Xiu‐Jie; Bae, Christopher J. (28 Ekim 2021). "Resolving the "muddle in the middle": The case for Homo bodoensis sp. nov". Evolutionary Anthropology: Issues, News, and Reviews. doi:10.1002/evan.21929. ISSN 1060-1538.