Frederick Winslow Taylor

Vikipedi, özgür ansiklopedi
(Frederick winslow taylor sayfasından yönlendirildi)
Frederick Winslow Taylor
Doğum20 Mart 1856(1856-03-20)
Germantown, Pensilvanya
Ölüm21 Mart 1915 (59 yaşında)
Philadelphia
Ölüm sebebiZatürre[1]
Kariyeri
DalıEndüstri mühendisliği

Frederick Winslow Taylor (20 Mart 1856 - 21 Mart 1915), Amerikan makine mühendisi ve endüstriyel idâre uzmanı. Endüstriyel verimliliği artırmak için sistematik bir şekilde çalışan ilk kişi olarak bilinmektedir. İşletme Yönetimi'nin babası olarak kabul edilir.[2] Taylor'un çalışmaları ve geliştirdiği Bilimsel Yönetim ilkeleri Endüstri mühendisliği'nin temellerinden olmuştur.

Yaşamı[değiştir | kaynağı değiştir]

20 Mart 1856'da, Pensilvanya eyaletinin Germantown şehrinde varlıklı bir ailenin çocuğu olarak dünyaya geldi. Germantown akademisine devam ettikten sonra 1869-1870 yılları Fransa ve Almanya'da okullarda geçti. Bunu takip eden 1.5 yıl ise İtalya, İsviçre, Norveç, İngiltere, Fransa, Almanya ve Avusturya'da seyahat etti. Sınıf birincisi olduğu Exeter'de 2 yıl süresince Harvard'da hukuk okumak için hazırlandı fakat çeşitli sağlık sorunları yüzünden üniversite eğitiminden vazgeçmek zorunda kaldı. 1874 yılında makinist çıraklığına başladı. Bu sıralarda mühendis olabilmek amacıyla akşam eğitimine devam ediyordu.

1878'de işçi olarak girdiği Midvale Çelik Şirketi'nde altı yıl gibi kısa bir sürede yükselerek 1884'te başmühendis oldu. 1880 ve 1883 yılları arasında Stevens Institute'da akşam mühendislik programına devam ederek Makine Mühendisliği diplomasını aldı.

Midvale Şirketi'nde idâreci oldu. Endüstriyel verimliliğin artması için geliştirdiği çeşitli fikirleri burada uyguladı ve şirketin gelişmesine katkıda bulundu. Midvale çelik şirketindeki en önemli mühendislik çalışması, fabrikanın ve makinelerin büyük bir bölümünün tasarımını yapmak oldu. Buna ABD'nin en büyük buhar işleyicisi de dahildi. Buhar işleyici, tamamıyla yeni ve orijinal tasarım olup 1890'da Taylor tarafından patenti alınmıştır.

1890'da Manufacturing Investment Co.'da genel müdür oldu. Burada, ağaç gövdesinden, Mitscherilch yöntemi ile sülfit hamuru üretiliyordu. Aynı süre içerisinde 2 büyük değirmen inşa etti. 1893'te kontratının bitmesi üzerine şirketle ilişiğini keserek 1901'e kadar olan zamanını kendi yönetim sistemini çeşitli üretim ve mühendislik kuruluşlarına tanıtarak geçirdi. Manufacturing Investment Co.'da çalışırken defter tutma sistemini geliştirdi ve birçok şirkete bu konuda önderlik yaptı.

Bethlehem Steel'de çalıştığı sürede, takım çeliği kesme konusunda birçok deney yapıldı. Bunun sonucunda, modern Taylor-White yüksek hız takımlarını işleme yöntemi ortaya çıktı. Taylor'un Metal Kesme Sanatı isimli kitabı bu deneyleri kapsamaktadır. 1900'deki Paris fuarı Taylor'ı bu buluşu için altın madalya ile ödüllendirdi. Ayrıca, Franklin Institute tarafından Elliot Gresson Altın madalyası ile ödüllendirildi.

