Haplogrup Q-M242 (Y-DNA)

Vikipedi, özgür ansiklopedi
(Haplogrup Q-M242 (y-DNA) sayfasından yönlendirildi)
Haplogrup Q

Çıkış tarihi 17.000 - 22.000 yıl önce[1][2](başka bir kaynağa göre ise 31.400 yıl önce)[3]
Çıkış yeri Orta Asya,[4][5] Sibirya[6]
Köken P
Varyasyonlar Q-P36.2 (P36.2)
Mutasyonları M242
En yüksek frekansları Ketler 93.8%,[7] Türkmenler 73%,[8] Selkuplar 66.4%.,[7] Altaylar 63.6%.,[9] Tuvalar 62.5%.,[10] Çalkandular 60.0%.,[9] Tubalar 41%,[9] Sibirya Tatarları 38%,[11] Amerikan yerlilerinin neredeyse tamamı

Haplogrup Q-M242 veya kısaca Haplogrup Q insanlarda görülen bir Y-DNA haplogrubu türü.

Kökenleri[değiştir | kaynağı değiştir]

Haplogrup Q-M242, P-M45 haplogrubunun iki alt kolundan birisidir.Haplogroup Q-M242 haplogrubunun yaklaşık 17.000-22.000 yıl önce Kuzey Asya'da doğduğuna inanılır.[12] (başka bir kaynağa göre ise günümüzden 31.400 yıl önce)[3]

Dağılımı[değiştir | kaynağı değiştir]

Haplogroup Q-M242 dünya üstünde en çok yayılım gösteren haplogruplardan birisidir. Amerika'da, Kuzey Afrika'da, Doğu Asya'da, Güney Asya'da, Batı Asya'da ve Avrupa'da rastlanılmaktadır.

Amerika[değiştir | kaynağı değiştir]

Q-M242 haplogrubuna Amerika yerlilerinde sıkça rastlanılmaktadır. Bunların Bering Boğazı aracılığıyla Sibirya'dan Amerika'ya göç eden gruplar olduğu düşünülmektedir. Bazı yerli gruplarının ise Bering Boğazı'ndan geçenler değil de daha sonradan kayıklar aracığıyla Amerika'ya göç edenler olduğu sanılmaktadır. Q-M242 haplogrubunun Amerika'da 4000 yıllık bir geçmişi olduğu düşünülmektedir.

Asya[değiştir | kaynağı değiştir]

Q-M242 haplogrubu Asya'da ortaya çıktığından burada geniş alanlara yayılmıştır.[2] Q-M242 haplogrubunun Altaylarda,[9] Hindistan'da,[13] Tibet'te,[14] Pakistan'da,[13] Çin'de,[15][16] Vietnam'da,[17] Moğolistan'da,[18] Tuvalarda,[19] ve Uygurlarda var olduğu bilinmektedir.[18] Afganistan'da yapılan bir araştırmada 49 denekten 9'unda (%18) Q-M242 haplogrubuna rastlanılmıştır.[20] Haplogrup en yaygın Ket toplumlarında görülmektedir.

Avrupa[değiştir | kaynağı değiştir]

Norveç ve İsveç'te Q-M242 haplogrubunun dağılımı %3'tür. Slovak erkeklerinin yaklaşık %3 ve Sicilyalılar'ın %2.54'ünde Q-M242 haplogrubuna rastlanılmaktadır.

