Hasandede, Kırıkkale
Hasandede, Kırıkkale'ye bağlı olan ve il merkezine 13 km uzaklıkta bulunan bir kasabadır.
Tarihçe
Türkmen boyları tarafından kurulmuştur. Kaletepe ve Kırıkköy’ün birleşmesiyle kurulan ve gelişen, Makina Kimya Endüstrisi tesislerinin kurulmasıyla büyüyen ve il merkezi olan Kırıkkale’den önce Hasandede Kasabası Türkiye haritasında vardı ve bilinen bir yerdi. İlk adi ” Süleymanlı”, gelişip kaza olduktan sonra “Çukurcak” adı verildi. Daha sonra “ikikol” adıyla anıldı ve en sonunda yetiştirdiği Hasan Dede’nin anısına saygı ifadesi olarak adı Hasandede olarak değiştirildi.
Kırıkkale çevresinde köyden yetişen kimselerin adını köye isim olarak verme geleneği vardır. Bazı köylerin isimleri şöyledir: Aşağı Mahmutlar, Hacıbalı, Karaahmetli, Karacaali, Koçubaba, Balışeyh, Aydınşıh, Battalobası, Haydardede, Bıyıkaydın, Hıdırşeyh, Hüseyinobası, İzzettinköy, Kenanobası, Gazi Âşık Hasan Dede’ye atfen Hasandede adını almış bulunan bu yerleşim birimi hakkında, 17.yy’da yaşamış olan ünlü bilgin Kâtip Çelebi ”Cihannüma-Dünyayı Gösteren” isimli eserinde şöyle demektedir:
“Çukurcak: Engürü’ den bir merhale Şark’da kasabasız bir kazadır. Alma dağı bunun yaylağıdır. Bir ruh’u bülend ve hoş abu yaylakları ve çam ve ardıç ve şair esnaf, escara müştemil bir meşhur dağdır. Livai Engürü’de (Ankara) sakin yörükane müteallik bir kazadır. Kadıları şehirden şehire gezip maslahatların görür. Mahsus yeri yoktur. Haymana Alma Dağı zeylinde Çukurcak bunun simalinde Engürü’nün nahyesi ve havvası hümayundandır. Kurası mamur ve halkı mizyaf ve misafirperver dostlardır. Bir ucu ta Turgut eline ulaşır. Ve bu nahyede bir germabei Hüdayi vardır ki, balçığına marazlı girip şifa bulur. Bu nahye halkı ekser atlar ve develer beslerler ki alası bunda bulunur…”
Daha önceleri Ankara’ya bağlı bir yerleşim birimi iken Kırıkkale’nin il olmasından sonra bu kez doğrudan doğruya Kırıkkale ili merkezine bağlanmıştır. Kızılırmak’ın doğusunda kurulu olan kasaba yörenin en eski yerleşim birimlerindendir. [1]
Coğrafi yapısı
Kırıkkale’nin Güneydoğu'sunda yer alan Hasandede, Kuzey ve Kuzeydoğu yönlerinde uzanan dağların eteklerinde kurulmuştur. Güney ve Güneydoğu yönlerinde ise var olan dereleri aşarak gelişme sağlanmıştır. Kasabanın Güneybatı'sı çok verimli ve 15.000 dekarlık alana yayılı tarla, bağ ve bahçelerle kaplıdır. Kasabanın Batı'sından geçen Kızılırmak aynı zamanda belediye sınırını da oluşturmaktadır.
Su Yüzeyleri
Kasabanın içinden geçen sel nitelikli fakat genelde kuru dere durumunda üç akarsu vardır. Bu derelerin taşkın durumu DSİ’ce incelenmiş ve kanal projeleri hazırlanarak uygulamaya konulmuştur. Kasabanın batısından akan Kızılırmak’ın ise bu yörede taşkınlık olasılığı yoktur. Yer altı su düzeyi 1.8 - 2.0 m arasındadır. Alüvyonlu topraklarda bu düzey 1.0 m ye yükselmektedir. Ancak, temel kazılarında sorun yaratmaktadır.
