Hüda Şaravi
Hüda Şaravi | |
|---|---|
 | |
| Doğum | Nur Hüda Muhammed Sultan eş-Şaravi 23 Haziran 1879 Minye, Mısır |
| Ölüm | 12 Aralık 1947 (68 yaşında) Kahire, Mısır |
| Milliyet | Mısırlı |
Hüda Şaravi (Arapça: هدى شعراوي; d. 23 Haziran 1879, Minye - ö. 12 Aralık 1947, Kahire), Mısırlı milliyetçi-feminist lider ve Mısır Feminist Birliği'nin kurucusudur.[1]
1935 yılında İstanbul'da düzenlenen Uluslararası Kadınlar Birliği Kongresi'ne katılmış ve Mustafa Kemal Atatürk için şunları demiştir: "Türkler size Atatürk yani Türklerin babası ismini verdiler. Ben ise size 'Ataşark' yani 'Şarkın Babası' demek istiyorum."[2]
Hayatı[değiştir | kaynağı değiştir]
Hüda Şaravi, Minye'de, zengin bir aile olan Yukarı Mısır'ın ünlü ailelerinden el-Şaravi ailesinin[3] çocuğu olarak dünyaya geldi. Mısır Temsilciler Meclisi'nin ilk başkanı olan Muhammed Sultan'ın kızıdır.[4] Annesi İkbal Hanım Çerkez kökenlidir ve Türkiye'nin Kafkas bölgesinden Mısır'daki amcasının yanına gelmiştir.[4] Hüda, çocukluğunu ve erken yetişkinliğini üst sınıf bir Mısır hareminde münzevi bir şekilde geçirdi.
On üç yaşında, kuzeni Ali Paşa Şaravi ile evlendi. Margaret Badran'a göre, "kocasından bir süre ayrı kalması ona eğitimini ilerletmenin yanı sıra, özgürlüğün umulmadık lezzetini tatma şansı" vermiştir.[4] Kur'an okumayı öğrendi ve Kahire'deki kadın öğretmenler tarafından Kur'an Arapçası ve İslami konularda ders aldı. Şaravi, hem Arapça hem de Fransızca şiir yazdı. Daha sonra, erken yaşantısını anlattığı "Mudhakkirati" (Anılarım) adlı kitabı yazdı.[4]
Feminizm[değiştir | kaynağı değiştir]
Onun zamanında, Mısır'da kadınlar eve ya da hareme hapsolmuş, ona göre gerici bir sistemin parçasıydı. Pek çok fotoğrafında görüldüğü gibi Hüda da tesettürlüydü. Hüda kadınlar üzerinde kurulan baskılardan rahatsızdı ve kadınlara onların ilgi duyduğu konularda dersler vermeye başladı. Bu dersler birçok kadının halk içine çıkmasını sağladı. Hüda bu kadınları ikna ederek toplumun yaşam kalitesini artırmak ve fakir Mısırlı kadınları desteklemek için para topladı. 1910 yılında bir okul açarak kadınlara ev hanımlığı yerine akademik dersler vermeye başladı.[5]
1922'de eşinin ölümünden sonra peçesini çıkarmaya karar verdi. Roma'daki Uluslararası Kadın Süfraj Birliği kongresinden dönüşünde, peçesini herkesin önünde çıkarması Mısır feminizminin tarihi anlarından biri oldu. Karşılamaya gelen kadınlar önce şaşırdılar, daha sonra alkışladılar ve bazıları kendi peçelerini de çıkardı. Hüda'nın kararının üzerinden bir asır sonra hala peçe takan kadınlar az sayıdadır. Peçe çıkarma kararı Fransa doğumlu Mısırlı feminist Eugénie Le Brun'ın etkisindeki daha büyük bir hareketin parçasıdır.[6] 1923 yılında, Şaravi Mısır Feminist Birliğini (MKB) kurmuş ve ilk başkanı olmuştur. 20. yüzyılın başlarındaki liberal feminizmin bir özelliği olarak MKB evlilik, boşanma ve çocuk tutukluluğu gibi kişisel özgürlük konularında reformlar için çalışmıştır.[7]
Genç bir kadınken dahi, satın aldığı kıyafetleri eve gönderten hısımlarının aksine İskenderiye'de bir giyim mağazasına gidip kendi alışverişini yapardı. 1909'da bir kadın sosyal hizmet kuruluşunun, 1914'te Mısırlı Kadınlar Entelektüel Birliğinin yönetilmesinde Mubarrat Muhammad Ali'ye yardımcı olmuştur.[4] Aynı yıl ilk defa Avrupa'ya seyahat etmiştir. 1919 Mısır Devrimi sırasında ilk kadın yürüyüşlerinin düzenlenmesinde rol oynamış ve Vefd Partisi'nin Merkez Kadın Kurulunun başkanı seçilmiştir. Kadınlarla evinde düzenli toplantılar yapmış ve bundan Mısır Feminist Birliği doğmuştur. 1925'te, davasının yayılması için, iki haftada bir çıkan L'Égyptienne dergisini yayımlamaya başlamıştır.[8][9]
Atatürk'le görüşmesi[değiştir | kaynağı değiştir]
12. Uluslararası Kadın Konferansı 18 Nisan 1935'te İstanbul'da yapıldı. Hüda Şaravi 12 kadının başkanı olarak katıldı. Bu konferansta Atatürk'ü rol model kabul eden Hüda Uluslararası Kadın Birliği'nin başkan yardımcısı seçildi.
