Hasan Ali Toptaş
| Hasan Ali Toptaş | |
|---|---|
| Doğum | 15 Ekim 1958 Baklan, Denizli, Türkiye |
| Meslek | Yazar, Şair |
| Milliyet | Türk |
| Konu | Hayatı, eserleri |
Hasan Ali Toptaş (d. 15 Ekim 1958; Baklan, Denizli), Türk yazar. Öykü, roman ve şiirsel metinleriyle tanınır.
1987'de ilk öykü kitabı Bir Gülüşün Kimliği, 1990'da ikinci öykü kitabı Yoklar Fısıltısı yayımlandı. 1990'lı yıllarda yayımlanan kitaplarıyla pek çok ödül aldı. Veznedarlık, icra memurluğu ve hazine avukatlığında memurluk yaptı. Toptaş, dili kullanmadaki ustalığıyla tanınmakta, postmodern edebiyatın önemli temsilcilerinden biri olarak kabul edilmektedir.
Hayatı[değiştir | kaynağı değiştir]
15 Ekim 1958'de ev hanımı bir anne ve şoför babanın çocuğu olarak Çal'a bağlı Baklan kasabasında doğdu. İlk ve orta öğrenimini burada tamamladı. Çal Lisesi’ne başlayıp 1975’te buradan mezun oldu. Uşak Meslek Yüksekokulu’na kaydolmuşsa da bir yıl sonra 12 Eylül Darbesi etkisiyle okula devam edemedi. Denizli’ye dönerek dayısının kahvehanesinde iki yıla yakın çalıştı.[1]
1979'da askerden gelip bir süre taksi şoförlüğü yaptı sonrasında Çivril Vergi Dairesinde veznedarlığa başlayıp beş yıl burada çalıştı. 1985’te Maliye Bakanlığı’nın açtığı yöneticilik sınavını kazanmasının ardından Ankara’ya yerleşti. 1988’de Maliye’deki eğitimini tamamlamasının ardından Sincan Vergi Dairesine icra memuru olarak atandı. 1996’da bu memurluğu bırakıp Hazine Avukatlığı birimine geçti. Günümüzde Ankara'da yaşamaktadır.[1]
TRT, Büyük Umutlar Hasan Ali Toptaş isminde bir belgesel çekerek yazarın yaşamını ve sanatını anlattı.[2]
Özel hayatı[değiştir | kaynağı değiştir]
1980'de ilk evliliğini yapmış ve Ankara'ya yerleşmesinin ardından bu evliliği bitirmiştir. Sonrasında evlendiği eşinden 1996'da ayrılmıştır. 2000'de üçüncü evliliğini yapmıştır.[1]
Edebî kariyeri[değiştir | kaynağı değiştir]
Toptaş'ın edebî kariyeri, ilk okul yıllarında okul bahçesindeki satıcıdan aldığı Konuşan Katır kitabını okuyarak başlar. Ortaokulda ilk yazılarını kaleme aldı ve lisede öykü yazmaya yöneldi. Orman Haftası için düzenlenen hikâye yarışmasında Tövbe adını verdiği hikâyesiyle birinci seçildi. Lise mezuniyeti sonrası eserlerini yayımlatmayı düşündü ve bunlar Denizli gazetesinde basıldı. Bayram Şekeri adlı öyküsü, bu gazetede yayımlanan ilk eseridir.[1][3]
1983'te, Dili Mühürlü Gelin, Mühür dergisinde yayımlandı. 1985'te Ankara'ya taşınmasının ardından 1987 yılında kendi imkânlarıyla Bir Gülüşün Kimliği eserini bastırdı ancak kitap, dağıtım sorunları sebebiyle okucuya ulaşamadı. Bu yıllarda Cemil Kavukçu ve İzzet Kılıçlı ile beraber Yazıt dergisini çıkarttı. Aynı ekiple beraber Yazıt isimli bir yayınevi de kurdu.İkinci kitabı Yoklar Fısıltısı'nı bu yayınevinden çıkarttı.[1][3]
