Hatice Sultan (V. Murad'ın kızı)
| Hatice Sultan | |
|---|---|
| Doğum | 5 Nisan 1870 Kurbağalıdere Köşku, İstanbul, Osmanlı İmparatorluğu |
| Ölüm | 12 Mart 1938 (67 yaşında) Beyrut, Lübnan |
| Defin | Şam Süleymaniye Külliyesi, Suriye |
| Eş(ler)i | Ali Vasfi Bey Rauf Hayreddin Paşa |
| Çocuk(lar)ı |
|
| Hanedan | Osmanlı Hanedanı |
| Babası | V. Murad |
| Annesi | Şayân Kadınefendi |
| Dini | İslam |
Hatice Sultan (5 Nisan 1870 – 12 Mart 1938), Osmanlı Sultanı V. Murad’ın kızı.
Erken yaşam[değiştir | kaynağı değiştir]
Hatice Sultan, 5 Nisan 1870 tarihinde babasının Kurbağalıdere'deki villasında doğdu[1].Babası Sultan V. Murad ve annesi Batır Zan'ın kızı Şayân Kadınefendi[2][3][4] dir. İkinci çocuktu ve babasının en büyük kızı ve annesinin tek çocuğuydu.[1][5] Babası V. Murad tahta çıkana kadar villada gizli yetiştirildi.[6][7]
Murad'ın saltanatı[değiştir | kaynağı değiştir]
Murad'ın 30 Mayıs 1876'da tahta çıkmasından sonra, amcası Sultan Abdülaziz 'in ifadesinin ardından, ailesi Dolmabahçe Sarayı'na yerleşti. Üç ay boyunca hüküm sürdükten sonra, 30 Ağustos 1876'da, zihinsel dengesizlik nedeniyle Çırağan Sarayı'nda hapsedildi. Hatice ve annesi de onunla hapsedildi.[6][8]
Esaret Altında Yaşam[değiştir | kaynağı değiştir]
Ailesinin hapsedildiği sırada Hatice Sultan altı yaşındaydı.[9] On yaşına geldiğinde, zaten mutlu, gülen, neşeli bir kızdı. Hikayeleri severdi ve onları dinlerken hikayelere kendi sonlarınıda oluşturarak hem canlı bir hayal gücüne sahip olduğunu hem de yaşı için oldukça gelişmiş olduğunu kanıtladı.[10]
Yaşlandıkça duyguları hızla daha belirgin hale geldi. Okumayı öğrendiği anda roman aldı. O, şimdi ve sonra bütün gece onları okuyarak, babasının kitapları arasından romanları gizlice seçerdi. Bu romanların çoğu, Gevherriz Kalfa ve babası tarafından Fransızca öğretildiği için Fransız yazarların eserleriydi.[10]
Filizten Kalfa'ya göre, Hatice Sultan doğası gereği biraz romantikti.[11] O kadar güzeldi ki, "Prenseslerin yıldızı" olarak adlandırılabilirdi. Hassas, ateşli ve coşkulu bir kadındı.[12]
Alman imparatoriçesinin ziyareti[değiştir | kaynağı değiştir]
Ekim 1898'de,[13] Hatice Sultan ve kız kardeşi Fehime Sultan Alman imparatoriçesi Schleswig-Holstein'dan Augusta Victoria ile bir araya geldi kocası ile Alman imparatoru Wilhelm II ile İstanbul'u ziyaret etti.[14] O zaman ikisi Yıldız Sarayı'nda yaşıyordu. Abdul Hamid, İmparatoriçe'ye kendi kızlarını tanıtırsa, ancak onları dahil etmezse, oldukça inciteceklerini fark etti, bu yüzden de törene katılmalarını sağladı.[15]
İlk evlilik[değiştir | kaynağı değiştir]
Yıllar geçtikçe ve Hatice Sultan tamamen yetişkin bir kadına dönüştüğünde, açıkça bir kocayı özlemişti. Uzun süredir, annesi ve büyük kalfaları sayesinde şikayetleri babasının dikkatine geldi. Murad şikayetlerini Abdul Hamid'e gönderdi. İkincisi, kendisi ve kız kardeşi için koca bulmak görevini düşünür, ancak bir koşulda, saraydan ayrıldıktan sonra geri dönemeyebilecekleri. [16]
