Hasbahçe

Hasbahçe, Osmanlı padişahlarının saray sınırları içindeki bağ, bahçe, bostan ve gülistanlarını kastetmek için kullanılır.

Topkapı Sarayının ana mekanlarını çevreleyen hasbahçeler çeşitli hizmet yapıları, köşkler, kasırlar ve spor alanları ile doluydu. Sarayın en geniş alanını oluşturan bahçeler Bostancıbaşı teşkilatının sorumlulu altındaydı. Bostancılar, Osmanlı sarayının dahil ve haricindeki padişahlara ait bahçe ve bostanlarla, padişah ve saray hizmetindeki kayıklar ve diğer bir takım işlerde hizmet eden ve geniş bir teşkilatlanması olan mühim bir ocaktı.

Hasbahçeler, Fatih devrinden itibaren bir taraftan köşklerle donanırken diğer taraftan her çeşit ağaç ve çiçeklerle bezenerek bir zevk ve sefa parkı halini aldı. Hasbahçede çiçek yetiştirme her devirde önemli bir tutku olmuştur. Padişahların çoğunluğu bahçe sevgisini taşmış ve çiçek türlerinin en güzelini bulundurmak için gayret sarf etmişlerdir. Edirne’den gül, Halep’ten zambak getirtmişler; leylak, karanfil, menekşe ve lâleyi özellikle bahçelerine görmek istemişlerdir. Lâle sevgisi bir devre adını verecek kadar ileri gitmiş (Lale Devri) ve laleler bu hasbahçelerde yetişmişlerdir.

Bu zevk ve sefa bahçelerinin içinde ve deniz kıyısında padişahların yazlık olarak yaptırdıkları köşkler ve saraycıklar da yer alıyordu. Bu köşk ve kasırlarla süslü hasbahçeler üç kıtada milyonlarca kilometre kareyi yöneten Osmanlı padişahlarının zihnen dinlenmelerini ve kendilerini yenilemelerini sağlamak için kullandığı biliniyor.