HPV aşısı
İnsan papilloma virüsü (HPV) aşıları, belirli insan papilloma virüsü (HPV) türlerinin neden olduğu enfeksiyonu önleyen aşılardır.[1] Mevcut HPV aşıları, iki, dört veya dokuz tip HPV'ye karşı koruma sağlar.[1][2] Tüm HPV aşıları, en büyük rahim ağzı kanseri riskine neden olan en az HPV tip 16 ve 18'e karşı koruma sağlar.[1] HPV aşılarının serviks kanserinin %70'ini, anal kanserin %80'ini, vajinal kanserin %60'ını, vulvar kanserinin %40'ını önleyebileceği ve HPV pozitif orofaringeal kanserlerin önlenmesinde %90'dan fazla etkinlik gösterdiği tahmin edilmektedir.[3][4][5][6] Ayrıca HPV tiplerine karşı koruma sağlayan dörtlü ve nonvalan aşılar ile bazı genital siğilleri önlerler. HPV-6 ve HPV-11 daha fazla koruma sağlar.[1]
Dünya Sağlık Örgütü (WHO), diğer koruyucu önlemlerle birlikte tüm ülkelerde rutin aşıların bir parçası olarak HPV aşılarını önermektedir.[1] Aşılar, kişinin yaşına ve bağışıklık durumuna bağlı olarak iki veya üç doz gerektirir.[1] Tipik olarak dokuz ila on üç yaşlarındaki kızların aşılanması önerilir.[1] Aşının, cinsel aktivite başlamadan önce (HPV’ye maruz kalmadan önce) verilirse en etkili olduğu saptanmaktadır.[7] Aşılar en az 5 ila 10 yıl koruma sağlar.[1] Aşılamadan sonra serviks kanseri taraması hala gereklidir.[1] Nüfusun büyük bir bölümünün aşılanması, aşılanmamış olanlara da fayda sağlayabilir.[8]
HPV aşıları çok güvenlidir.[1] Enjeksiyon yerinde ağrı insanların yaklaşık %80'inde görülür.[1] Bölgede kızarıklık, şişlik ve ateş de oluşabilir.[1] Guillain-Barré sendromuyla hiçbir bağlantı bulunamamıştır.[1]
İlk HPV aşısı 2006 yılında kullanıma sunulmuştur.[1][9] 2017 itibarıyla, 71 ülke, en azından kızlar için rutin aşılarına dahil etmektedir.[1] Dünya Sağlık Örgütü'nün Temel İlaçlar Listesi'nde yer almaktadır.[10] Düşük ve orta gelirli ülkelerde aşılama uygun maliyetli olabilir.[11]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ a b c d e f g h i j k l m n o "Human papillomavirus vaccines: WHO position paper, May 2017". Weekly Epidemiological Record. 92 (19): 241-68. May 2017. PMID 28530369. Diğer özet (PDF).
- ^ "Safety and Efficacy Data on Vaccines and Immunization to Human Papillomavirus". Journal of Clinical Medicine. 4 (4): 614-33. April 2015. doi:10.3390/jcm4040614. PMC 4470159 $2. PMID 26239350.
- ^ "Prevalence and type distribution of human papillomavirus in carcinoma and intraepithelial neoplasia of the vulva, vagina and anus: a meta-analysis". International Journal of Cancer. 124 (7): 1626-36. April 2009. doi:10.1002/ijc.24116. PMID 19115209.
- ^ "HPV vaccination to prevent oropharyngeal carcinoma: What can be learned from anogenital vaccination programs?". Oral Oncology. 51 (12): 1057-60. December 2015. doi:10.1016/j.oraloncology.2015.10.011. PMID 26520047.
- ^ "Cervical cancer prevention: immunization and screening 2015". The Medical Clinics of North America. 99 (3): 469-77. May 2015. doi:10.1016/j.mcna.2015.01.003. PMID 25841595.
- ^ "Oropharyngeal Squamous Cell Carcinoma". Definitions. StatPearls. Updated. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing. 4 Aralık 2020. doi:10.32388/G6TG1L. PMID 33085415. Bookshelf ID: NBK563268. Erişim tarihi: 7 Şubat 2021 – NCBI vasıtasıyla.
- ^ "Evrim Ağacı - Enfeksiyon Sonrası Aşı". 5 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "Cervical cancer prevention in Australia: Planning for the future". Cancer Cytopathology. 124 (4): 235-40. April 2016. doi:10.1002/cncy.21643. PMID 26619381.
- ^ The immunological basis for immunization series: module 19: human papillomavirus infection. World Health Organization. May 2011. ISBN 9789241501590.
- ^ World Health Organization model list of essential medicines: 21st list 2019. Cenevre: World Health Organization. 2019. WHO/MVP/EMP/IAU/2019.06. License: CC BY-NC-SA 3.0 IGO.
- ^ "Cost-effectiveness of human papillomavirus vaccination in low and middle income countries: a systematic review". Vaccine. 31 (37): 3786-804. August 2013. doi:10.1016/j.vaccine.2013.06.060. PMID 23830973.