Gentiyan
| Gentiyan | ||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
.JPG) | ||||||||||||||||||
| Bilimsel sınıflandırma | ||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||
Gentiana verna
L. |
Gentiana verna veya gentiyan, Gentiana cinsinden çok yıllık bir bitki türüdür.
Çiçeklerin rengi çoğunlukla canlı mavi, bazen morumsu-kırmızı ve nadiren beyazdır.[1] Çiçekler, kelebekler ve arılar (özellikle bombus arıları) ile tozlaşır. Karıncalar, tohumlarının yayılmasını sağlar.
Gentiana verna balcanica ve Gentiana verna pontica adlı iki alttürü vardır.
Hemşin gentiyanı[değiştir | kaynağı değiştir]
Hemşin gentiyanı olarak bilinen Gentiana verna pontica, Türkiye'nin Doğu Karadeniz ve Güneydoğu Anadolu bölgesi, Kafkasya ve Kuzey İran'da yetişmektedir. Mayıs ve Temmuz ayları arasında çiçeklenir.
Dağılımı[değiştir | kaynağı değiştir]
G. verna, İrlanda'dan Rusya'ya kadar Avrasya boyunca güneşli alpin çayırlarda yetişen en yaygın Gentiana türlerinden biridir. Orta ve Güneydoğu Avrupa'da, Jura Dağları ve Balkanlardaki gibi alçak sıradağlarda yaygın olarak görülür. Ayrıca Fas'taki Atlas Dağları, Türkiye, Irak ve İran'da da yetişir. Kuzey Avrupa'da, çok nadirdir, kuzey İngiltere'deki Teesdale ile ve batı İrlanda'daki bir avuç yerle sınırlıdır.[1] Kireçli topraklı kuru çayırlarda gelişmeye meyillidir; silisli topraklarda da yetiştiği bilinmektedir. Nadir olarak görüldüğü için, bazı Avrupa ülkelerinde koruma altına alınmıştır.
Sembolizm[değiştir | kaynağı değiştir]
Birleşik Krallık'ta Durham'ın kentinin çiçeğidir. İlk olarak İngiltere'de John Harriman tarafından bulunmuştur.
Holly Somerville'nin çizdiği Gentiana verna tasviri, Trinity College Dublin'deki botanik bölümünün logosudur.
Gentiana verna, 1964'te Edinburgh'da düzenlenen 10. Uluslararası Botanik Kongresi'ni kutlamak için yayınlanan bir Büyük Britanya damgasının tasarımında kullanıldı.
Bu türle ile ilgili batıl inançlar vardır. Örneğin evde gentiyan besleyen kişiye yıldırım çarpacağına inanılır. Ayrıca gentiyan toplayanların öleceği ile ilgili bir inanış vardır.
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ a b Mountain Plants of the British Isles. National Museum of Wales. 1995. s. 24. ISBN 978-0-7200-0423-6.