Gurlu Muhammed
| Gurlu Muhammed | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| |||||
 | |||||
| Gurlu İmparatorluğu Sultanı | |||||
| Hüküm süresi | 1173 - 15 Mart 1206 | ||||
| Önce gelen | Gıyâseddin Muhammed | ||||
| Sonra gelen | Liste
| ||||
| Eş-sultan | Gıyâseddin Muhammed (1163-1203) | ||||
| Doğum | 1144 Gur (günümüzde Afganistan) | ||||
| Ölüm | 15 Mart 1206 (61-62 yaşında) Ravalpindi (günümüzde Pakistan) | ||||
| Defin | Gazne (günümüzde Afganistan) | ||||
| Hanedan | Gurlular | ||||
| Babası | I. Bahâeddin Sâm | ||||
| Dini | Sünni İslam | ||||
| |||||
Muizzüddin Muhammed bin Sam (Farsça: معز الدین محمد بن سام), yaygın olarak Muhammed Şehâbeddin Guri (d. 1149 – ö. 15 Mart 1206) olarak bilinen, Gurlular Hanedanlığı'nın önemli hükümdarlarından biriydi. Kardeşi Gıyaseddin Muhammed ile birlikte Gurlu Devleti'ni Gazneli Devleti'nin gölgesinden çıkararak büyük bir imparatorluk haline getirdi. Özellikle Hindistan'daki fetihleriyle tanınır ve bu fetihler, Kuzey Hindistan'da Türk-İslam egemenliğinin başlangıcı ve Delhi Sultanlığı'nın temellerinin atılması açısından kritik bir rol oynamıştır.
Erken Yaşam ve Yükselişi
[değiştir | kaynağı değiştir]Muhammed Guri, 1149 yılında Gurlular Hanedanlığı'nın başkenti Firuzkuh'ta doğdu. Babası Bahauddin Sam'dır. Gurlular, Gazneliler'in vasalı olan küçük bir beylikti. Muhammed ve kardeşi Gıyaseddin, amcaları Alaeddin Hüseyin'in Gazneliler'le olan mücadelesine tanık oldular. Kardeşi Gıyaseddin Muhammed'in 1163 yılında tahta geçmesiyle birlikte Muhammed Guri de devlet yönetiminde önemli bir yer edinmeye başladı. Özellikle askeri yetenekleriyle öne çıkan Muhammed Guri, kardeşinin sağ kolu ve başkomutanı haline geldi. İlk önemli görevi, 1173'te Gazne'nin fethi ve oranın valiliğiydi. Gazne'yi ele geçirdikten sonra doğuya, Hindistan'a yönelik seferlere odaklandı.
Hindistan Fetihleri ve Saltanatı
[değiştir | kaynağı değiştir]Muhammed Guri, 1175 yılında Multan'ı, ardından Sind'i ele geçirerek Hindistan'a yönelik ilk büyük adımlarını attı. Bu fetihler, onun askeri stratejilerini ve kararlılığını gösterdi. Anhilwara Savaşı (1178): Gujarat'taki Chaulukya Hanedanlığı'na karşı Anhilwara'da yenilgiye uğraması, Guri için önemli bir ders oldu. Bu yenilginin ardından stratejisini değiştirerek daha sistemli bir ilerleme kaydetti. Birinci Tarain Muharebesi(1191): Guri, 1191 yılında Delhi ve Ajmer'in Rajput hükümdarı Prithviraj Chauhan ile karşı karşıya geldi. Bu savaşta Guri, büyük bir yenilgiye uğradı ve yaralı olarak geri çekildi. [1] İkinci Tarain Muharebesi (1192): Bir yıl sonra, 1192'de, Muhammed Guri çok daha büyük ve iyi organize edilmiş bir orduyla geri döndü. Prithviraj Chauhan'ı Tarain'de kesin bir yenilgiye uğrattı. Bu zafer, Kuzey Hindistan'ın siyasi ve kültürel tarihinde bir dönüm noktası oldu. Delhi ve Ajmer Guri'nin kontrolüne geçti. Bu zafer, Gurluların Kuzey Hindistan'daki egemenliğinin temellerini attı. [2] Kannauj ve Benaras'ın Fethi (1194): Tarain'deki zaferin ardından Guri, Hindistan'daki fetihlerini sürdürdü. Kannauj'un Gahaadavala kralı Jayachandra'yı Chandawar Savaşı'nda yenerek önemli Hindu merkezlerini ele geçirdi. Bu fetihler, Ganj Ovası'ndaki Türk-İslam hakimiyetini pekiştirdi.
Kutbüddin Aybek ve İltutmuş'un Yükselişi
[değiştir | kaynağı değiştir]Muhammed Guri, fethedilen bölgelerin yönetimini komutanlarına bıraktı. Özellikle Kutbüddin Aybek, onun en güvendiği generallerinden biriydi ve Guri'nin ölümünden sonra Delhi Sultanlığı'nı kuracaktı.
Yönetim ve Miras
[değiştir | kaynağı değiştir]Muhammed Guri, sadece büyük bir fatih değil, aynı zamanda yetenekli bir yöneticiydi. Fethedilen bölgelerde merkezi bir yönetim kurmaya çalıştı ve İslam'ın Hindistan'da yayılmasında önemli bir rol oynadı. Onun döneminde camiler ve medreseler inşa edildi, İslam ilimlerinin Hindistan'a yayılmasına zemin hazırlandı. Guri, askeri başarılarını siyasi ve kültürel entegrasyonla birleştirmeye çalıştı.
Ölümü
[değiştir | kaynağı değiştir]Muhammed Guri, 15 Mart 1206 tarihinde İndus Nehri kıyısında, dönüş yolunda, bir suikast sonucu hayatını kaybetti. Ölümüyle birlikte Gurlu İmparatorluğu'nda bir takım iç karışıklıklar yaşansa da, onun Hindistan'daki fetihleri, bölgede yeni bir çağın başlamasına neden oldu. Köle komutanları, onun mirasını sürdürerek Delhi Sultanlığı'nı kurdular ve Kuzey Hindistan'daki Türk-İslam egemenliğini pekiştirdiler.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]Ayrıca Bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]* Gurlular * Delhi Sultanlığı * Kutbüddin Aybek * Prithviraj Chauhan * Gazneliler