Hüda, Atatürk'le görüşmesini anılarında şöyle anlatır: "İstanbul'daki konferansın sonunda, Türkiye'nin kurtarıcısı Mustafa Kemal Atatürk'ün düzenlediği bir kutlamaya davet edildik ... Makamının yanındaki salonda, davetli delegeler bir yarım daire oluşturacak şekilde bekliyordu, kısa bir süre sonra kapı açıldı ve Atatürk etrafında bir görkem ve azamet haresiyle içeriye girdi. ... Sıra bana geldiğinde çevirmen olmaksızın doğrudan onunla konuştum. Doğulu bir Müslüman kadının Uluslararası Kadınlar Sözcüsü olarak bulunduğu ve Türkçe konuşarak ona Türkiye'de yürüttüğü özgürleşme hareketi için Mısırlı kadınlar adına teşekkür ettiği benzersiz bir andı. Ona şöyle dedim: ... doğunun bütün ülkelerini özgürleşmeye ve kadın haklarını talep etmeye teşvik ettiniz, ve dedim ki: Türkler size Atatürk yani Türklerin babası ismini verdiler. Ben ise size 'Ataşark' ('Şarkın Babası') demek istiyorum. ... ve bana yarattığım büyük etki için teşekkür etti, ben de cenaplarından L'Égyptienne dergisinde yayımlanmak üzere bir resim istedim."[10]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ Çetin, Zozan (14 Ocak 2016). "Harem yaşantısından meydanlara bir feminist: Huda Sha'arawi". Gaia Dergi. 15 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2020.
- ^ Mustafa Özcan (6 Şubat 2008). "Başörtüsü kimin bidatı?". yeniasya.com.tr. 11 Mart 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Aralık 2018.
- ^ Zénié-Ziegler, Wédad (1988), In Search of Shadows: Conversations with Egyptian Women, Zed Books, s. 112, ISBN 0862328071,
Mısır Kadınları Federasyonu, Türk kökenli, orta sınıf bir kadın olan Hüda Şaravi tarafından kuruldu. 1923 yılında, o ve iki aktivist Cesa Nabaravi ve Nebeviye Musa, aynı zamanda Türk kökenliler...
- ^ a b c d e Huda Shaarawi, Harem Years: The Memoirs of an Egyptian Feminist (1879-1924), ed. and trans. by Margot Badran (London: Virago, 1986).
- ^ Engel, Keri (12 Kasım 2012). "Huda Shaarawi, Egyptian feminist & activist". Amazing Women In History. 5 Kasım 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2020.
- ^ Hudá Shaʻrāwī (Ocak 1987). Harem Years: The Memoirs of an Egyptian Feminist (1879-1924). Feminist Press at CUNY. ISBN 978-0-935312-70-6. 7 Temmuz 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2020.
- ^ Weber, Charlotte (Kış 2008). "Between Nationalism and Feminism: The Eastern Women's Congresses of 1930 and 1932". Journal of Middle East Women's Studies. 4 (1). s. 84. doi:10.2979/mew.2008.4.1.83. JSTOR 10.2979/mew.2008.4.1.83.
- ^ Khaldi, Boutheina (2008). Arab Women Going Public: Mayy Ziyadah and her Literary Salon in a Comparative Context (Tez). Indiana University. s. 40. OCLC 471814336.
- ^ Zeidan, Joseph T. Arab women novelists : the formative years and beyond. Albany: State University of New York Press. s. 34. ISBN 0-7914-2172-4.
- ^ Huda Shaarawi's Diaries - Book of Al-Hilal, Eylül / 1981