Kaynak suyu olarak kasabanın 1.km doğusunda Karakaya bölgesinde 25 lt/sn olan su vardır. İçme ve kullanma suyu olarak Kısık yöresindeki sulardan yararlanılır. Bu gün için iki sondaj kuyusu ve ayrıca pompa ile bir sondaj kuyusu destekleyerek kasabanın su gereksinimini tümü ile karşılamıştır. 50.000 bin kişilik bir yerleşim birimini doyuracak su bulunmaktadir.
İklim
Hasandede 750 m lik yüksekliği ile İç Anadolu Bölgesi'ni etkileyen karasal iklimnin etkisi altındadır. Kızılırmak kıyısında kurulmuş olması kışların çok şiddetli geçmesini önlemektedir.
Kara ikliminin özelliği olan biçimde yazlar, sıcak ve kurak, kışlar soğuk ve yağışlı geçer. Yaz sıcaklıkları en çok Temmuz ve Ağustos aylarında ortalama 24 c ile görülür. En düşük sıcaklık ortalama 1.2 c Ocak’ta dir. En yüksek sıcaklık Temmuz ve Ağustos aylarında 38-39 c, en düşük sıcaklık ise Aralık ve Şubat’ta 21.1 c dir.
Yağış: Yağış rejimi bakımından da kara iklimi görülmektedir. Doğal olarak en çok ilkbahar ve kış aylarında yağış artar.
En düşük yağış Temmuz ve Ağustos’ta 6.3 mm, en çok yağış Aralık ve Ocak’ta 43.6 mm olarak yağar.Bölgede donlu günler sürekli olmaz. Yıllık 10-11 gün kadar don olur. [2]
Nüfus ve Yerleşim
Hasandede Kasabası'nın 1980 nüfus sayımına göre 2856, 1985 nüfus sayımına göre 3895, 1990 sayımına göre 6039, 2000 sayımına göre 3514, 2009 TUİK verilerine göre ise nüfusu 1673 kişidir. Bu durum Hasandede Kasabası'nın sürekli büyüdüğünü ve geliştiğini göstermesi bakımından ilgi çekicidir.
1980, 1985, 1990, 2000 Yılı Genel Nüfus Sayımı ve 2007, 2009 yılı Adrese Dayalı Nüfus Tesbitine göre kasabanın nüfus gelişim tablosu
| Yıl | Nüfus (Kişi) |
|---|---|
| 1980 | 2.856 |
| 1985 | 3.895 |
| 1990 | 6.039 |
| 2000 | 3.514 |
| 2007 | 1.673 |
| 2009 | 1.673 |
Nüfusun artışıyla orantılı olarak hizmet alanları da artmış ve bugün Hasandede, çoğu yerleşim birimlerini kıskandıracak bir aşamaya ulaşmıştır.Bu alanda;
- Kasabada var olan dört muhtarlık ,
- Hizmet veren Milli Eğitim hizmetlerinden ilkokul, ortaokul ve lise,
- 1 sağlık ocağı, 2 doktor, 2 hemşire, 1 ebe ve 3 memur,
- 1500 SSK mensubuna hizmet veren bir istasyon,
- 3500 kitaplı bir kütüphane ve burada görevli 2 memur,
- Tarım Kredi Kooperatifi,
- TEK bölge işletmesi
bulunmaktadır.
