Güzelavrat otu
| Güzelavrat otu | ||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Köhler's Medicinal Plants eserinden A. belladona çizimi (1887)
| ||||||||||||||||||||
| Biyolojik sınıflandırma | ||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||
Atropa belladonna
L. |
Güzelavrat otu (Atropa belladonna veya Atropa bella-donna), patlıcangiller familyasına ait çok yıllık otsu bir bitkidir. "Atropin" denilen madde bu bitkinin halüsinojenik özellikleri olan oldukça zehirli yemişleri boyunca olan yapraklarından elde edilir.
Tür, Avrupa, Kuzey Afrika ve Batı Asya'nın yerlisidir ve Kuzey Amerika'nın bazı kısımlarında da bulunur hale gelmiştir. Yetiştiği alanlar çoğunlukla kireçten zengin topraklı, nemli ve loş yerlerdir. Adı olan "Bella-Donna" İtalyanca'dan köken alır [1] ve "güzel kadın" anlamı gelmektedir. Atropin maddesini kadınlar bir zamanlar göz bebeklerini büyütmek için kullanmışlardır[2].
Tanım
Güzelavrat otu dallanmış, otsu ve çok yıllık bir bitkidir, çoğunlukla etli köke sahip bir yarı çalı olarak görülür. Bitki 1.5 metre, uzun oval yaprakları ise 18 cm uzunluğa kadar erişebilir. Çan şekilli çiçekleri hafif yeşil-soluk mor ve az kokuludur. Meyveleri olgunlaştıkça yeşilden parlak siyaha uzanan ve yaklaşık olarak 1 cm uzunluktaki yemişlerdir. Bu yemişler tatlıdır ve zehirli alkoloidler içermelerine rağmen taşıdıkları tohumlarla yayılmayı da sağlayan hayvanlar tarafından iştahlıca tükeltilirler[3]. Atropa belladonna var. lutea olarak isimlendirilen bir varyetesinin soluk sarı çiçekler ve meyveler bulunmaktadır.
Atropa belladona nadir olarak bahçelerde kullanılır yetiştirilmesi genellikle gösterişli yemişleri ve dikey geliştiği içindir[4]. Dünyanın diğer bölgelerinde, eldeğmemiş topraklarda yetişen değeri olmayan türlerinin olduğu bilinmektedir[5][6]. Küçük tohumların çimlenmesi, tohumun uykuda almasını sağlayabilen sert kabuğuyla da ilişkili olarak genellikle zordur.
Çimlenme değişen sıcaklık koşulları altından birkaç hafta alabilir fakat giberellik asidin kullanımıyla gelişim hızlandırılabilir. Fideler bir yerden bir yere taşınma sırasında çökerten gibi kök zararlarından dolayı steril toprağa gerek duymaktadırlar[7].
Kaynaklar
- ^ Spiegl, Fritz (1996). Fritz Spiegl's Sick Notes: An Alphabetical Browsing-Book of Derivatives, Abbreviations, Mnemonics and Slang for Amusemen. Washington, DC: Taylor & Francis. ss. 21–22. ISBN 1-85070-627-1.
- ^ http://www.etymonline.com/index.php?term=belladonna
- ^ Kay QON (2008). Edible fruits in a cool climate: the evolution and ecology of endozoochory in the European flora. In: Fruit and Seed Production: Aspects of Development, Environmental Physiology and Ecology (Society for Experimental Biology Seminar Series) (Ed. by C. Marshall and J. Grace). Cambridge, UK: Cambridge University Press. s. 240. ISBN 0-521-05045-6.
- ^ Stuart, David (2004). Dangerous garden: the quest for plants to change our lives. Cambridge: Harvard University Press. s. 49. ISBN 0-674-01104-X.
- ^ "PLANTS Profile for Atropa bella-donna (belladonna)". 30 Nisan 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2008-07-08.
- ^ Stepp JR (June 2004). "The role of weeds as sources of pharmaceuticals". J Ethnopharmacol. 92 (2-3). ss. 163–6. doi:10.1016/j.jep.2004.03.002. PMID 15137997.
- ^ Genova E, Komitska G, Beeva Y (1997). "Study on the germination of Atropa Bella-Donna L. Seeds" (PDF). Bulgarian Journal of Plant Physiology. 23 (1-2). ss. 61–66. Erişim tarihi: 2008-07-08.
Dış bağlantılar
- "Compounds in deadly nightshade". USDA, ARS, National Genetic Resources Program. Phytochemical and Ethnobotanical Databases. [Online Database] National Germplasm Resources Laboratory, Beltsville, Maryland. 20 Şubat 2013 tarihinde kaynağından (mdy) arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Temmuz 2005.