Duyu Sinirleri
Duyu sinirleri veya Afferent (getirici) sinirler, merkezi sinir sistemine doğru duyusal bilgi taşıyan sinirlerdir. İç veya dış uyarıyı algılayabilen ya da tanıyan tüm sinirlere duyusal sinirler denir.
Duyu sinirleri çevresel sinir sistemindeki duyu reseptörlerinden gelen afferent sinir liflerinin kablo benzeri demetleridir. Motor sinir ise merkezi sinir sisteminden çevresel sinir sistemine bilgi taşır ve her iki tür sinir de periferik sinirler olarak adlandırılır.
Afferent sinir lifleri, tüm vücuttaki duyu nöronlarını, merkezi sinir sistemindeki ilgili işlem merkezlerine giden nöral yollara bağlar.[1]
Afferent sinir lifleri genellikle karışık sinirlerde efferent sinir lifleriyle eşleşir. Uyaranlar, reseptörlerde sinir uyarılarına neden olur ve duyusal transdüksiyon olarak bilinen potansiyelleri oluşturur.[2]
Omuriliğe girişi[değiştir | kaynağı değiştir]
Afferent (getirici) sinir lifleri duyu nöronunu omuriliğin dorsal kök gangliyonundan terk eder ve efferent (götürücü) liflerin taşıdığı motor iletiler omuriliğin ventral kökünden çıkış yapar. Dorsal ve ventral liflerin bir kısmı spinal sinirler veya karışık sinirler olarak birleşir.
Sinir hasarı[değiştir | kaynağı değiştir]
Duyusal sinir hasarı, sinirin birçok işlevinin olması sebebiyle çeşitli semptomlara sebep olur. Travmatik yaralanmalar ve duyu sinirlerine verilen diğer hasarlar, periferik nöropatiye yol açabilir;zayıf koordinasyon ve dengeye neden olur, ayrıca sıcaklık değişimi ve ağrıya karşı azalan hassasiyete yol açarak başka problemlere yol açar.
Ağrı veya sıcaklık değişimlerini hissetme yeteneği, duyu sinirindeki liflerin hasar görmesinden etkilenebilir. Bu, kesiklerin, yaralanmaların, enfeksiyonların fark edilememesine sebep olabilir. Ayrıca kalp krizi veya diğer ciddi durumların tespit edilememesine de sebep olabilir. Ağrı ve diğer hislerin tespit edilememesi, özellikle diyabetliler için büyük bir sorundur ve bu hastalarda alt ekstremite ampütasyonlarının oranında artışa sebep olur. Genel olarak, zayıf his ve algılama, birçok insan için yıllar içinde cilt, saç, eklem ve kemik hasarına yol açabilir.
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ Augustine, George J.; Fitzpatrick, David; Hall, William C.; LaMantia, Anthony-Samuel; White, Leonard E., (Ed.) (2012). Neuroscience. 5th. Sunderland, Massachusetts U.S.A.: Sinauer Associates, Inc. ISBN 978-0-87893-695-3. r eksik
|soyadı1=(yardım) - ^ Physiology of Behaviour. 11th. Essex, England: Pearson Education Limited. 2014. ISBN 9780205239399.
Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]
- Dorland's Medical Dictionary'de "Sensory nerve"
- ABD NIH'den Periferik Nöropati 15 Aralık 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Nöropati: 17 Aralık 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Günümüz Tıp Haberlerinden Nedenler, Belirtiler ve Tedaviler 17 Aralık 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Mayo Clinic'te Periferik Nöropati 4 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