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. ^ Fagundes, Nelson J. R.; Kanitz, Ricardo; Eckert, Roberta; Valls, Ana C. S.; Bogo, Mauricio R.; Salzano, Francisco M.; Smith, David Glenn; Silva, Wilson A.; Zago, Marco A.; Ribeiro-Dos-Santos, Andrea K.; Santos, Sidney E. B.; Petzl-Erler, Maria Luiza; Bonatto, Sandro L. (2008). "Mitochondrial Population Genomics Supports a Single Pre-Clovis Origin with a Coastal Route for the Peopling of the Americas" (PDF). American Journal of Human Genetics. 82 (3). ss. 583-592. doi:10.1016/j.ajhg.2007.11.013. PMC 2427228 $2. PMID 18313026. 25 Mart 2009 tarihinde kaynağından (pdf) arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Kasım 2009. Since the first studies, it has been found that extant Native American populations exhibit almost exclusively five "mtDNA haplogroups" (A–D and X)6 classified in the autochthonous haplogroups A2, B2, C1, D1, and X2a.7 Haplogroups A–D are found all over the New World and are frequent in Asia, supporting a northeastern Asian origin of these lineages 
  2. ^ a b Zegura, S. L.; Karafet, TM; Zhivotovsky, LA; Hammer, MF (2003). "High-Resolution SNPs and Microsatellite Haplotypes Point to a Single, Recent Entry of Native American Y Chromosomes into the Americas" (PDF). Molecular Biology and Evolution. 21 (1). ss. 164-75. doi:10.1093/molbev/msh009. PMID 14595095. 6 Eylül 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 15 Ekim 2015.  Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi: "Zegura" adı farklı içerikte birden fazla tanımlanmış (Bkz: Kaynak gösterme)
  3. ^ a b YFull-Experimental YTree v3.12
  4. ^ "Y-DNA Haplogroup Q and its Subclades - 2010". 1 Mayıs 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ekim 2015. 
  5. ^ Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; Sharma07 isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
  6. ^ "Learn about Y-DNA Haplogroup Q". Wendy Tymchuk - Senior Technical Editor. Genebase Systems. 2008. 21 Ocak 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Kasım 2009. Haplogroup Q, possibly the youngest of the 20 Y-chromosome haplogroups, originated with the SNP mutation M242 in a man from Haplogroup P that likely lived in Siberia approximately 15,000 to 20,000 years before present 
  7. ^ a b T. M. Karafet, 'High Levels of Y-Chromosome Differentiation among Native Siberian Populations and the Genetic Signature of a Boreal Hunter-Gatherer Way of Life', Human Biology, December 2002, v. 74, no. 6, pp. 761–789
  8. ^ "Arşivlenmiş kopya". 30 Mart 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Aralık 2018. 
  9. ^ a b c d Kharkov, V. N.; Stepanov, V. A.; Medvedeva, O. F.; Spiridonova, M. G.; Voevoda, M. I.; Tadinova, V. N.; Puzyrev, V. P. (2007). "Gene Pool Differences between Northern and Southern Altaians Inferred from the Data on Y-Chromosomal Haplogroups". Genetika. 43 (5). ss. 675-687. 
  10. ^ ZHANG Yong-Ke, CHEN Zheng, FAN An, et al. (2009), "Genetic relationships between Tuva population and the neighboring populations in the Altai Region of Xinjiang Uygur Autonomous Region." HEREDITAS (Beijing) 2009 August, 31(8): 818―824. ISSN 0253-9772. DOI: 10.3724/SP.J.1005.2009.00818
  11. ^ "Пять генофондов пяти субэтносов сибирских татар". 30 Mart 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mart 2019. 
  12. ^ Karafet, T. M.; Mendez, F. L.; Meilerman, M. B.; Underhill, P. A.; Zegura, S. L.; Hammer, M. F. (2008). "New binary polymorphisms reshape and increase resolution of the human Y chromosomal haplogroup tree". Genome Research. 18 (5). ss. 830-8. doi:10.1101/gr.7172008. PMC 2336805 $2. PMID 18385274. 
  13. ^ a b "The Y Chromosome Consortium 2008". 22 Eylül 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ekim 2015. 
  14. ^ Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; Gayden2007 isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
  15. ^ Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; BoWen2004 isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
  16. ^ Su, Bing; Xiao, Chunjie; Deka, Ranjan; Seielstad, Mark T.; Kangwanpong, Daoroong; Xiao, Junhua; Lu, Daru; Underhill, Peter; Cavalli-Sforza, Luca; Chakraborty, Ranajit; Jin, Li (2000). "Y chromosome haplotypes reveal prehistorical migrations to the Himalayas". Human Genetics. 107 (6). ss. 582-90. doi:10.1007/s004390000406. PMID 11153912. 
  17. ^ Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; Karafet2010 isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
  18. ^ a b Hammer, Michael F.; Karafet, Tatiana M.; Park, Hwayong; Omoto, Keiichi; Harihara, Shinji; Stoneking, Mark; Horai, Satoshi (2005). "Dual origins of the Japanese: Common ground for hunter-gatherer and farmer Y chromosomes". Journal of Human Genetics. 51 (1). ss. 47-58. doi:10.1007/s10038-005-0322-0. PMID 16328082. 
  19. ^ Pakendorf, Brigitte; Novgorodov, Innokentij N.; Osakovskij, Vladimir L.; Danilova, Al’Bina P.; Protod’Jakonov, Artur P.; Stoneking, Mark (2006). "Investigating the effects of prehistoric migrations in Siberia: genetic variation and the origins of Yakuts". Human Genetics. 120 (3). ss. 334-353. doi:10.1007/s00439-006-0213-2. PMID 16845541. 
  20. ^ Haber M, Platt DE, Ashrafian Bonab M, Youhanna SC, Soria-Hernanz DF, ve diğerleri. (2012). "Afghanistan's Ethnic Groups Share a Y-Chromosomal Heritage Structured by Historical Events". PLoS ONE. 7 (3). s. e34288. doi:10.1371/journal.pone.0034288. PMC 3314501 $2. PMID 22470552. 22 Aralık 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ekim 2015. 

