Fosfor Mustafa Sıdkı Paşa
Fosfor Mustafa Sıdkı Paşa (1823 - 1889) 19. yüzyılın ikinci yarısında Osmanlı ordusunun yüksek kademelerinde komutanlık yapmış ve Bahriye Nazırlığına kadar yükselmiş bir askerdir. Ayrıca başta Erzurum olmak üzere birçok vilayetlerin valiliğini yapmıştır.[1]
Hayatı
Fosfor Mustafa Paşa 1823 yılında Manisa'ya bağlı Soma'da doğdu. Babası ayakkabı satıcısı Hacı Osman Ağa idi. 1843 yılında askerlik okuluna girdi.[2] Yeni açılan Mekteb-i Fünun-u Harbiye-i Şahane'nin ilk öğrencilerinden biri oldu. 1848 yılında Erkan-ı Harbiye yüzbaşısı oldu. 1853 yılında mezun olduğu Harbiye Mektebine öğretmen olarak atandı ve uzun yıllar topçuluk, topoğrafya, arazi taksimi dersleri verdi.[3] Rütbesi önce Miralaylığa, sonra liva ve ferikliğe yükseltildi.
1863 yılında Anadolu İstihkamatı Komisyonu Reisliğine atanarak Erzurum'a gönderildi. 1869 yılında 4. Ordu müşirliği ve aynı zamanda Erzurum valiliğine getirildi. Valiliği sırasında 93 Harbi'nde Kafkasya Cephesi'nin savunmasında büyük bir rol oynayacak olan Erzurum Tabyaları'nı inşa ettirdi.[4] 1871 yılında Tophane müşiri ve aynı zamanda Bahriye Nazırı oldu. 1874 yılında Şura-yı Devlet üyesi tayin edildi. 1893 yılında önce İşkodra valisi, sonra da Erzurum valiliğine ikinci bir defa getirildi. 1875 yılında önce Konya, sonra da Trablusgarp valisi oldu. 1877-1878 yıllarında yapılan 93 Harbi sırasında seraskerlik yaptı. Savaştan sonra 1878 yılı sonunda 4. kez Erzurum valisi oldu. Bu görevi 19 Ocak 1890 tarihinde vefat edene kadar sürdürdü. Mezarı Erzurum'da bulunmaktadır.
Fosfor Mustafa Paşa'nın savaş sanatıyla ilgili Fransızcadan yaptığı birçok tercüme kitapları bulunmaktadır.
Kaynakça
- ^ Son Dönem Osmanlı Erkan ve Ricali (1839 - 1922) Prosopografik Rehber, Sinan Kuneralp, ISIS Press, İstanbul, ISBN 9784281181, 1999.
- ^ Sicil-i Ahval Kayıtlarına göre Osmanlı Devleti'ndeki Manisalı Mülki Amirler, Cengiz Çakaloğlu, A.Ü.Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, Sayı 25,Erzurum 2004.
- ^ Sicil-i Osmani, Mehmet Süreyya, Yayına Hazırlayan: Nuri Akbayar, Tarih Vakfı Yurt Yayınları, 1996, Sayfa: 1194, ISBN 975-333-038-3.
- ^ Abideleri ve kitabeleri ile Erzurum tarihi, İbrahim Hakkı Konyalı, Ercan Matbaası, Erzurum, 1960.