Henrik Ibsen

Vikipedi, özgür ansiklopedi
19.50, 29 Eylül 2016 tarihinde Zafer (mesaj | katkılar) tarafından oluşturulmuş 17654509 numaralı sürüm (Düzeltme yapıldı.)
Henrik Ibsen
Henrik Ibsen
Doğum20 Mart 1828(1828-03-20)
Skien, Norveç
Ölüm23 Mayıs 1906 (78 yaşında)
Christiania (Oslo), Norveç
MeslekYazar
MilliyetNorveçli
VatandaşlıkNorveç
TürDoğalcılık
Gerçekçilik
Etkiledikleri

Etkilendikleri

İmza

Henrik Ibsen, (20 Mart 1828, Skien, Norveç - 23 Mayıs 1906, Christiania (Oslo), Norveç) Norveçli oyun yazarı ve şair, eleştirel rasyonalizm edebiyat anlayışının tiyatrodaki öncüsü, çağdaş tiyatronun kurucularındandır.

Hayatı

Mali bunalıma düşmüş Norveçli bir tüccarın oğlu olan Ibsen, Kristiania'ya giderek üniversite adayları için düzenlenen eğitim kurslarına katılır. 1850'de ilk oyunu "Katelina"'yı yazar. Bir yıl aradan sonra Bergen'de Den Nationale Scene'ye Sahne Ozanı olarak atandıktan sonra oyun yazarlığı daha ağırlık kazanır. 188 oyunun sahnelenmesinde yer alır. Norveç Tiyatrosu'nun sanat yönetmeni olur. Tiyatro iflas edince maddi güçlükler yaşar ve kendisine yardım bağlanması için Norveç Parlamentosu'na başvurur. 1863’te Norveç'te Kristiana Tiyatrosu'nda sanat danışmanı olur ve burs için yine hükümete başvurduğunda kendisine "burs değil, iyi bir dayak gerektiği" yanıtını alır[kaynak belirtilmeli]. "Tatlı İsteyenler" adlı oyunun başarı kazanması üzerine hükümet yurt dışına geziye gidebilmesi için kendisine bu sefer mali yardımda bulunur.

Dönemin en ünlü yazarı Björnstjerne Björnson'dan mali destek görerek 1864'te İtalya'ya gider ve zaman zaman Norveç'e dönse de uzun süre yurt dışında kalır. Batı tiyatrosu üstünde derin etkiler bırakan ve dram sanatının en büyük ustalarından sayılan Ibsen, kendi konumunu şu sözlerle yansıtır:

"Yeni bir evrenin yaratılışına katkısı olanların başında geldiğim söyleniyor. Bense, tam tersine, yaşadığımız çağın birçok nedenden ötürü ancak birtakım yeni şeyler doğurabilecek, sona ermiş bir çağ olarak nitelenebileceğine inanıyorum."[kaynak belirtilmeli]

19. yüzyılın diğer büyük oyun yazarları gibi romantik, bireyci ve anarşist bir dünya görüşünün etkisinde yapıtlar vermiş olan Ibsen, yazdığı eleştirel gerçekçi oyunlarda toplum bireylerinin yanılsamalarını, nevrotik ve ruhsal çalkantılarını açığa sermiş; bireyin boşa çıkan yaşam uğraşını, toplumun dış yüzü ile iç yüzü arasındaki karşıtlığın yol açtığı çelişkilerin üstesinden gelemeyişini irdelemiştir.

Başlıca eserleri

  • 1866: Brand
  • 1867: Peer Gynt
  • 1869: Nora, Bir Bebek Evi
  • 1881: Hortlaklar
  • 1882: Bir Halk Düşmanı
  • 1884: Yaban Ördeği
  • 1888: Denizden Gelen Kadın
  • 1890: Hedda Gabler
  • 1896: John Gabriel Borkman
  • 1899: Biz Ölüler Uyanınca
  • 1892: Yapı Ustası Solness

Dipnotlar

  • Güntekin, Reşat Nuri, 1934, İbsen Hayatı ve Eserleri. İstanbul: Kanaat Kütüphanesi.
  • Güvemli, Zahir, 1954, İbsen. İstanbul: Varlık Yayınevi.