Erliansaurus
| Erliansaurus | |||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Montelenmiş iskeleti | |||||||||||||||
Biyolojik sınıflandırma  | |||||||||||||||
| |||||||||||||||
| Tip tür | |||||||||||||||
| †Erliansaurus bellamanus Xu vd. 2002 | |||||||||||||||
Erliansaurus (anlamı: "Erlian kertenkelesi"), Geç Kretase döneminin Senomaniyen aşamasında Asya'da, şimdiki İç Moğolistan, İren Dabasu Oluşumu'nda yaşamış bir terizinozor teropod dinozor cinsidir.
Keşif ve adlandırma[değiştir | kaynağı değiştir]
Erliansaurus'un kalıntıları, 1999 yılında İç Moğolistan'daki Sanhangobi yakınlarında bulundu. Tip tür, Erliansaurus bellamanus, 2002 yılında Xu Xing, Zhang Xiaohong, Paul Sereno, Zhao Xijin, Kuang Xuewen, Han Jun ve Tan Lin tarafından tanımlanmıştır. Dinozorun cins adı Erlian kasabasına atıfta bulunur ve tür adı, ön uzuvların mükemmel korunmasına atıfta bulunarak Latince bellus, "güzel" ve manus, "el" sözcüklerinden türetilmiştir.[1]
Holotip, LH V0002, Senomaniyen evresine tarihlenen İren Dabasu Oluşumu'nda çıkarılmıştır. Alt yetişkin bir bireye ait parçalı bir iskeletten oluşur. İki boyun, bir sırt ve iki kuyruk sokumu omuru, sağ kürek kemiği, sadece bilek kemiğinden yoksun bir sol ön ayak, kısmi sağ illium ve parçalanmış ischium ve pubis; sağ femur, her iki kaval kemiği, sağ fibula hem de kısmi ayak tarak kemikleri içerir. Kafatası izine rastlanmamıştır.[1]
Açıklama[değiştir | kaynağı değiştir]
Holotip örneği, kaynaşmamış bir kuyruk sokumu omurları temelinde tamamen büyümemiş bir bireyi temsil eder ve bu nedenle yetişkin boyutu, çağdaşı Neimongosaurus'tan daha büyük olabilir.[1] Bu dinozor 91 – 400 kg arası bir ağırlıkla ve 2,6 – 4 m arasında tahmin edilen bir uzunlukla küçük ila orta boy bir therizinozordu.[2][3]
Erliansaurus bipedal (iki ayak üzerinde) bir otoburdu. Bir therizinosauroid için boyun omurları oldukça kısaydı. Korunmuş femur çok düzdü ve çok yuvarlak bir femur başı vardı; uzunluğu 41,2 santimetre (412 mm) olarak ölçülür. Kaval kemikleri görece uzatılmış şekildedir, boyu 37,3 santimetre (373 mm) ölçülmüştür. Fibulası çok yüksek bir ön kenarı ve içbükey bir tepesiyle alışılmadık bir şekle sahipti. Sol kol, hemen hemen her ögesiyle sağlam olarak istisnai bir şekilde korunmuştur; elleri, en büyüğü başparmak pençesi olan muazzam, güçlü şekilde kıvrık ve keskin pençeler taşır; ancak el bileği kemikleri kayıptır.[1]
Sınıflandırma[değiştir | kaynağı değiştir]
Erliansaurus, tanımlayıcılar tarafından Therizinosauroidea ailesine bazal konumda ve bir olasılık therizinosaurid olmayacak şekilde atandı.[1] 2010 yılında Zanno tarafından bu dinozorun kladistik çözümlemesi onun bir therizinosaurid olduğu yönünde yenilendi.[4] Bazı erken kladistik çözümlemeler Therizinosauridae’nın bazal bir üyesi yönünde bir güncelleme yapmıştır. Aşağıdaki kladogram, Therizinosauridae ailesinin Hartman ve ark. (2019) tarafından yapılmış güncel çözümlemelerin sonucudur.[5]
| Therizinosauridae |
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ a b c d e Xu (2002). "A new therizinosauroid (Dinosauria, Theropoda) from the Upper Cretaceous Iren Dabasu Formation of Nei Mongol" (PDF). Vertebrata PalAsiatica. 40: 228-240. 31 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 19 Ocak 2022.
- ^ Dinosaurs: The Most Complete, Up-to-Date Encyclopedia for Dinosaur Lovers of All Ages. Random House. 2007. ISBN 9780375824197. Genus List for Holtz 2012 2 Mart 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Weight Information 21 Aralık 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- ^ The Princeton Field Guide to Dinosaurs. 2nd. Princeton, New Jersey: Princeton University Press. 2016. ss. 151−152. ISBN 9780691167664.
- ^ Zanno, Lindsay E. (3 Kasım 2010). "A taxonomic and phylogenetic re-evaluation of Therizinosauria (Dinosauria: Maniraptora)". Journal of Systematic Palaeontology (İngilizce). 8 (4): 503-543. doi:10.1080/14772019.2010.488045. ISSN 1477-2019. 19 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ocak 2022.
- ^ Hartman, Scott; Mortimer, Mickey; Wahl, William R.; Lomax, Dean R.; Lippincott, Jessica; Lovelace, David M. (10 Temmuz 2019). "A new paravian dinosaur from the Late Jurassic of North America supports a late acquisition of avian flight". PeerJ (İngilizce). 7: e7247. doi:10.7717/peerj.7247. ISSN 2167-8359. PMC 6626525 $2. PMID 31333906. 23 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ocak 2022.