Ethem Paşa

Edhem Paşa
	Müşir Edhem Paşa
Lakabı	"Gazi"
Doğum	1844; İstanbul
Ölüm	17 Aralık 1909 (65 yaşında); Mısır
Bağlılığı	Osmanlı İmparatorluğu
Hizmet yılları	1863-1909
Rütbesi	Müşir
Komutası	Griviça Mevki Komutanı, Kosova Valisi, Üsküp Valisi, Beyrut Valisi, Adana ve Havalisi Umum Komutanı, Alasonya Ordusu
Çatışma/savaşları	1876-1877 Osmanlı-Sırp Savaşı, 93 Harbi, 1897 Osmanlı-Yunan Savaşı
Ödülleri	Murassa İmtiyaz Nişanı

Ethem Paşa (Osmanlıca: ادهم پاشا) (d. 1844, İstanbul - ö. 17 Aralık 1909, İstanbul), Türk asker ve devlet adamı. 1897 Osmanlı-Yunan Savaşı'nda Osmanlı Orduları Başkomutanı, 1909 yılında 2 hafta süreyle Harbiye Nazırı olarak görev yaptı.^[1]

Hayatı[değiştir | kaynağı değiştir]

Babası gümrük memuru Mustafa Ferhad Efendi'dir. 1861 yılında Mekteb-i Fünun-ı İdâdiye’den, 1863 yılında Mekteb-i Harbiye’den Mülâzım-ı sânî rütbesiyle mezun oldu. Piyade mülâzımlığıyla askerî hizmete girdikten sonra II. Abdülhamid'in maiyeti arasında yer aldı. Harbiye Nazırı yaverliğinde bulundu. Rumeli ve Sırbistan'da çeşitli askerî görevler yaptı. 1876-1877 Osmanlı-Sırp Savaşı'nın ardından 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı'na Miralay rütbesiyle katıldı ve Gorni Dubnik Muharebesi'nde başından yaralandı. Plevne Savunması sırasında Griviça Mevki Komutanlığı'nda bulundu ve başarılarından dolayı Mirliva rütbesine terfi ettirildi ve bu suretle Paşa oldu.^[1]

1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı'ndan sonra Ferik rütbesiyle Kosova ve Üsküp valiliklerine getirildi. Arnavutluk'ta çıkan karışıklıklar sırasındaki etkili tedbirleri ve icraatları ile dikkatleri üzerine topladı. Üsküp'ten sonra Beyrut valiliğine tayin edildi, ardından Adana ve Havalisi Umum Komutanlığı'na getirildiyse de padişah II. Abdülhamid'i öfkelendiren bir hareketi üzerine kumandan olarak Halep'e gönderildi. Havran Olayı'nda Dürzîlere, Zeytun İsyanı'nda ise Ermenilere karşı kullanılan askerî kuvvetin kumandanlığını yaptı. Girit'te komutanlığı sırasındaki davranışlarıyla olayların yatıştırılmasında rol oynadı ve Kostaki Antopulos Paşa'nın adada asayişi sağlamasında yardımcı oldu. 1895 yılında Girit'te gösterdiği hizmetlerinden dolayı Müşir rütbesine terfi ettirildi.^[1]

1897 Osmanlı-Yunan Savaşı başlayınca II. Abdülhamid tarafından Alasonya Ordusu Komutanlığı görevinden alınarak Osmanlı Orduları Başkomutanlığı görevine atandı. Diğer kıdemli paşalar dururken başkomutanlığa atanması gerek yurt içinde gerekse yabancı ülkelerde sürpriz olarak değerlendirildi. Emrindeki Osmanlı Orduları ile Yunanistan'a karşı savaş ilan edilmesinin ertesi günü (18 Nisan 1897) Milona Geçidi'nde Yunan Orduları'nı mağlup ederek 25 Nisan'da Larisa'yı, 12 Mayıs'ta Tırhala'yı ele geçirdi. 17 Mayıs'ta Dömeke Muharebesi'nde Yunan Orduları'nı bir kez daha büyük bir bozguna uğrattı. Alman kurmayların altı ayda geçilemez diye rapor verdikleri Thermopylae Geçidi'ni 24 saatte aşarak Yunanistan'ın başkenti Atina'ya doğru ilerlemeye başladı. Savaşların başından beri elde ettiği başarıların yanında gösterdiği sadakat ve cesaretinden dolayı Padişah II. Abdülhamid tarafından "Gazi" unvanına lâyık görüldü ve Murassa İmtiyaz Nişanı ile taltif edildi.^[1]

Bu başarılardan sonra askerî teftiş komisyonu başkanı iken II. Meşrutiyet'in ilanı ile 1908 yılında Meclis-i Âyân azalığına getirildi. Hastalığına rağmen II. Abdülhamid tarafından 31 Mart İsyanı'ndan (13 Nisan 1909) bir gün sonra kurulan Ahmed Tevfik Paşa kabinesinde harbiye nazırlığına tayin edildi. Askerlerin Hareket Ordusu'na karşılık vermeden silâhı bırakmalarında büyük gayretleri görüldü. Bu görevinde ancak iki hafta kalabildi. Sağlığı bozulduğundan Mısır'a gitti ve çok geçmeden 17 Aralık 1909 tarihinde orada hayatını kaybetti. Cenazesi İstanbul'a getirilerek Eyüp'te defnedildi.^[1]