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

Okuma Listesi[değiştir | kaynağı değiştir]

  • Abu-Amero, Khaled K; Hellani, Ali; González, Ana M; Larruga, Jose M; Cabrera, Vicente M; Underhill, Peter A (2009). "Saudi Arabian Y-Chromosome diversity and its relationship with nearby regions". BMC Genetics. 10 (1). s. 59. doi:10.1186/1471-2156-10-59. PMC 2759955 $2. PMID 19772609. 
  • Behar, Doron M.; Garrigan, Daniel; Kaplan, Matthew E.; Mobasher, Zahra; Rosengarten, Dror; Karafet, Tatiana M.; Quintana-Murci, Lluis; Ostrer, Harry; Skorecki, Karl; Hammer, Michael F. (2004). "Contrasting patterns of Y chromosome variation in Ashkenazi Jewish and host non-Jewish European populations". Human Genetics. 114 (4). ss. 354-65. doi:10.1007/s00439-003-1073-7. PMID 14740294. 
  • Bortolini, M; Salzano, F; Thomas, M; Stuart, S; Nasanen, S; Bau, C; Hutz, M; Layrisse, Z; Petzlerler, M; Tsuneto, L; Hill, K; Hurtado, A. M.; Castro-De-Guerra, D; Torres, M. M.; Groot, H; Michalski, R; Nymadawa, P; Bedoya, G; Bradman, N; Labuda, D; Ruiz-Linares, A (2003). "Y-Chromosome Evidence for Differing Ancient Demographic Histories in the Americas". The American Journal of Human Genetics. 73 (3). ss. 524-39. doi:10.1086/377588. PMC 1180678 $2. PMID 12900798. 
  • Cadenas, Alicia M; Zhivotovsky, Lev A; Cavalli-Sforza, Luca L; Underhill, Peter A; Herrera, Rene J (2007). "Y-chromosome diversity characterizes the Gulf of Oman". European Journal of Human Genetics. 16 (3). ss. 374-86. doi:10.1038/sj.ejhg.5201934. PMID 17928816. *Cadenas, Alicia M; Zhivotovsky, Lev A; Cavalli-Sforza, Luca L; Underhill, Peter A; Herrera, Rene J (2007). "Y-chromosome diversity characterizes the Gulf of Oman". European Journal of Human Genetics. 16 (3). ss. 374-86. doi:10.1038/sj.ejhg.5201934. PMID 17928816. 
  • Cinnioglu, Cengiz; King, Roy; Kivisild, Toomas; Kalfoglu, Ersi; Atasoy, Sevil; Cavalleri, Gianpiero L.; Lillie, Anita S.; Roseman, Charles C.; Lin, Alice A.; Prince, Kristina; Oefner, Peter J.; Shen, Peidong; Semino, Ornella; Cavalli-Sforza, L. Luca; Underhill, Peter A. (2004). "Excavating Y-chromosome haplotype strata in Anatolia". Human Genetics. 114 (2). ss. 127-48. doi:10.1007/s00439-003-1031-4. PMID 14586639. 
  • Firasat, Sadaf; Khaliq, Shagufta; Mohyuddin, Aisha; Papaioannou, Myrto; Tyler-Smith, Chris; Underhill, Peter A; Ayub, Qasim (2006). "Y-chromosomal evidence for a limited Greek contribution to the Pathan population of Pakistan". European Journal of Human Genetics. 15 (1). ss. 121-6. doi:10.1038/sj.ejhg.5201726. PMC 2588664 $2. PMID 17047675. 
  • Gayden, T; Cadenas, AM; Regueiro, M; Singh, NB; Zhivotovsky, LA; Underhill, PA; Cavalli-Sforza, LL; Herrera, RJ (2007). "The Himalayas as a Directional Barrier to Gene Flow". The American Journal of Human Genetics. 80 (5). ss. 884-94. doi:10.1086/516757. PMC 1852741 $2. PMID 17436243. 
