François Vatel
François Vatel (Şablon:IPA-fr ) (1631 - 24 Nisan 1671) Nicolas Fouquet ve Prens Louis II de Bourbon-Condé'nin majör (Fransızca, maître d'hôtel) idi.
Vatel, 1631'de Paris'te doğdu.[1] Tatlı, vanilya aromalı bir krem şanti olan Chantilly'nin mucididir. Çırpılmış vanilya aromalı kremşanti her ne kadar önceden biliniyor olsa da, mucidi Vatel olarak kabul edilir.[2]
Vatel, 17 Ağustos 1661'de Château de Vaux-le-Vicomte'daki açılış şöleninde Louis XIV'in başkomiseri Nicolas Fouquet'ye hizmet etti.
Vatel, Nisan 1671'de Grand Condé tarafından Louis XIV onuruna verilen ve öldüğü Château de Chantilly'de 2.000 kişilik abartılı bir ziyafetten sorumluydu. Madame de Sévigné'nin bir mektubuna göre, Vatel deniz ürünleri teslimatının gecikmesinden ve diğer aksiliklerden o kadar perişandı ki, kılıcını karnına saplayarak intihar etti ve birisi ona gelişini haber vermeye geldiğinde cesedi bulundu.[3]
Bu olayın, küçük bir hayal kırıklığı veya aksilik sonucu ölmek veya harap olmak anlamına gelen "ıstakoz sosu eksikliğinden öldü" deyiminin kökeni olduğu düşünülmektedir.[4]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ "Alternate birth name: Fritz Karl Watel". 22 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ağustos 2022.
- ^ see the whipped cream article for full documentation
- ^ James A. Harrison, ed., Letters of Madame de Sévigné, 1899, p. 35f
- ^ "Brewer, E. Cobham. Dictionary of Phrase & Fable. Lobster Sauce". www.bartleby.com. 9 Ekim 2000 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Haziran 2021.