Ebülhasan Nadir Üz-Zaman
 | Bu madde, öksüz maddedir; zira herhangi bir maddeden bu maddeye verilmiş bir bağlantı yoktur. (Eylül 2022) |
Ebülhasan Nadir Üz-Zaman (1589-1630 civarı), Babür İmparatorluğu'nda minyatür ressamı.[1]
Fars kökenli olup babası Heratlı Aka Rıza[2] Hindistan'a, Babür İmparatorluğu'na yerleştiğinden Şah Cihangir henüz şehzadeyken maiyeti içinde doğdu. Doğum yılı 1589 olarak geçse de 13 yaşındayken yaptığı ilk minyatüründeki imzası nedeniyle 1588 olduğunu belirten kaynaklar da vardır. Cihangir'in şahlığı döneminde sarayda babası gibi saray ressamı olmak için eğitim gördü. Babasının renk ve çizgi kullanımını devam ettirerek İranî unsurların Babür minyatüründe güçlenmesini sağladı.[1][3][4]
Cihangir'in sarayındaki eğitimi Babür İmparatorluğu'nun kültürünün kalbinde kendini geliştirmesini sağladı. Bilgelerin ve tellalların muhabbetine tanıklık etti, çizimlerinde yansıttığı üzere Sadi'nin Bostan'ı gibi klasikleri okudu. Bu nedenle akademisyenlere göre Babür minyatür ressamlarından imparatorluğun düşünsel dünyasını ve günlük yaşamını en iyi yansıtandır. Bununla beraber Avrupa'da üretilen resim ve gravürleri inceledi; bunları sanatına yansıttı. Etkilendiği eserler arasında özellikle Dürer'in ve Flaman maniyeristlerin gravürleri yer aldı. Henüz 13 yaşındayken Dürer'in bir eserinden Yuhanna'yı şaşırtıcı biçimde kopyaladı.[5] Bu sayede döneminin en iyi portre ressamı olarak tanındı. Çalışmalarından çok etkilenen Cihangir, Ebülhasan'a "Nadir Üz-Zaman", yani "Zamanının Harikası" sıfatını yakıştırdı.[1]
Ebülhasan pek az resmine imza atardı. Toplamda günümüze dek korunmuş yirmi kadar minyatürü olduğu düşünülür. Paris'te Guimet Müzesi'nde sergilenen en önemli eserlerinden birinde Şah Cihangir elinde babası Ekber Şah'ın resmini tutarken resmedilmiştir. Londra'da India Office Records'ta bulunan bir eseri Çınar Ağacında Sincaplar adını taşır. Bu minyatürün başka bir ressamca çizilmiş olabileceği de önerilmiştir. Diğer eserleri arasında Hristiyan ikonografisinden temalar, dervişlerin tasvirleri, hükümdar ve maiyetinin grup portreleri, Babürlü görevlilerin portreleri yer alır.[1] Aka Mirak'ın bir minyatürü üzerinde çalışarak Cihangir'in zevki doğrultusunda geliştirdi.[5]
Gülistan Sarayı'nda aynı dönemde yaşamış dört sanatçıyla beraber portresi yer alır.[4]
Galeri[değiştir | kaynağı değiştir]
-
Cihangir'in portresi, 1617 -
Sadi şiir kitabını sunuyor, 1615, Walters Sanat Müzesi -
Cihangir'in portresi, 1615-20, Metropolitan Museum of Art -
Albrecht Dürer'in 1511 tarihli çarmıha germe gravüründen uyarlanmış Yuhanna çalışması (1600-01), Ashmolean Müzesi
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ a b c d "ABU'L-ḤASAN NĀDER-AL-ZAMĀN". Encylopaedia Iranica. 1. 1983. ss. 311-312. 21 Mart 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Mart 2017.
- ^ Çağdaşı Rıza Abbasi ile karıştırılmamalıdır.
- ^ Nafisi, Nushin-dukht, Rezaee, Maryam ve Zand, Roxane, “Abū al-Ḥasan Nādir al-Zamān”, Encyclopaedia Islamica, Editörler: Wilferd Madelung ve Farhad Daftary. 20 Mart 2017 tarihinde çevrimiçi olarak erişilmiştir <http://dx.doi.org/10.1163/1875-9831_isla_SIM_0154>
- ^ a b "Ebülhasan Nadir Üz-Zaman". Büyük Larousse. 7. Milliyet Gazetesi Yayınları. s. 3504.
- ^ a b The Emperors' Album. The Metropolitan Museum of Art. 1987. s. 103. 27 Eylül 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Mart 2017.