Bununla prenseslere ne yapmak istedikleri soruldu. Her ikisi de Çırağan Sarayı'ndan ayrılıp evlenmeyi tercih etti. Abdul Hamid, iki prenses Yıldız Sarayı'na getirildi. Ortaköy'deki villalardan birinin tamamen yenilenmesini ve yeni bir villa yapılmasını emretti. Tamamen döşenmiş, daha sonra çekilen fotoğrafları sipariş etmiş ve fotoğrafları Murad'a göndermiştir. [17]
Düğün[değiştir | kaynağı değiştir]
Nihayet 1901'de Abdul Hamid, kız kardeşi Fehime Sultan ve Sultan Abdülaziz'in kızı ile Emine Sultan[18] ile evliliğini düzenledi babasının "Ali Vasıf Paşa, Kod Yazarı" unvanını alan masa görevlileri.[19] Evlilik 12 Eylül 1901'de Yıldız Sarayı'nda gerçekleşti.[20] Çiftlere ikametgâhları olarak Ortaköy saraylarından biri verildi. [21][8][22] İkisinin birlikte bir kızı vardı, Ayşe Hanımsultan 1902'de doğdu.
Kemaleddin Paşa ile ilişki[değiştir | kaynağı değiştir]
Naime Sultan, Sultan II. Abdülhamid nin kızı bitişik villada komşu olmuştu. Hatice Sultan, kocası Mehmed Kemaleddin Paşa ile üç aydır ilişki içerisindeydi. Filizten Kalfa'ya göre, evlenebilmeleri için Naime Sultan'ın öldürülmesine karar verdiler. [23] Bu etkinlik 1904'ün başlarında meydana geldi.[20][8][24]
Ortaya çıkan skandal Abdul Hamid'i kızdırdı. İlk önce kocasından Naime Sultan boşandı. Sonra Kemaleddin Paşa'yı askeri onurlarından çıkardı ve Bursa'ya sürdü. Hatice'nin babası Murad, diyabetikti ve olayı duyduğunda, sıkıntısının şoku kısa bir süre sonra ölümüne neden oldu.
Babası, Bursa Valisi Kemaleddin Paşa'yı kendi sürgünde korumakla görevlendirilen Semih Mümtaz, Naime'ye bir komplo hakkında hiçbir şeyden bahsetmiyor, aksine Hatice Sultan ve Kemaleddin Paşa arasındaki ilişkinin sevgi değişiminden oluştuğunu iddia ediyor Bahçe duvarının üzerinden atılan mektuplar, dürtüsel Kemaleddin Paşa tarafında ısıtmalı aşk mektupları. Hatice Sultan'ın Paşa'nın mektuplarının çalındığını ve bilerek Sultan'ın kendisi için seçtiği fakir kocanın intikamıyla Abdul Hamid'e ifşa edildiğini iddia ediyor.[25]
Batı basını, yalnızca Sultan'ın kayınpederinin tutuklandığını ve Hatice Sultan arasındaki gizli yazışmalar sonucu sürgüne gönderildiğini bildirdi.[25]
Boşanma[değiştir | kaynağı değiştir]
Hatice ve kocası kısa süre sonra boşandı. Eşinden boşanmak zorunda kalmasına ve Kemaleddin Paşa'nın sürgüne gönderilmesine rağmen, Abdul Hamid daha sonra onu affetti ve tekrar Yıldız Sarayı'na davet edildi. [25]
İkinci evlilik[değiştir | kaynağı değiştir]
Hatice Sultan Ali Vasıf Paşa'yı boşandıktan sonra Hayri Bey'in oğlu Rauf Hayreddin ile evlendi, 1 Mayıs 1909'da Ortaköy Sarayı'nda [26]. İkisinin birlikte üç çocuğu vardı, [27] Sultanzade Osman Bey 1910 doğumlu ve 31 Ocak 1911'de öldü, Sultanzade Hayri Bey 12 Haziran 1912'de doğdu ve Selma Hanımsultan 13 Nisan 1913'te doğdu. İkisi 1918'de Birinci Dünya Savaşı sırasında boşandı. [27][28]
Sürgün ve ölüm[değiştir | kaynağı değiştir]
Mart 1924'te imparatorluk ailesinin sürgünde Hatice Sutan ve çocukları Beyrut, Lübnan, [1][27] burada 12 Mart 1938'de altmış yedi yaşında öldü. Şam, Suriye 'de Süleymaniye Külliyesi'ne defnedildi. [28] Annesi onu yedi yaşından fazla geride bıraktı 1945 yılında ölüyor. [29]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ a b c Brookes 2010, s. 282.
