Ahmediye Cebrayılov
Ahmediye Cebrayılov (Azerice: Əhmədiyyə Cəbrayılov, Rusça: Ахмедия Джебраилов) (22 Eylül 1920 – 11 Ekim 1994) II. Dünya Savaşı sırasında Fransız Direnişi üyesi Azeri asıllı Sovyet asker.
Gençliği[değiştir | kaynağı değiştir]
Azerbaycan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti’ndeki Şeki Rayonundaki Ohud kasabasında doğar. 1934 yılında Komsomol’a girer. 1935 yılında Şeki Tarım Fakültesine girer ve 1938 yılında mezun olur. Tarım alanında çalışmaya başlar. 1940 yılında Sovyetler Birliği Komünist Partisine üye olur.
II. Dünya Savaşı[değiştir | kaynağı değiştir]
1941 yılında Sovyetler Birliği topraklarına Nazi Almanyasının saldırmasıyla başlayan Büyük Vatanseverlik Savaşı için gönüllü olarak orduya yazılır. Temel eğitimini aldıktan sonra 1942 yılında Ukrayna Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti Donbas kentine siyasi komiser yardımcısı olarak gönderilir. İkinci Harkov Muharebesi sırasında ağır yaralanarak Nazilere esir düşer.
Güney Fransa’daki Montauban toplama kampına gönderilir. Burada Fransız direnişçilerin yardımıyla kaçar ve Maquislere katılır. Çok iyi Almanca konuşabildiği için istihbarat ve sabotaj eylemlerinde yer alır. Fransızlar arasında Armad Michele olarak bilinir.
Fransız Direnişi[değiştir | kaynağı değiştir]
Kısa sürede cesaret gerektiren eylemleriyle tanınır. Almanya’ya işçi olarak gönderilmek üzere olan çok sayıdaki çocuğu kurtarmak için giriştiği bir operasyonda yaralanınca Nazi hastanesinde tedavi edilebilmek için ele geçirilmiş bir Nazi subayının kimliğini alır ve üniformasını giyer. Bir Alman devriyesi tarafından bulunur ve hastaneye kaldırılır. Taburcu olunca Toulouse yakınlarındaki Albi köyüne tayin olur. Burada çok sayıda partizanın serbest kalmasını sağlar.[1] Almanlar tarafından onu yakalayana 10 bin Reichmark değerinde ödül konur. Savaşın sonuna kadar eylemlerine devam eder, Fransız direniş liderlerinden Charles de Gaulle ile kişisel olarak tanışmaktadır.
Sonraki hayatı[değiştir | kaynağı değiştir]
Savaştan sonra Fransa’daki en yüksek askerî nişanlarla ve Légion d'honneur nişanı ile ödüllendirilir. Fransız vatandaşı olur ve Fransız bir hanımla evlenir.[a] Bir süre hükûmet için çalışsa da 1948 yılında ülkesine dönmek ister. Sovyetler Birliği'ne döndüğünde NKVD tarafından sorgulanır. Hapse atılmaz ve yerel bir kolhozda çalışmasına izin verilir. Yarım kalan tarım eğitimini tamamlar.
Yeniden keşfedilmesi[değiştir | kaynağı değiştir]
1966 yılında Sovyetler Birliğini ziyaret eden Fransa cumhurbaşkanı Charles de Gaulle kendisiyle kişisel olarak görüşmek istediği için Moskova’ya çağrılır. Bu tarihten sonra yeniden keşfedilir ve Sovyetler Birliği ve Fransa’da sayısız madalya ve nişana layık görülür.[b]1975 yılında direnişçi silah arkadaşlarını görmek için Fransa’ya gitmesine izin verilir. 1994 yılında bir araba kazası sonucu hayatını kaybettikten sonra Fransız direnişçi yoldaşı René Chambart mezarını ziyaret edecektir.
Notlar[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ 1948-1962 yılları arasında doğmuş olan 7 çocuğa sahiptir
- ^ Bunlar arasında Sovyetler Birliğinin en önemli nişanlarından birisi olan Ekim Devrimi Nişanı da bulunmaktadır.
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ İlgili özgeçmiş sayfası 26 Ağustos 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (Rusça), 12 Mayıs 2010 tarihinde erişilmiştir
Hakkında yazılmış olan eserler[değiştir | kaynağı değiştir]
- ÖZTÜRK Yakup, Fransa Milli Kahramanı Azerbaycanlı Türk Ahmediyye Cebrailov, Bakı, 2000
- ƏLİYEVA Ruqiyyə, Азербайджанцы в Европейском двежении Сопротивление (Azərbaycanlılar Avropa müqavimət hərəkatında), Vətən 2005
Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]
Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]
 |
Wikimedia Commons'ta Ahmediye Cebrayılov ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- 1986 yılına ait bir fotoğrafı 18 Temmuz 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., 12 Mayıs 2010 tarihinde erişilmiştir
- Azeri partizanlar arasında özgeçmişi[ölü/kırık bağlantı] (Rusça), 12 Mayıs 2010 tarihinde erişilmiştir
- De Gaulle ile bir araya gelmesine dair makale (Rusça), 12 Mayıs 2010 tarihinde erişilmiştir