Henry Eyring

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Henry Eyring
Doğum20 Şubat 1901(1901-02-20)
Colonia Juárez, Chihuahua, Meksika
Ölüm26 Aralık 1981 (80 yaşında)
Salt Lake City, Utah, ABD
MilliyetAmerikalı
EğitimArizona Üniversitesi
Kaliforniya Üniversitesi, Berkeley
Tanınma nedeniDönüşüm hali teorisi
EvliliklerMildred Bennion
Winifred Brennan
Çocuk(lar)Edward M. "Ted" Eyring
Henry B. Eyring
Harden B. Eyring
ÖdüllerWolf Kimya Ödülü (1980)
Priestley Madalyası (1975)
Elliott Cresson Madalyası (1969)
Irving Langmuir Ödülü (1968)
Ulusal Bilim Madalyası (1966)
Peter Debye Ödülü (1964)
Newcomb Cleveland Ödülü (1932)
Kariyeri
DalıKimya
Çalıştığı kurumlarPrinceton Üniversitesi
Utah Üniversitesi
Doktora öğrencileriKeith J. Laidler
Joseph O. Hirschfelder
Walter Kauzmann

Henry Eyring (20 Şubat 1901 - 26 Aralık 1981) Meksika doğumlu Amerikalı teorik kimyager. Kimyasal reaksiyon halleri ve geçiş durumları üstüne çalışmaları ile tanınır.

Hayatı[değiştir | kaynağı değiştir]

Eyring İsa Mesih'in Son Zaman Azizler Kilisesi'nin (LDS Kilisesi) üçüncü nesil üyesidir. 11 yaşına kadar Colonia Juárez, Chihuahua, Meksika'da Mormon kolonisi olan bir inek çiftliğinde yaşadı. Babası çok eşliydi; Mitt Romney'nin büyük-büyükbabası Miles Park Romney'nin iki kızı ile evliydi. Eyring'in babası iki eşine de aynı sevgiyi ve saygıyı duyuyordu ve çocukların sağlıklı bir aile ortamında büyümesine önem veriyordu.[1] Temmuz 1912'de Eyring ailesi ve yaklaşık 4.200 göçmen Meksika Devrimi sırasında silahlı gruplarca Meksika'dan sürüldü ve El Paso, Teksas, ABD'ye yerleştiler. El Paso'da yaklaşık bir yıl yaşadıktan sonra Eyring ailesi Pima, Arizona'ya gitti. Henty burada liseye gitti ve matematik ve bilime karşı özel ilgi gösterdi. Thatcher, Arizona'daki günümüzdeki adı Eastern Arizona College olan Gila Academy'ye gitti. Ana binanın önündeki sütunlardan birinde adı vardır. Kendi adının yanında kayınbiraderi ve LSD Kilisesi'nin başkanı Spencer W. Kimball'un da adı vardır.

1919'da Eyring Arizona Üniversitesi'nde okuması için eyalet bursu aldı. Burada maden mühendisliği, metalurji ve kimya bölümlerini bitirdi. Ardından doktora için Kaliforniya Üniversitesi, Berkeley'e gitti. Doktorasını 1927'de verdiği A Comparison of the Ionization by, and Stopping Power for, Alpha Particles of Elements and Compounds başlıklı tezle tamamladı.

Doktora tezini inceledikten sonra Princeton Üniversitesi Eyring'i eğitmen olarak 1931'de işe aldı. Princeton'da 1946'ya kadar çalıştı.[2] Ardından Utah Üniversitesi lisansüstü programında dekan olarak çalışmaya başladı. Utah Üniversitesi kampüsündeki kimya binası Eyring'in adını taşır.

Çok verimli bir yazardı; 600'den fazla bilimsel makale, 10 bilim kitabı ve bilim ve din üstüne birkaç kitap yazdı. 1980'de Wolf Kimya Ödülü'nü ve 1966'da Mutlak Oran Teorisi veya Dönüşüm Durumu Teorisi ile Ulusal Bilim Madalyası'nı kazandı. Birkaç kimyager bu çalışmasına dayanana çalışmalarla Nobel Ödülü kazandı. Eyring'in Nobel almaması pek çok kişi için şaşırtıcı bir durumdur.[3] Nobel Ödülü organizasyonu "Tuhaftır, Eyring hiç Nobel Ödülü almadı" açıklamasında bulundu; görünüşe göre İsveç Kraliyet Bilimler Akademisi Eyring'in çalışmalarını anladığında ona Nobel vermek için geç kalınmıştı. Akademi bu hatayı telafi edebilmek için ona 1977'de Berzelius Madalyası verdi.[4] Sterling M. McMurrin Eyring'in Nobel alması gerektiğini ancak dini sebeplerden verilmediğini söyledi.[5]

Eyring 1963'te Amerikan Kimya Topluluğu'nun ve 1965'te Bilimi Geliştirme Birliği başkanı seçildi.

Kişisel hayatı[değiştir | kaynağı değiştir]

Eyring, Mildred Bennion ile evlidir. Bennion Granger, Utahlı ve Utah Üniversitesi mezunudur. Üniversitenin fizik eğitimi bölümü başkanı olarak çalışmaktaydı. Eyring'le Wisconsin Üniversitesi'nde doktora yaparken tanıştı.[6] Çiftin üç oğlu oldu. En büyüğü Edward M. "Ted" Eyring Utah Üniversitesi'nden emeritus profesördür. İkinci oğulları Henry B. Eyring LDS Kilisesi'nde genel otorite sahibidir. En küçüğü Harden B. Eyring ise Utah Eyaleti'nin yüksek eğitimden sorumlu müdürüdür. Karsı Mildred 25 Haziran 1969'da Salt Lake City, Utha'ta öldü. 13 Ağustos 1971'de Winifred Brennan ile LDS Kilisesi'nin Salt Lake Tapınağı'nda evlendi.

