Santa Hermandad
 | Bu madde, öksüz maddedir; zira herhangi bir maddeden bu maddeye verilmiş bir bağlantı yoktur. (Eylül 2022) |
Santa Hermandad (sözlük anlamı "Kutsal Kardeşlik"), ortaçağ İspanya'sında, özellikle Kastilya'da belediye yaşamının karakteristiği haline gelen, silahlı kişilerden oluşan amacı asayişi sağlamak olan kolluk kuvvetiydi. Haydutluk ve kırsal bölgelerde işlenen suçlar başlıca ilgi alanlarıydı. Birlik şüphelendikleri kişileri tutukladılar ve yargıladılar. Başlangıçta kral tarafından sevilmediler, ancak II. Henry onların organizasyonunu ve işlevlerini kraliyet kararnamesiyle (1370) kabul etti ve düzenledi.[1] IV.Henry'nin saltanatı sırasında hermandadlar çürümeye başladı ve Katolik Hükümdarlar onları 1476'da yok etti ve Hermandadları Santa Hermandad olarak bilinen son derece organize bir polis teşkilatıyla değiştirdi. Ancak devam eden hoşnutsuzluk, Katolik Hükümdarları 1498'de Santa Hermandad'ın statüsünü ve masraflarını azaltmaya zorladı. Ancak yine teşkilat 18. yüzyıla kadar verimsiz bir kırsal polis teşkilatı olarak varlığını sürdürdü.[2]
Arka planı[değiştir | kaynağı değiştir]
Leon, Kastilya ve Aragon'un ortaçağ İber kralları genellikle kamu barışını sağlayamadıklarından, koruyucu belediye birlikleri 12. yüzyılda haydutlara ve diğer kırsal suçlulara ve ayrıca kanunsuz soylulara karşı ortaya çıkmaya başladı. Bunun yanı Kutsal Kardeşlik bazen Kralı desteklerken bazen Kral'a isyan eden kişileri desteklemişlerdir. Bu kuruluşlar bireysel olarak geçiciydi, ancak zamanla İspanya'nın uzun süredir devam eden bir unsuru haline geldi. Bir hermandad oluşumuna ilişkin ilk kaydedilen vaka, hırsız şövalyelere karşı kuzeydeki kasabalar ve köylülerin Galiçya'daki Santiago de Compostela'ya giden haç yolunu denetlemek için birleştiğinde görüldü. Kırsal kesim hemen hemen her yerde soyluların elinde etkili bir şekilde bulunduğundan, Orta Çağ boyunca bu tür kardeşlikler, onları birbirine bağlayan yolları korumak için sık sık kasabalarda örgütlendiler. Hermandadlar bazen hanedan amaçları için oluşturuldu. Bir dereceye kadar Almanya'nın Fehmik mahkemeleri gibi hareket ettiler. En güçlüleri arasında kuzey Kastilya ve Bask limanları birliği, Hermandad de las Marismas (kuzey Kastilya ve Bask limanları federasyonu) vardı.
Ünlü Hermandad de las Marismas, üyelerinin ticaretini ve nakliyesini korumakla ilgileniyordu. 13. yüzyılın sonundan itibaren İngiltere ve Fransa krallarıyla doğrudan diplomatik bir varlık olarak müzakere ederek geniş yetkilere sahipti, ancak 1490'da kraliyet kontrolü altına alındı.
Erken oluşum dönemi[değiştir | kaynağı değiştir]
Hermandadlar ilk olarak 1265'te Endülüs'te, toprakları ele geçiren ve liderlerini kral ilan eden İslami isyancılardan “çıkarlarını savunmak” isteyen kasabalarda oluşmaya başladı.[3] Gruplar, önceden var olan Shurta adlı İslami polis gücünden ilham almış olabilir. Hermandadeler, geldikleri kasabaları korumak için yerel milisler olarak çalıştı. Hermandadlar aynı zamanda haydutların ve diğer suçluların eylemlerini de engelledi ve bir tür polis gücü haline geldi. Hermandad daha fazla meşruiyet kazandıkça, daha fazla yetki ve sorumluluk da kazandılar.[4] Polis ve milis olarak çalışmanın yanı sıra vergi topluyor, hakimlik yapıyor, Cortes ve muhataplarla bu ve benzeri idari sorunlar üzerinde çalışıyorlardı. Hermandad yargıçları, meşruiyet için Corregidoreların desteğine güveniyordu. Hermandad'a, "yollarda veya yerleşim olmayan bölgelerdeki suçlar, dürüst kadınlara tecavüz, dine küfür ve sahte para verme" dahil olmak üzere çok çeşitli suçlar üzerinde yargı yetkisi verildi.[5]
1475-1479'daki Kastilya Veraset Savaşı'ndan sonraki ilk eylemlerinden biri olarak, Ferdinand ve Isabella "şiddeti ortadan kaldırmaktan ziyade örgütlemenin parlak stratejisiyle barış getirdiler"; başında kendileri olmak üzere merkezi olarak organize edilmiş ve verimli bir Kutsal Hermandad'ı (Santa Hermandad) kurdular. Hermandad'ın mevcut biçimini, kendileri tarafından atanan yetkililerin yönetimi altında genel bir polis gücü oluşturma amacına uyarladılar ve büyük davalarda bile geniş yargı yetkisi yetkilerine sahiptiler. Santa Hermandadlar'ın kaba ve hazır adaleti, vahşetle ünlendi. Orijinal hermandadlar, 1835'teki son baskılarına kadar mütevazı yerel polis birimleri olarak hizmet etmeye devam etti.[6]
Hükümdarlarla ilişki[değiştir | kaynağı değiştir]
Hermandadlar, İspanya'nın egemen güçleriyle tutarsız bir ilişkiye sahipti. Bazen kralın veya görevlilerinin otoritesini baltalamak için, bazen de onu zorlamak için kullanıldılar. Oluşumlarının başlarında, geçici olma ve huzursuzluk zamanlarında kraliyet otoritesi lehine çalışma eğilimindeydiler. Kral ayrıca Hermandadların oluşumunda ve düzenlenmesinde çok küçük bir rol aldı.[7]
