Francesco Laurana

Francesco Laurana, (d. yak. 1430 - ö. 12 Mart 1502'den önce), Dalmaçya doğumlu heykeltıraş ve madalyoncudur. Hırvatistan'da Frane Vranjanin olarak da bilinir.

Yaşamı ve eserleri[değiştir | kaynağı değiştir]

Laurana (La Vrana) Venedik Dalmaçya'sında Zara yakınlarında Vrana'da (günümüzde Hırvatistan'da Zadar) doğmuştur.

Bir heykeltıraşın yanında çıraklık yaptıktan sonra Napoli'de solo kariyerine başladı. Burada Aragon Kralı V. Alfonso için Castel Nuovo zafer takını yapan bir heykeltıraş ekibine katıldı.^[1] Alfonso'nun ölümünden sonra (1458) Aix-en-Provence'a Anjou'lu I. René'nin maiyetine çağrıldı. Eski Napoli kralı olan René, maiyetinde olanları temsil eden bir dizi bronze portre madalyon siparişi verdi.^[2]

1466 yılında 1471 yılına kadar Laurana Sicilya'da çalışır. Bu döneme ait eserleri arasında Mastrantonio Şapeli, Palermo'da S. Francesco Kilisesinde Pietro Speciale'nin mezarı, Sciacca'da St. Marguerite kilisesinin yan kapısı, Palermo Katedralinde Madonna ve Çocuk heykeli (1471)sayılabilir. Ayrıca şimdi Palermo'da Galleria Regionale Palazzo Abatellis'da bulunan ve Aragonlu Eleanor'u tasvir ettiği düşünülen Noto adlı bir büst de bu dönem çalışmalarındandır.

1471 yılında Napoli'ye dönerek Sta. Barbara Şapelinde Virgin (Bakire) heykelini yapar. 1474-1477 yılları arasında Laurana, akrabası Luciano Laurana'nın çalıştığı Urbino'da üç yıl geçirdi. Daha sonra tekrar Marsilya'ya gitti ve burada Marsilya Katedralinde küçük bir şapel inşa etti (1475-81). Bu Fransa'da tamamıyla Rönesans tarzında ilk yapıdır.^[3] Ayrıca St. Lazarus mermer sunağı da atölyesinde yapılmıştır.

Laurana Marsilya'da ya da Avignon'da 1502 yılında ölmüştür.

Genel bakış[değiştir | kaynağı değiştir]

15. yüzyılının en karmaşık ve en belirgin heykeltıraşlarındandır. Karmaşık olmasının nedeni değişen çeşitli kültürel komplekslerdeki aktiviteleri ve değişen etkilere maruz kalmasındandır. En iyi eserleri, atölye geleneğine uygun olarak diğer sanatçılarla ortak çalışması sonucu ortaya çıkmıştır. Portre büstleri 19. yüzyılın sonlarında bile özellikle ilgi çeken yaratıcı bir bireysellik ortaya koymaktadır. Her ne kadar stilistik gelişimini çizebilmek mümkün değilse de son dönemlerinde Fransa'da yaptığı eserleri İtalya'da yaptığı eserlerinde görülmeyen, kuzey realizminin etkilerini taşımaktadır.

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ Laurana ilk olarak 1453'te Francesco Adzara (Francesco da Zara) olarak belgelere girmiştir.
^ Bazılarının tarihleri 1461, 1463 ve 1466'dır ([Spink & Sons] Numismatic Circular, Londra. Ocak 1906:col. 8843f).
^ Nikolaus Pevsner, An Outline of European architecture, 7th ed. 1963:289.

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

Some works in the Louvre30 Eylül 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Francesco Laurana
2 works in Detroit
Half-length Bust of the infant Saint Cyricus (Getty Museum); biographic notes

[1] Laurana ilk olarak 1453'te Francesco Adzara (Francesco da Zara) olarak belgelere girmiştir.

[2] Bazılarının tarihleri 1461, 1463 ve 1466'dır ([Spink & Sons] Numismatic Circular, Londra. Ocak 1906:col. 8843f).

[3] Nikolaus Pevsner, An Outline of European architecture, 7th ed. 1963:289.

[1]

[2]

[3]