Hüsamettin Yalhı
| Hüsamettin Yalhı | |
|---|---|
 |
|
| Doğum | 1909 Koyulhisar, Sivas |
| Ölüm | 17 Mart 1993 (84 yaşında) Bebek, İstanbul |
| Milliyet | T.C. |
| Meslek | Sanayici |
| Resmî site | Kişisel sayfası |
Hüsamettin Yalhı (1909, Koyulhisar - 17 Mart 1993, İstanbul), Türkiye Cumhuriyeti'nin ilk özel girişimcilerinden biri olan Türk sanayici.
Babası Mehmet beyin Çanakkale Savaşları'nda şehit düşmesi nedeniyle yetim kalmış, dönemin zor şartları altında tahsilini ve yedek subaylık görevini tamamlayarak, 4 yıl Amasya ve İstanbul Feyziye Mektepleri'nde (bugünkü Işık Lisesi) fizik öğretmenliği görevlerinde bulunmuştur.
Şimdiki Sanayi ve Ticaret Bakanlığı, Ölçüler ve Standartlar Genel Müdürlüğü'nde[1] fen memurluğu görevindeyken 1935-1937 yılları arasında Ölçü ve Tartı Aletleri Nizamnamesi[2] (Yönetmeliği)'ni hazırlamıştır.
1946 yılında bir iş yeri açmış, Türkiye'de ilk defa su sayacı ayar ve test istasyonu[3] ve su sayacı parçaları üretmeye başlayarak sanayiciliğe adım atmıştır[4]. Sayaç çeşitlerinin ve mekanizma parçalarının isim babalığını yapmış olup kalıcılığını koruyan Türkçe karşılıklar bulmuştur. Sayaç çeşitleri ve parçaları günümüzde halen bu isimlerle anılmaktadır: (Multi jet = Çok huzmeli; Single jet = Tek huzmeli; yıldız dişli; tambur; huzme çanağı; intikal dişlisi vb...)
1923 yılında ilk defa Atatürk tarafından tertiplenen İzmir İktisat Kongresi'nden sonra, ikinci defa İstanbul'da gerçekleştirilen 1948 Türkiye İktisat Kongresi'ne iştirak etmiş, Cumhuriyetin ilk sanayicilerindendir.
1955 yılında Teksan Su Sayaçları fabrikasını kurmuştur. Piyasaya çıkardığı ürünün markası 1970 yılına kadar kendi adını taşıdığından tüm ülke halkı tarafından anılır olmuştur.
Tahsiline yardımcı olduğu bir işçisinin de günümüzün büyük sanayicisi haline gelmesine vesile olarak sanayiye katkılarda bulunmuştur[5][6].
1956 yılından bu yana Türkiye'ye su sayacı ithalatının durdurulmasını sağlayarak Türkiye ekonomisine de büyük hizmetleri olmuştur.
17 Mart 1993'te vefat eden Hüsamettin Yalhı, Edirnekapı Şehitliği'nde yatmaktadır.
Kitapları[değiştir | kaynağı değiştir]
- Ölçü Mevzuatı (Ankara, 22 Birinci Teşrin (22 Ekim) 1937, Hüsamettin Yalhı arşivi, TÜBİTAK arşivi). Bilim ve Teknik Dergisi, Ekim 2009, 503. sayısının 33. sayfasında, kitabı ve sözlerinin bir kısmı konu edilmektedir.
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
 |
Bu maddede gösterilmiş kaynaklar, kaynak gösterme şablonları ile düzenlenmelidir. |
Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]
- Türkiye İktisat Kongresi devlet arşivi PDF s.36'da Hüsamettin Yalhı
- Sekizinci Beş Yıllık Kalkınma Planı, SANAYİ POLİTİKALARI ÖZEL İHTİSAS KOMİSYONU RAPORU Sayfa 215, "a. Metroloji" bölümünde Hüsamettin Yalhı
- Eski Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer'in 5 Mayıs 2004 İzmir İktisat Kongresindeki konuşması (Son erişim: 11 Mayıs 2015)
- Unutulan İktisat Kongresi