1990'larda İsveç’te meskun arkadaşı Gürhan Uçkan’dan neler yaptığını soran bir mektup alınca dosyalarını ona gönderdi. Uçkan, kitabı İsveç’teki Kültür Konseyi’ne sunduktan sonra Konsey, kitabın Türkiye’de yayımlanması için parasal destekte bulundu. Böylece ilgili kitap, 1993'te Kavram yayınları tarafından yayımlandı.[4]
1992'de Ölü Zaman Gezginleri, Çankaya Belediyesi ile Damar edebiyat dergisinin düzenlediği yarışmada birinci seçildi ve aynı yıl Sonsuzluğa Nokta Kültür Bakanlığının düzenlediği yarışmada mansiyon alarak Bakanlıkça basıldı. 1994’te Gölgesizler, Yunus Nadi Roman Ödülü’nü kazandı. Bin Hüzünlü Haz, 1999 Cevdet Kudret Edebiyat Ödülü’ne değer görüldü. Heba’yla 2013 Sedat Simavi Edebiyat Ödülü’nü kazandı. Kuşlar Yasına Gider, Türkiye Yazarlar Birliği tarafından "yılın romanı" seçildi.[1][3]
Sanatı[değiştir | kaynağı değiştir]
Öykücülüğü[değiştir | kaynağı değiştir]
Yazarlığının ilk dönemlerinde Bekir Yıldız etkisi altındadır.[3]
Romancılığı[değiştir | kaynağı değiştir]
İlk romanı Sonsuzluğa Nokta'da kendi hayatından yola çıktığı yerler vardır, kendi gerçekliğini kurgusal biçimde aktarmıştır. Aynı zamanda mekânı da çeşitli duygusal ve psikolojik anlamlar yükleyerek fiziksel niteliğinden ayrı biçimde kullanmıştır.[4]
Gölgesizler'de üstkurmaca örneğidir. Bu romandaki iki ana izlek yalnızlık ve arayıştır. Bu iki izlek, Toptaş'ın ailesinden gördüğü davranış kalıplarına roman boyunca rastlanır.[4]
Eserleri[değiştir | kaynağı değiştir]
|
|
Ödülleri[değiştir | kaynağı değiştir]
- 1992 Kültür Bakanlığı Roman Ödülü (Mansiyon) (Sonsuzluğa Nokta)
- 1992 Çankaya Belediyesi Öykü Ödülü (Ölü Zaman Gezginleri)
- 1994 Yunus Nadi Roman Ödülü (Gölgesizler)
- 1999 Cevdet Kudret Edebiyat Ödülü (Bin Hüzünlü Haz)
- 2000 Marmara Üniversitesi İletişim Fakültesi Öğrencileri Yılın En İyi Romanı Ödülü – Bin Hüzünlü Haz
- 2006 Orhan Kemal Roman Ödülü (Uykuların Doğusu)
- 2009 Türkiye Yazarlar Birliği Edebiyat Mevsimi Roman Büyük Ödülü
- 2013 Sedat Simavi Edebiyat Ödülü (Heba) - Hakkındaki taciz suçlamaları nedeniyle iptal edildi.[5]
- 2016 Türkiye Yazarlar Birliği Roman Ödülü (Kuşlar Yasına Gider)[6]
- 2020 Mersin Kenti Edebiyat Ödülü - hakkındaki iddialar[7] nedeniyle iptal edildi.[8]
Uyarlamalar[değiştir | kaynağı değiştir]
- Yalnızlıklar, 2006'da Hollanda’da Theatre Rast tarafından Hollandacaya çevrilip sahnelendi.[1]
- Gölgesizler, 2009’da Ümit Ünal’ın yönetmenliğinde sinemaya uyarlandı.