Hasandede halkının toprakları 1985 istatistiklerine göre yuvarlak olarak şöyle dağıtılmıştır:
| Dönüm | Aile Sayısı |
|---|---|
| 1 dönümden az | 12 |
| 1-10 dönüm | 11 |
| 11-20 dönüm | 3 |
| 21-30 dönüm | 8 |
| 31-40 dönüm | 4 |
| 41-50 dönüm | 6 |
Doğaldır ki bu aile sözcüğünde aynı soyadları taşıyanlar amaçlanmaktadır. Bir ailede kimi zaman onlarca ev düşünülmektedir. Bu toprakların büyük bir çoğunluğu aile işletmesidir. Az bir bölümü ortakçı eliyle işletilir. Tarım nüfusunun ardından %16.30’luk oranla sanayi çalışanları gelmektedir. Bağcılık, sebzecilik ve meyvecilik ana tarım etkinlikleridir. Yaz aylarında yakın yörelere mevsimlik işçi de gitmektedir. Erkek nüfusun %57.6‘si, kadınların ise %42.4’ü çalışmaktadır. Genel toplamda %74.2‘si çalışmakta, %25.8 ise işsizleri ve emeklileri oluşturmaktadır. [3]
Yönetim
Belediye başkanları
| Sıra | Adı Soyadı | Başkanlık Dönemi | Görev Süresi (Yıl) |
|---|---|---|---|
| 1 | Üssük Mertoğlu | 06.06.1972 - ??.10.1977 | 5 |
| 2 | H. İbrahim Aydoğdu | ??.11.1977 - 12.09.1980 | 3 |
| 3 | H. İbrahim Demirhan | 15.101980 - 24.03.1984 | 4 |
| 4 | Malik Ejder Coşkun | 25.03.1984 - 19.04.1999 | 15 |
| 5 | Turgut Özcan | 19.04.1999 - 24.03.2004 | 5 |
| 6 | Malik Ejder Coşkun | 24.03.2004 - 29.03.2009 | 5 |
| 7 | Malik Ejder Coşkun | 29.03.2009 - Görev süresi devam ediyor.[4] | - |
İdari Yapı
Hasandede Kasabası'nın 4 mahallesi bulunmaktadır:
| Mahalle Adı |
|---|
| Bağlar Mahallesi |
| Bahçelievler Mahallesi |
| Gülevler Mahallesi |
| Gündoğdu Mahallesi [5] |
Altyapı
Ulaşım
Hasandede Kasabası, Orta Anadolu Bölgesi'nde Ankara - Kırıkkale - Kayseri devlet yolunun Kırıkkale - Keskin bölümü üzerinde yer alır. Kasaba, Keskin’e 5 km, Kırıkkale’ye 13 km uzaklıktadır. Ankara’ya bağlandığı yol, Kırıkkale‘den sonra ekspres yol niteliğindedir. Bu yolun uzunluğu ise 76 km dir. Özetle, Hasandede Kasabası'nın Ankara, Kırıkkale ve Kayseri gibi önemli kültür, ekonomi ve gereksinim illeriyle bağlantısı son derece elverişli koşullardadır.
Sağlık
Hasandede Kasabası'nda 1 sağlık ocağı, 2 doktor, 2 hemşire, 1 ebe ve 3 memur hizmet vermektedir. Ulaşım yönünden Keskin ilçesine 5 km, Kırıkkale merkezine ise 13 km mesafede olmasından dolayı hastane ihtiyacı buralardan sağlanmaktadır. [6]
Eğitim
Hasandede’de bir ilköğretim okulu, bir de lise bulunmaktadır. Orta okulun kuruluş yılı 1927, lisenin kuruluş yılı 1979'dur. Kız ve erkek öğrenci sayısı yarı yarıya olup çevre beldelerden gelen ögrencilerle de her geçen gün sayı artmaktadır. Bu okul Orhan Demirhan tarafından yaptırılarak devlete bağışlanmış olup adı da aynıdır. Okul kasaba halkının her türlü eğitim, kültür, sanat ve tüm resmi törenlerde ihtiyacına hizmet edebilmektedir.
Kurulan orta okul ilk kez 1927 yılın da ilkokul bınasında öğrenime başlamıştır ve Türkiye’de ilk on okuldan birisi olmuştur. Cumhuriyet döneminin ilk on ilk okulundan biri olan okul tarihte bu şekilde yer almış ve tüm Türk halkı eğitime değer veren bu eski köyü şuandaki kasabayı saygıyla anmıştır. [7]
Kaynakça
Dipnotlar
- ^ "Hasandede Derneği resmi sitesi, Hasandede -> Tarihçe". 17 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2011-08-06.
- ^ "Hasandede Derneği resmi sitesi, Hasandede -> Kasabanın Fiziksel Özellikleri". 17 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2011-08-06.
- ^ "Hasandede Derneği resmi sitesi, Hasandede -> Nüfus". 17 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2011-08-06.
- ^ "Hasandede Derneği resmi sitesi, Belediye Başkanları". 17 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2011-08-06.
- ^ "Hasandede Derneği resmi sitesi, Hasandede -> Mahalleler". 17 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2011-08-06.
- ^ "Hasandede Derneği resmi sitesi, Hasandede". 17 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2011-08-06.
- ^ "Hasandede Derneği resmi sitesi, Hasandede -> Eğitim Hizmetleri". 17 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2011-08-06.