Esperanto edebiyatı

Esperanto edebiyatı aslında bu yapay dilin resmi yayımının öncesinde, Esperanto dilinin yaratıcısı L. L. Zamenhof tarafından başlamıştır. Zamenhof geliştirmekte olduğu dile şiir ve düzyazılar tercüme ederek dilin eksiksizliğini ve anlaşılabilirliğini test etmiş ve birkaç tercümesini dilin ilk kitabı olan Unua Libro'nun ekleri olarak yayımlamıştır. Dilin başka erken konuşmacıları şiirler, hikâyeler ve kompozisyonlar yazmışlardır; Henri Vallienne Esperanto dilinde ilk romanı yazan kişi olmuştur. Bir avuç şiirin dışında, Esperantonun ilk 20 yılındaki edebiyat ürünlerinin çoğu bugün sadece tarihsel ilgiye değer olarak görülmektedirler.

Esperanto Dünya Kongresi, Rotterdam 2008 de Esperanto kitapları

İki dünya savaşı arasında birkaç yeni şair ve romancı ilk eserlerini yayınladılar, bunların içinde henüz yeni sayılan bu dilde mükemmel eserler sunanlardan bazıları şunlardır: Julio Baghy, Eŭgeno Miĥalski, Kálmán Kalocsay, Heinrich Luyken ve Jean Forge.

Modern yazarlar arasında Claude Piron ve William Auld yer alır, bu sonuncusu Nobel Edebiyat Ödülü'ne birkaç kez aday olarak gösterilmiştir.

Gözleri görmeyen ve Japonya ile Çin'de 1910 ve 1920'lerde yazan ve ders veren Rus Esperantist Vasilij Eroŝenko'nun eserleri ile başlayarak körler (Braille) alfabesinde de birçok Esperanto eser yayınlanmıştır.

Harold Brown 20 Haziran 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. da Esperanto dilinde birkaç modern oyun yazmıştır.

Bugüne kadar Esperanto dilinde 25.000'den fazla eser yayınlanmıştır ve en büyük Esperanto kitap hizmeti veren Esperanto Dünya Derneği (World Esperanto Association 14 Kasım 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.) 4.000'den fazla kitabı kataloğunda barındırmaktadır. Esperanto dilinde 100'den fazla orijinal roman, kısa hikâyeler ve şiir koleksiyonları yayınlanmıştır. İki büyük magazin Fonto ve Literatura Foiro, düzenli olarak yayınlanmaktadır; bazı başka magazinler ise, Monato 23 Mayıs 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. gibi, kurgu yazılar yayınlamaktadır.

Esperanto edebiyatının en kapsamlı rehberi olan, Geoffrey Sutton'un Concise Encyclopedia of the Original Literature of Esperanto (728 sayfa), Esperanto Konuşan Yazarlar Derneği'nin (Esperanto-speaking Writers' Association) himayesi ile MONDIAL tarafından yayınlanmıştır, New York, N.Y., 2008, ISBN 978-1-59569-090-6.

Esperanto edebiyatının bazı ana şahısları:

• Marjorie Boulton
• William Auld
• Julio Baghy
• Kazimierz Bein
• Jorge Camacho 14 Kasım 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Vasili Eroshenko 14 Kasım 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Antoni Grabowski 14 Kasım 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (genel olarak tercümeler)
• Kálmán Kalocsay 15 Kasım 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Nikolai Vladimirovich Nekrasov 14 Kasım 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Mauro Nervi 2 Kasım 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Claude Piron 14 Kasım 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Frederic Pujulà i Vallès 14 Kasım 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Baldur Ragnarsson 14 Kasım 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Raymond Schwartz 14 Kasım 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Vladimir Varankin 14 Kasım 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Kitzo Hekotormos

Ayrıca bakınız

• Esperanto kültürü 15 Aralık 2004 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce)

Kaynakça

• The Esperanto Book, Chapter 9: "The Literary Scene" Don Harlow. 1995.
• La Fenomeno Esperanto William Auld. UEA, 1988.

Dış bağlantılar

• Project Gutenberg'te Esperanto Yazıları 6 Ekim 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.