Eyrin hayatı boyunca LDS Kilisesi'nin bir üyesi oldu. Bilim ve din üstüne görüşlerini şu sözü özetler: "Bilim ile din arasında herhangi bir çatışma var mı? Tanrı'nın aklında herhangi bir çatışma yoktur ama insanın aklında genellikle bir çatışma vardır."[7] Eyring, dini radikal bir şekilde savunanların açık çatışmalar yüzünden yeni bilimsel bulgulara karşı çıkmasından korkuyordu. Ebeveynleri ve öğretmenleri "doğru bildikleri şeyler ile doğru olduğunu düşündükleri şeyler" arasındaki farka dikkat etmeleri yönünde uyardı. Böylece ikisi bir araya gelmeyecek ve "küvet bebekle birlikte atılmayacak."[İngilizce atasözü][8]:245–247

Eyring LDS Kilisesi üyesi olarak bölüm başkanı, bölge başkanı ve yirmi yıldan uzun süre boyunca Deseret Pazar Okulu Birliği yönetim kurulu üyesi olarak çalıştı. Oğlu Henry B. Eyring günümüzde bir havaridir ve kilisenin Birinci Başkanlık kurulunun üyesidir.

Ödüller[değiştir | kaynağı değiştir]

  • AAAS Newcomb Cleveland Ödülü (1932)
  • Reoloji Derneği Bingham Madalyası (1949)
  • Fizikokimya Peter Debye Ödülü (1964)
  • Ulusal Bilim Madalyası (1966)
  • Irving Langmuir Ödülü (1967)
  • Linus Pauling Ödülü (1969)
  • Franklin Enstitüsü'nden Elliott Cresson Madalyası (1969)
  • Amerikan Başarı Akademisi Altın Tabak Ödülü (1974)[9]
  • TW Richards Madalyası (1975)
  • Rahip Madalyası (1975)
  • Berzelius Madalyası (1979)
  • Wolf Kimya Ödülü (1980)
  • Uluslararası Kuantum Moleküler Bilimler Akademisi Üyesi
  • ABD Ulusal Bilimler Akademisi Üyesi

Bilimsel yayımları: kitaplar[değiştir | kaynağı değiştir]

Henry Eyring aşağıdaki kitapların veya dergilerin yazarı, eş yazarı veya editörüdür:

  • A generalized theory of plasticity involving the virial theorem
  • The activated complex in chemisorption and catalysis
  • An examination into the origin, possible synthesis, and physical properties of diamonds
  • Annual Review of Physical Chemistry
  • Basic chemical kinetics
  • Deformation Kinetics with Alexander Stephen Krausz
  • Electrochemistry
  • Kinetic evidence of phase structure
  • Modern Chemical Kinetics
  • Non-classical reaction kinetics
  • Physical Chemistry, an Advanced Treatise (1970)
  • Quantum Chemistry
  • Reactions in condensed phases
  • The significance of isotopic reactions in rate theory
  • Significant Liquid Structures
  • Some aspects of catalytic hydrogenation
  • Statistical Mechanics
  • Statistical Mechanics and Dynamics
  • Theoretical Chemistry: Advances and Perspectives. Volume 2
  • The Theory of Rate Processes in Biology and Medicine with Frank H. Johnson and Betsy Jones Stover
  • Theory of Optical Activity (Monographs on Chemistry series) with D.J. Caldwell
  • Time and Change
  • Valency

Dini yayımlar: kitaplar[değiştir | kaynağı değiştir]

  • Reflections of a Scientist (1983)[7]
  • The Faith of a Scientist. Bookcraft, Inc. (1967)
  • Science and your Faith in God. Bookcraft, Inc. (1958)

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. ^ "Emma Romney Archives - Las Colonias - The Mormon Colonies in Mexico". Las Colonias - The Mormon Colonies in Mexico (İngilizce). 5 Ekim 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ekim 2018. 
  2. ^ "AAAS - The World's Largest General Scientific Society". 27 Eylül 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Haziran 2020. 
  3. ^ G.B. Kauffman; The Nobel Centennial 1901—2001; Chem.
  4. ^ "The Nobel Prize in Chemistry: The Development of Modern Chemistry 16 Temmuz 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.".
  5. ^ "Matters of Conscience: Conversations With Sterling M. McMurrin on Philosophy, Education, and Religion" by Sterling M. McMurrin & L. Jackson Newell, Signature Books, 1996
  6. ^ Gerald N. Lund, "Elder Henry B. Eyring: Molded by Defining Influences", Ensign, September 1995.
  7. ^ a b Eyring, Harden Romney; Eyring, Henry (1983). Reflections of a scientist. Salt Lake City: Deseret Book Co. s. 2. ISBN 0-87747-944-5. 
  8. ^ Eyring, Henry J. Mormon Scientist: The Life and Faith of Henry Eyring. Salt Lake City, UT: Deseret Book. ISBN 9781590388549. 
  9. ^ "Golden Plate Awardees of the American Academy of Achievement". www.achievement.org. American Academy of Achievement. 15 Aralık 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Haziran 2020. 

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Henry_Eyring&oldid=32535042" sayfasından alınmıştır