  • Hammer, Michael F.; Karafet, Tatiana M.; Park, Hwayong; Omoto, Keiichi; Harihara, Shinji; Stoneking, Mark; Horai, Satoshi (2005). "Dual origins of the Japanese* common ground for hunter-gatherer and farmer Y chromosomes". Journal of Human Genetics. 51 (1). ss. 47-58. doi:10.1007/s10038-005-0322-0. PMID 16328082. 
  • Mirabal, Sheyla; Regueiro, Maria; Cadenas, Alicia M; Cavalli-Sforza, L Luca; Underhill, Peter A; Verbenko, Dmitry A; Limborska, Svetlana A; Herrera, Rene J (2009). "Y-Chromosome distribution within the geo-linguistic landscape of northwestern Russia". European Journal of Human Genetics. 17 (10). ss. 1260-73. doi:10.1038/ejhg.2009.6. PMC 2986641 $2. PMID 19259129. 
  • Nonaka, I.; Minaguchi, K.; Takezaki, N. (2007). "Y-chromosomal Binary Haplogroups in the Japanese Population and their Relationship to 16 Y-STR Polymorphisms". Annals of Human Genetics. 71 (Pt 4). ss. 480-95. doi:10.1111/j.1469-1809.2006.00343.x. PMID 17274803. 
  • Pakendorf, Brigitte; Novgorodov, Innokentij N.; Osakovskij, Vladimir L.; Danilova, Al’Bina P.; Protod’jakonov, Artur P.; Stoneking, Mark (2006). "Investigating the effects of prehistoric migrations in Siberia* genetic variation and the origins of Yakuts". Human Genetics. 120 (3). ss. 334-53. doi:10.1007/s00439-006-0213-2. PMID 16845541. 
  • Rasmussen, Morten; Li, Yingrui; Lindgreen, Stinus; Pedersen, Jakob Skou; Albrechtsen, Anders; Moltke, Ida; Metspalu, Mait; Metspalu, Ene; Kivisild, Toomas; Gupta, Ramneek; Bertalan, Marcelo; Nielsen, Kasper; Gilbert, M. Thomas P.; Wang, Yong; Raghavan, Maanasa; Campos, Paula F.; Kamp, Hanne Munkholm; Wilson, Andrew S.; Gledhill, Andrew; Tridico, Silvana; Bunce, Michael; Lorenzen, Eline D.; Binladen, Jonas; Guo, Xiaosen; Zhao, Jing; Zhang, Xiuqing; Zhang, Hao; Li, Zhuo; Chen, Minfeng; Orlando, Ludovic (2010). "Ancient human genome sequence of an extinct Palaeo-Eskimo". Nature. 463 (7282). ss. 757-62. doi:10.1038/nature08835. PMC 3951495 $2. PMID 20148029. 
  • Regueiro, M.; Cadenas, A.M.; Gayden, T.; Underhill, P.A.; Herrera, R.J. (2006). "Iran* Tricontinental Nexus for Y-Chromosome Driven Migration". Human Heredity. 61 (3). ss. 132-43. doi:10.1159/000093774. PMID 16770078. 
  • Sengupta, S; Zhivotovsky, L; King, R; Mehdi, S; Edmonds, C; Chow, C; Lin, A; Mitra, M; Sil, S; Ramesh, A.; Usha Rani, M.V.; Thakur, Chitra M.; Cavalli-Sforza, L. Luca; Majumder, Partha P.; Underhill, Peter A. (2006). "Polarity and Temporality of High-Resolution Y-Chromosome Distributions in India Identify Both Indigenous and Exogenous Expansions and Reveal Minor Genetic Influence of Central Asian Pastoralists". The American Journal of Human Genetics. 78 (2). ss. 202-21. doi:10.1086/499411. PMC 1380230 $2. PMID 16400607. 
  • Sharma, Swarkar; Rai, Ekta; Bhat, Audesh K; Bhanwer, Amarjit S; Bamezai, Rameshwar NK (2007). "A novel subgroup Q5 of human Y-chromosomal haplogroup Q in India". BMC Evolutionary Biology. 7 (1). s. 232. doi:10.1186/1471-2148-7-232. PMC 2258157 $2. PMID 18021436. 