Taylor, 1901'de, para yapacağı işlerden vazgeçerek hayatının geri kalan kısmını ve gelirinin fazlasını Bilimsel Yönetim amacına adadı. Bilimsel Yönetim İlkelerinin pratik uygulamasını makine atölyesinde öğrenmek isteyen kişilerin masraflarını ödedi, dersler verdi ve kitaplar yazdı. 1907'de Amiral Goodrich, önerilerinden faydalanmak üzere New York tersanesi için Taylor'dan yardım istedi. Taylor'ın karşılık beklemeden yaptığı bu çalışması çok başarılı olunca, aynı metotlar deniz kuvvetlerinin diğer servislerinde de uygulandı.[3]

"Shop Management" isimli kitabıyla ünlendi. O dönemin fabrika yönetimini ve endüstriyel idâri mekanizmalarını fazlasıyla amatör ve primitif buluyordu. İdâri mekanizmalar için çeşitli disiplinlerin gerekliliğini, işçilerin işbirliği içinde olmasının önemini ısrarla savunuyordu. Metot Etüdü ve Zaman Etüdü gibi çalışmaları ile tarihe geçmiştir. Çoğu uzman tarafından Endüstri Mühendisliğinin babası olarak kabul edilmektedir. 21 Mart 1915'te Philadelphia'da öldü.[1] Mezarı Bala Cynwyd, Pennsylvania, West Laurel Hill Mezarlığı'ndadır.

Çalışmaları[değiştir | kaynağı değiştir]

Taylor endüstriyel verimliliği arttırmayı hedefleyen bir makine mühendisiydi. Bilimsel Yönetimin kurucusu ve Endüstri Mühendisliğinin öncü kişilerinden biri olarak bilinmektedir. 1911 yılında yayınlanan "The Principles of Scientific Management" isimli makalesi ile iş yönetimi alanında ünlenmiştir. Bu son eserinde belirttiği birçok önemli ilke ile beraber, fikirlerinin tamamına "Taylorculuk" denilmektedir.

Taylor'un Bilimsel (İşletme) Yönetim(inin) İlkeleri (The Principles of Scientific Management) isimli makalesi üç bölüm içerir: Giriş, Bölüm 1: Bilimsel Yönetim Esasları, Bölüm 2: Bilimsel Yönetim İlkeleri.

Giriş: Taylor, bu bölümde, vatandaşın neredeyse tüm günlük yaşamının verimsizliği yüzünden ABD'nin zarara uğradığını belirtmiş, bunun çaresinin ise olağanüstü insanlar aramak değil, sistematik yönetimle olacağına okuyucuyu ikna etmeye çalışmıştır. Taylor, en iyi yönetimin, bilim yoluyla olacağını ve buna da iyi belirlenmiş kanunlar, kurallar ve ilkelerin eşlik etmesi gerektiğini savunmuştur. Bilimsel yönetim ilke esaslarının, bireysel aktiviteden en büyük şirket aktivitelerine kadar tüm insan faaliyetlerine uygulanabileceğini belirtmiş ve en özenli işbirliğinin bilimsel yönetimle olacağını savunmuştur.

Bölüm 1: Taylor, bu bölümde, yönetimin esas hedefinin, maksimum işveren refahını sağlamak ve buna tek tek her bir işçinin maksimum refahının eşlik etmesi olduğunu anlatmıştır. Maksimum refah ise ancak maksimum üretkenlikle olabilir. Yönetimin ve çalışanın esas hedefinin eğitim ve bunun sonucu her bir çalışanın gelişmesi olduğunu anlatmıştır. Böylece herkes doğal yeteneklerine uygun olduğu işlerde en üst seviyede başarı gösterecektir.

Bölüm 2: Taylor, bu bölümde, kendi bilimsel yönetim ilkelerini anlatmıştır. Taylor'un bilimsel yönetimi dört ilkeden oluşur. 1- Bilimsel çalışmayı hedef alan metotların parmak hesabını ilke edinen iş metotlarıyla yer değiştirmesi. 2- Çalışanın bilimsel olarak seçilmesi, eğitilmesi ve gelişmesinin sağlanması. Geçmişte bu, çalışanın kendi işini seçmesi ve kendi kendisini eğitmesi şeklindeydi. 3- Her bir çalışanın farklı iş birimlerine göre detaylı olarak bilgilendirilmesi ve denetimi. 4- İşin, yöneticiler ve çalışanlar arasında eşit olarak bölünmesi. Böylece yöneticiler, bilimsel yönetim ilkelerini iş planlarına uygulayabilirler ve çalışanlar da işi en doğru şekliyle gerçekleştirirler.