Taciz suçlaması[değiştir | kaynağı değiştir]
TRT 2'de yayımlanan ve Doğan Hızlan'ın sunucusu olduğu Karalama Defteri programının 37. bölümünde Toptaş, edebî çevirilerde çevirmenin yaşı ile metinde tercih edilen kelimeler arasında bir bağlantı kurdu ve bu yorumu bazı çevirmenlerce eleştirildi.[9] Programdan bu yorumu paylaşan bir tweet'i alıntılayan bir kullanıcı, yazar tarafından tacize uğradığını iddia etti. İlgili gönderiyi alıntılayan yirmi kadar başka kadın da benzer iddiaları yineledi.[10] Olay sonrası Toptaş, özür metni yayımladı.[11] Sonrasında verdiği röportajda iddiaların gerçeğini yansıtmadığını, taciz iddiasında bulunanlardan birisi olan Pelin Buzluk'un yıllar sonra kitabını kendisine kitap ithaf ettiğini hatırlattı.[12]
Toptaş'ın yayınevi Everest Yayınları, yazarla ilişiğini kestiğini açıkladı.[13] Türkiye Yazarlar Sendikası ise sosyal ve edebî statü kullanılarak yapılan her türlü tacize karşı edebiyatçıları kolektif tavır almaya çağırdı.[14] Mersin Kenti Edebiyat Ödülü "insani, ahlaki, vicdani, edebî sorumluluğumuz gereği" açıklamasıyla geri alındı.[15] Yönetmen Ali Aydın ve yapımcı Müge Büyüktalaş, Toptaş'ın Kuşlar Yasına Gider adlı eserinden aynı adla sinemaya uyarlanacak olan ve 2019'dan beri geliştirme sürecinde olan film projelerini iptal ettiklerini duyurdular.
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ a b c d e f g Duru, Çiğdem. "Hasan Ali Toptaş". Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. 2 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Aralık 2023.
- ^ "Büyük Umutlar Hasan Ali Toptaş". sinemalar.com. 2 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Aralık 2023.
- ^ a b c d Aracı, Emre (2019). Hasan Ali Toptaş'ın Hikâyeleri Üzerine Bir İnceleme (Yüksek Lisans). İstanbul Kültür Üniversitesi. 2 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Aralık 2023.
- ^ a b c Kılıç, Seda (2022). Türkiye'de Post-Modern Edebiyatın Toplumsal Oluşumu: orhan Pamuk, Hasan Ali Toptaş ve İhsan Oktay Anar Örneği (PDF) (Yüksek Lisans). Karamanoğlu Mehmet Bey Üniversitesi. ss. 85-87. 2 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 2 Aralık 2023.
- ^ TGC: Her türlü şiddet ve tacizin karşısındayız
- ^ "2016 Yılının "Yazar, Fikir Adamı ve Sanatçıları" Açıklandı". Türkiye Yazarlar Birliği. 28 Şubat 2017. 6 Eylül 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ekim 2017.
- ^ "Mersin, Hasan Ali Toptaş'a verdiği ödülü geri alıyor". Cumhuriyet. 10 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ocak 2023.
- ^ "Yazar Hasan Ali Toptaş'a verilecek Mersin Kenti Edebiyat Ödülü geri alındı". www.aa.com.tr. 6 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ocak 2023.
- ^ "YAYINDAN ALINDI-Doğan Hızlan ile Karalama Defteri: Hasan Ali Toptaş 37. Bölüm". TRT 2. Erişim tarihi: 9 Aralık 2020.[ölü/kırık bağlantı]
- ^ Çelik, Ece (9 Aralık 2020). "'Edeb'i taciz ifşa oldu". Hürriyet. 9 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Aralık 2020.
- ^ @hasanali_toptas (9 Aralık 2020). "Kamuoyuna duyuru" (Tweet) – Twitter vasıtasıyla.
- ^ "Son dakika: Sözün bittiği yer! Kadının beyanı esastır ama..." Milliyet. 13 Aralık 2020. 2 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Aralık 2023.
- ^ "Everest Yayınları, "tacizin karşısındayız" diyerek Hasan Ali Toptaş'la yollarını ayırdı". T24. 10 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Aralık 2020.
- ^ "Türkiye Yazarlar Sendikası tacize karşı örgütlü mücadele çağrısı yaptı". Evrensel. 10 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Aralık 2020.
- ^ "Mersin, Hasan Ali Toptaş'a verdiği ödülü geri alıyor". Cumhuriyet. 10 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Aralık 2020.