  • Shen, Peidong; Lavi, Tal; Kivisild, Toomas; Chou, Vivian; Sengun, Deniz; Gefel, Dov; Shpirer, Issac; Woolf, Eilon; Hillel, Jossi; Feldman, Marcus W.; Oefner, Peter J. (2004). "Reconstruction of patrilineages and matrilineages of Samaritans and other Israeli populations from Y-Chromosome and mitochondrial DNA sequence Variation". Human Mutation. 24 (3). ss. 248-60. doi:10.1002/humu.20077. PMID 15300852. 
  • Wells, Spencer. The Journey of Man* A Genetic Odyssey. Random House. ISBN 0-8129-7146-9. 
  • Wells, R. S.; Yuldasheva, N; Ruzibakiev, R; Underhill, PA; Evseeva, I; Blue-Smith, J; Jin, L; Su, B; Pitchappan, R; Shanmugalakshmi, S.; Balakrishnan, K.; Read, M.; Pearson, N. M.; Zerjal, T.; Webster, M. T.; Zholoshvili, I.; Jamarjashvili, E.; Gambarov, S.; Nikbin, B.; Dostiev, A.; Aknazarov, O.; Zalloua, P.; Tsoy, I.; Kitaev, M.; Mirrakhimov, M.; Chariev, A.; Bodmer, W. F. (2001). "The Eurasian Heartland: A continental perspective on Y-chromosome diversity". Proceedings of the National Academy of Sciences. 98 (18). ss. 10244-9. doi:10.1073/pnas.171305098. PMC 56946 $2. PMID 11526236. 
  • Wen, Bo; Li, Hui; Lu, Daru; Song, Xiufeng; Zhang, Feng; He, Yungang; Li, Feng; Gao, Yang; Mao, Xianyun; Zhang, Liang; Qian, Ji; Tan, Jingze; Jin, Jianzhong; Huang, Wei; Deka, Ranjan; Su, Bing; Chakraborty, Ranajit; Jin, Li (2004). "Genetic evidence supports demic diffusion of Han culture". Nature. 431 (7006). ss. 302-5. doi:10.1038/nature02878. PMID 15372031. 
  • Su, Bing; Xiao, Chunjie; Deka, Ranjan; Seielstad, Mark T.; Kangwanpong, Daoroong; Xiao, Junhua; Lu, Daru; Underhill, Peter; Cavalli-Sforza, Luca; Chakraborty, Ranajit; Jin, Li (2000). "Y chromosome haplotypes reveal prehistorical migrations to the Himalayas". Human Genetics. 107 (6). ss. 582-90. doi:10.1007/s004390000406. PMID 11153912. 
  • Zalloua, P; Xue, Y; Khalife, J; Makhoul, N; Debiane, L; Platt, D; Royyuru, A; Herrera, R; Hernanz, D; Blue-Smith, Jason; Wells, R. Spencer; Comas, David; Bertranpetit, Jaume; Tyler-Smith, Chris; Genographic, Consortium (2008). "Y-Chromosomal Diversity in Lebanon Is Structured by Recent Historical Events". The American Journal of Human Genetics. 82 (4). ss. 873-82. doi:10.1016/j.ajhg.2008.01.020. PMC 2427286 $2. PMID 18374297. 
  • Zegura, S. L.; Karafet, TM; Zhivotovsky, LA; Hammer, MF (2003). "High-Resolution SNPs and Microsatellite Haplotypes Point to a Single, Recent Entry of Native American Y Chromosomes into the Americas". Molecular Biology and Evolution. 21 (1). ss. 164-75. doi:10.1093/molbev/msh009. PMID 14595095. 
  • Wells, Spencer (2002). The Journey of Man: A Genetic Odyssey. Random House LLC. ISBN 978-0-8129-7146-0. LCCN 2003066679. 7 Temmuz 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mayıs 2014. 
  • Gokcumen, Omer (2008). Ethnohistorical and Genetic Survey of Four Central Anatolian Settlements. University of Pennsylvania. ISBN 978-0-549-80966-1. 7 Temmuz 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mayıs 2014. 
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Haplogrup_Q-M242_(Y-DNA)&oldid=30858899" sayfasından alınmıştır