Taylor'a göre, çalışan, bu ilkeler esas alınarak teşvik edildiğinde ve buna yönetimin belirleyeceği yeni iş kolları eşlik ettiğinde, bilimsel yönetim, eski planlara göre, çok daha fazla verim sağlayacaktır.

Yöneticiler ve çalışanlar[değiştir | kaynağı değiştir]

Taylor'un, kendi sistem anlayışının nasıl tanıtılacağı konusunda çok kesin fikirleri vardı: İşyerlerinde daha hızlı tempo ile çalışma, ancak metot standardizasyonunun, uygulama ve çalışma koşulları adaptasyonunun ve de işbirliğinin en iyi şekilde yürütülmesi ile mümkündü. Standartların adaptasyonu ve işbirliğinin yürütülmesi ise yalnızca yönetim ile gerçekleşebilirdi.

Çalışanların neyi başardıklarının farkındalığının olmaması önemliydi. Taylor'a göre bu en küçük işler için bile geçerliydi. En ufak bir şüphe duymadan söyleyebilirim ki diyordu Taylor, pik demir işlemenin bilimi o kadar muhteşemdir ki bunu başaran kişi aslında pik demir işlemeyi mesleği seçmeyecek kadar farkındalıktan uzaktır ve pik demir işleme bilimini algılıyabilmesi az rastlanır bir durumdur.

Taylor'un sistem kavramını ilk tanıtımı çalışanların sıkça itirazına uğradı ve beraberinde birçok grevi getirdi. 1912'de Watertown Arsenal'deki grev, kongre araştırması ile sonuçlandı. Taylor, işçi çalıştırmanın değerini vermişti ve işçi ücretlerinin üretkenlikleri ile orantılı olması gerektiğine inanmıştı. Taylor'un çalışanları, geleneksel yönetimle çalışanlara göre oldukça fazla kazanıyorlardı ve bu da bilimsel yönetim kullanmayan bazı fabrika sahiplerinin kendisine düşman olmasına neden olmuştu.

Önemli yayınları[değiştir | kaynağı değiştir]

  • 'İşlik (Atölye) Yönetimi' (Shop Management 16 Mayıs 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.): 1903 yılında New York'ta, Amerikan Makina Mühendisleri Derneğine (American Society of Mechanical Engineers) sunduğu ve 1911'de kitap olarak basılan çalışmasıdır. Bu kitapta Taylor, Bethlehem Steel ve Midvale Steel şirketlerinde yaptığı çalışmalardan detaylı örneklerle zaman etüdü, iş etüdü uygulamalarıyla ve performansa bağlı maaş sistemiyle işçi verimliliğinin nasıl artırılabileceğini göstermiştir. Her iki şirkette de verimlilik artışı şirket ve verimliliği artan işçiler arasında paylaşılmış, bu da şirketlerin kar artışı yanında daha iyi iş çıkaran işçilerin ücretlerinde de artış sağlamıştır.
  • Bilimsel (İşletme) Yönetimin(in) İlkeleri (The Principles of Scientific Management 11 Şubat 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.)1911 yılında yayınlanmıştır. Taylor Bilimsel Yönetim teorisinin ilkelerini bu makalesinde bir araya toplamıştır.

Etkileri[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

, Frederick Winslow Taylor, Çeviren: Bahadır Akın.

Dipnotlar ve referanslar[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. ^ a b "F. W. Taylor, Expert in Efficiency, Dies". New York Times. 22 Mart 1915. 15 Ekim 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mart 2008. 
  2. ^ "Frederick Taylor, Early Century Management Consultant". The Wall Street Journal. 13 Haziran 1997. 21 Aralık 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mayıs 2008. 
  3. ^ "Henry R. Towne'a Taylor'un yaşamı hakkında mektup". 30 Kasım 1915. Erişim tarihi: 15 Mart 2011. [ölü/kırık bağlantı]

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Frederick_Winslow_Taylor&oldid=32198653" sayfasından alınmıştır