1298'de Kral Alfonso'nun hükümdarlığı altında, krala karşı hermandadlar kullanıldı çünkü bazı kasabalar onun gücünü kötüye kullandığını hissetti. İspanya Kastilyalı I. Isabella'nın saltanatı altındayken, hermandadlar onun otoritesini pekiştirmek ve saltanatına karşı çıkanları susturmak için kullanıldı.[8] Bu noktada, Hermandadlar bu görevlerini "kralın egemenliğini ve hizmetini ve sahip olması gereken tüm hakları korumak ve bedenlerimizi ve sahip olduğumuz her şeyi korumak" olduğunu belirten bir tüzüğü dayandırdı. Bir noktada, Corregidorelar, Hermandad'ın öfkelerini ve suistimallerini durduramadıkları için kasaba halkı tarafından azarlandı. Corregidorelar, Kutsal Kardeşlik içinde görevlerde bulundu, ancak bölümlerini kontrol etme güçleri sınırlıydı.
Kasabalar ve yerel topluluklarla ilişkiler[değiştir | kaynağı değiştir]
Hermandad'ın hükümdarlar ve hükümet arkadaşlarıyla ilişkileri sürekli değişiyordu, aynı şekilde korumaları gereken kasabaların görüşleri de değişiyordu. Daha önce de belirtildiği gibi, hermandad başlangıçta ihtiyaç zamanlarında yerel milisler olarak yaratıldı. Daha güçlü ve daha kalıcı bir kurum haline geldiklerinde, gücün kötüye kullanıldığı kesin durumlar oldu. İsabella'nın saltanatına karşı çıkanları susturan Kutsal Kardeşlik'in daha önce bahsedilen örnekleri vardı. Hakimler ve okçular tarafından, ilgililerin hiçbir şey yapamadığı suistimal vakaları da rapor edildi.[9] Guzmán de Alfarache (1599) Lunenfeld'in kitabında alıntılanan bir olayda: “Tanrı bizi üç Kutsal Engizisyon, Kardeşlik ve Haçlı Seferi boğasının günahlarından kurtarıyor.” Kutsal Kardeşler'in yetkilerinin hüküm sürmesini talep eden şikayetler ortaya çıkmaya başladı ve 1485'te polis dokunulmazlıkları azaltıldı ve okçular ve yargıçlar aleyhine davalar açıldı.[10]
Yerel topluluklar arasında, yeşil renkteki vücut zırhları kolları dışında her yeri kapladığından, halk arasında los mangas verdes ("yeşil kollu") olarak da bilinen Hermandad, güvenilmez, yozlaşmış ve çıkarları ihmal eden bir üne kavuştu.
Finansmanı[değiştir | kaynağı değiştir]
Ülke genelinde topladığı vergilerle kendisini fonlayan Kutsal Kardeşlik, papalık tarafından servicios adı verilen savaş zamanı fonlarını toplamak için özel bir statü verilerek desteklendi. Hermandad genellikle taç ve soylular tarafından desteklendiğinden, şehirlerden güç kullanarak para toplayabiliyorlardı.[11]
Popüler Kültürde[değiştir | kaynağı değiştir]
Kutsal kardeşlik'ten Cervantesin Don Kişot Romanın da sıkça bahsedilmektedir. Kitap ta Don Kişot Kutsal Kardeşlik tarafından cezalarını çekmek için zincirlenerek götürülen bir düzine kürek mahkum ile karşılaşır. Don Kişot muhafızlara saldırarak mahkumların kaçmasını sağlar bunun üzerine Kutsal Kardeşlik Don Kişot hakkında yakalama kararı çıkarır. Bir handa Muhafızlar tesadüfen Don Kişot ile karşılaşırlar ellerinde hakkında yakalama kararı bulunan kişinin eşkalinin de uyması üzerine üzerine Don Kişot'u tutuklamak isterler. Ancak Don Kişot teslim olmaz. Bunun üzerine Don Kişot ve beraberindekiler ile muhafızlar arasında kavga çıkar, kavga sona erdiğinde rahip Muhafızlara Don Kişot'un akıl sağlığının yerinde olmadığını söyleyerek onu tutuklamamaları konusunda muhafızları ikna eder.
Kaynak[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 3 Ocak 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Temmuz 2022.
- ^ https://web.archive.org/web/20060103000710/[yalın URL]
- ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 5 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 20 Temmuz 2022.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 24 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Temmuz 2022.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 5 Temmuz 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Temmuz 2022.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 1 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Temmuz 2022.
- ^ https://web.archive.org/web/20100401042106/[yalın URL]
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 25 Aralık 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Temmuz 2022.
- ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 30 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 20 Temmuz 2022.
- ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 1 Nisan 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 20 Temmuz 2022.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 20 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Temmuz 2022.