Fön rüzgârı

Vikipedi, özgür ansiklopedi
09.41, 24 Kasım 2016 tarihinde II. Niveles (mesaj | katkılar) tarafından oluşturulmuş 17854614 numaralı sürüm (düzenleme AWB ile)

Föhn (fön) rüzgarları, dağ ve tepelerin yamaçları boyunca alçalan havanın hareketleri ile oluşan rüzgar çeşidir.

İsviçre Alplerinde ilk kez görülmüştür. Fön rüzgarı hava sıcaklığını 1-2 saat içinde 10-15 derece artırır. Kışın estiklerinde çığlara ve su baskınlarına,yazın estiklerinde ise orman yangınlarına ve ürünlerin kurumasına neden olur. Diğer adı Alize dir, sıcak esen bu rüzgar, saç kurutma makinalarına da isim kaynağı olmuştur. Türkiye'de Akdeniz - Karadeniz kıyıları ile Konya çevresinde görülür.

  • Hava kütlelerinin bir dağ yamacını aşarak öbür yamaçta alçalması sonucu oluşan sıcak ve kurak rüzgarlardır.Türkiye'de toroslarda da görülür.
  • Dağların denizlere paralel olduğu yerlerde, denizden gelip dağın yamacına çarpan nemli hava dağı aşmak için yükselmeye başlar. Nemli havanın irtifa ile soğuma oranı ( SALR - saturated air lapse rate); 1000 feet'te 1,8 derecedir. Hava yükseldikçe iyice doygunluğa ulaşır ve en sonunda zirveye yakın biryerde yağış bırakarak kuru hale geçer. Bu sefer dağın karaya bakan yamacına doğru alçalmaya başlar ve kuru olduğu için 1000 feet'te 3 derece ısınır ( DALR - dry air lapse rate) bunun sonucunda, dağın yamacına çarpan serin ve nemli hava, daha sıcak ve kuru olarak dağın karaya bakan yamacından FÖHN rüzgarı olarak esmeye başlar.
  • Fön rüzgarları dağın iki yamacında sıcaklığın farklı olmasında son derece etkilidir.[1]

Kaynakça

  1. ^ Basınç ve rüzgarlar, Erişim tarihi: 31 Mayıs 2016