- ^ Brookes 2010, s. 99 n. 71, 282.
- ^ Sakaoğlu 2008, s. 651-2.
- ^ Uluçay 2011, s. 239-40.
- ^ Sakaoğlu 2008, s. 651.
- ^ a b Brookes 2010, s. 99.
- ^ Sakaoğlu 2008, s. 655.
- ^ a b c Uluçay 2011, s. 240.
- ^ Brookes 2010, s. 106 n. 78.
- ^ a b Brookes 2010, s. 106.
- ^ Brookes 2010, s. 109.
- ^ Brookes 2010, s. 117.
- ^ Hidden, Alexander W. (1912). Osmanlı Hanedanlığı: Türkiye'nin En Büyük Otantik Kayıtlarından Günümüze Sultanlarının Tarihi, Görgü İle İlgili Notlar ve Gümrük İdaresi. N. W. Gizli. s. 417.
- ^ Brookes 2010, s. 165 n. 29.
- ^ Brookes 2010, s. 166.
- ^ Brookes 2010, s. 109-10.
- ^ Brookes 2010, s. 110.
- ^ Brookes 2010, s. 159.
- ^ Brookes 2010, s. 117 n. 88.
- ^ a b Brookes 2010, s. 115 n. 87.
- ^ Brookes 2010, s. 116, 159.
- ^ Sakaoğlu 2008, s. 657.
- ^ Brookes 2010, s. 116.
- ^ Sakaoğlu 2008, s. 657-60.
- ^ a b c Brookes 2010, s. 118 n. 89.
- ^ Uluçay 2011, s. 241-42.
- ^ a b c Uluçay 2011, s. 242.
- ^ a b Sakaoğlu 2008, s. 661-2.
- ^ Brookes 2010, s. 282, 289.
Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]
- M. Cağatay, Uluçay (2011). Padişahların kadınları ve kızları. Ankara: Oğlak Yayınları.
- Necdet, Sakaoğlu (2008). Bu mülkün kadın sultanları: Vâlide sultanlar, hâtunlar, hasekiler, kadınefendiler, sultanefendiler. Oğlak Yayınları. 978-9-753-29623-6.
- The Concubine, the Princess, and the Teacher: Voices from the Ottoman Harem. University of Texas Press. 2010. 978-0-292-78335-5.
Çocukları[değiştir | kaynağı değiştir]
- Ayşe (1902) Ali Vasfi Bey'den, 1920 yılında Işkodralizade Celal ile evlendi.
- Osman (1910-1911) Rauf Hayrettin Paşa'dan.
- Hayri (1912-195?) Rauf Hayrettin Paşa'dan.
- Selma (1914 - 1941 Rauf Hayrettin Paşa'dan,1938 yılında Said Hüseyin Kotwara ile evlendi.
Popüler kültürdeki yeri[değiştir | kaynağı değiştir]
TRT 1'de 2017'de yayın hayatına başlayan Payitaht: Abdülhamid dizisinde Gözde Kaya tarafından canlandırılmaktadır.