Hayder

Hayder
Kırım Hanı
Hüküm süresi	1456
Önce gelen	I. Hacı Giray
Ölüm	1487
Defin	Zincirli Medrese, Bahçesaray
Hanedan	Giray Hanedanı
Babası	I. Hacı Giray
Dini	Sünni İslam

Hayder veya Haydar (Kırım Tatarcası: Ayder, حيدر‎‎‎), I. Hacı Giray’ın oğludur. 1456'da Kırım Hanlığı tahtına oturmuştur.

Hayatı

Doğum tarihi tartışmalı olup, ölüm tarihi 1487 yılıdır. 1456 yılında babasına isyan ederek, kısa bir süre hanlığı eline geçirerek Kırım tahtını zaptetmiştir. Asi olarak kabul edildiği için diğer hanlardan farklı olarak Han veya Giray unvanı ile anılmaz. I. Mengli Giray iktidara geçince ağabeyi Hayder'i Cenevizlilere ait Sudak kalesine hapsetmiştir. Hanlığı bir yıldan kısa sürmüştür.

1475 yılında Osmanlı İmparatorluğunun Kırım’ı fethi üzerine Hayder Kiev’e ve Polonya’ya kaçmak durumunda kaldı. 1479’da Kırım tahtında bulunan kardeşi Nur Devlet Han’ın Polonya ve Litvanya üzerine sefer düzenlemesi ile birlikte Moskova’ya kaçarak Moskova Büyük Dükü III. İvan’a sığındı. III. İvan onu bilinmeyen bir nedenle Moskova’nın kuzeyine sürgüne gönderdi.

1487 yılında Rusya’nın Kuzey Bölgesinde bulunan Vologda Oblastı’da Kirillo-Belozersky’da sürgünde öldü.

Notlar

• İngilizce Wikipedia "Hayder of Crimea" maddesi

Dış bağlantılar

• Ülküsal, Müstecip (1980) Kırım Türk - Tatarları (Dünü - Bugünü - Yarını), İstanbul:Baha Matbaasi
• Howorth, Henry Hoyle (1880) History of the Mongols, from the 9th to the 19th Century Patt 2 Division 1), Londra:Longman Green & co. History of the Mongols, from the 9th to the 19th century
• "Hansaray" websitesinde Giray Hanedanı Kırım Hanları (İngilizce)

Resmî unvanlar
Önce gelen: I. Hacı Giray	Kırım Hanı 1456	Sonra gelen: I. Hacı Giray