Diyarbekir Vilayeti
| |||||||||||||||||||||||||||||
.svg)
Diyâr-ı Bekr Vilayeti 1864 yılında kurulan Osmanlı Devleti vilayeti. Vilayetin merkezi Amid (Diyarbakır)'dir.
Tarihi
1847 Bedirhan bey isyanının bastıran Osmanlı Devletince kurulan eyaletinin başkentidir[2]. 1864 yılında kabul edilen Teşkil-i Vilâyet Nizamnâmesi ile Diyâr-ı Bekr Eyaleti ismi kaldırılmış yerine Diyâr-ı Bekr Vilayeti kurulmuştur. Eyalete 20 sancağa ayrılmıştı. Bunlar; Diyâr-ı Bekr Sancağı, Harput Sancağı (Merkezi Mamuret-ül Aziz), Ergani Sancağı, Siverek Sancağı, Nusaybin Sancağı, Hısn-ı Keyfâ Sancağı, Alçakala Sancağı, Habur Sancağı, Sincar Sancağı, Meyyafarikıyn Sancağı (veya Silvan Sancağı), Siird Sancağı, Çemişgezek Sancağı ve 13 küçük sancak daha. 1867'de vilayetteki sancaklar şöyleydi:
- Diyar-ı Bekr
- Mamuret-ül Aziz (Elazığ)
- Mardin
- Siirt
- Siverek
- Erganimadeni (Merkezi: Maden)
1877'de Mamuret-ül Aziz sancağına bağlı olan Malatya kazası Akçadağ, Besni, Hısn-ı Mansur (Adıyaman) ve Kahta kazalarını içine alan bir sancağa dönüştü ve Mamuret-ül Aziz sancağının geri kalanı Erzurum Vilayeti'ne bağlı Dersim sancağıyla birlikte Mamuret-ül Aziz Vilayetine dönüştü.
1892'de Siirt Sancağı Bitlis Vilayeti'ne[3], Malatya sancağı da Mamuret-ül Aziz Vilayeti'ne bağlandı[4].
Nüfus
| Nüfus | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|
| Diyâr-ı Bekr | ||||||
| Yıl | Nüfus | |||||
| 1864 | 708.300 | |||||
| 1884 | 305.300 | |||||
| 1890 | 471.500 | |||||
| 1891 | 475.200 | |||||
| 1900 | 468.500 | |||||
| 1910 | 425.000 | |||||
| 1920 | 554.600 | |||||
| Y & G | ||||||
| Diyarbekir Vilayeti 1914 nüfusu[5] | |||||||||||
| Kaza | Müslüman | Ermeni | Katolik Ermeni | Protestan | Süryani | Keldani | Toplam | ||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Diyarbekir | 52,285 | 13,970 | 1,269 | 1,228 | 4,116 | 1,245 | 75,089 | ||||
| Lice | 23,595 | 4,151 | 207 | - | 468 | - | 28.722 | ||||
| Silvan | 26,330 | 12,756 | - | 327 | 932 | 891 | 41.743 | ||||
| Derik | 21,189 | 415 | 436 | - | 269 | - | 22.668 | ||||
| Beşiri | 11,015 | 3,369 | 58 | - | 1,393 | - | 16.068 | ||||
| Diyarbekir Sancağı | 134,414 | 34,661 | 1,970 | 1,555 | 7,178 | 2,136 | 184,290 | ||||
| Mardin | 51,116 | 4 | 6,974 | 917 | 12,085 | 861 | 71.969 | ||||
| Cizre | 17,022 | 268 | - | 90 | 3,149 | 2,753 | 24.538 | ||||
| Midyat | 42,607 | 67 | - | 1.385 | 13,921 | 73 | 58.777 | ||||
| Savur | 39,928 | 5 | 96 | 931 | 1,396 | - | 42.356 | ||||
| Nusaybin | 12.842 | - | - | 2,766 | - | 75 | 17.006 | ||||
| Mardin Sancağı | 163,515 | 344 | 7,070 | 6,089 | 30,551 | 3,762 | 214,646 | ||||
| Siverek | 50,435 | 2,455 | 126 | - | 638 | - | 54.062 | ||||
| Çermik | 19.226 | 784 | - | 37 | - | - | 20.231 | ||||
| Viranşehir | 15.477 | 521 | 53 | - | 722 | 96 | 17.655 | ||||
| Siverek Sancağı | 85,138 | 3,760 | 179 | 37 | 1,360 | 96 | 91,948 | ||||
| Maden | 71.493 | 8,901 | 473 | - | - | - | 83.010 | ||||
| Palu | 37,541 | 8,224 | - | 166 | - | - | 45.931 | ||||
| Erganimadeni Sancağı | 109,034 | 17,125 | 473 | 166 | - | - | 128,941 | ||||
| Diyarbekir Vilayeti | 492,101 | 55,890 | 9,960 | 7,376 | 42,109 | 5,994 | 619.825 | ||||
Kaynakça
- ^ a b c d "1914 Census Statistics" (PDF). Turkish General Staff. ss. 605–606. 7 Ekim 2015 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 29 January 2011.
- ^ Emir Bedirhan Lütfi Ahmad Ramiz bgst 2007 p.113 (translation of Takvim-i Vekayi
- ^ http://www.kaliteliresimler.com/img3195.htm
- ^ http://www.yunusemreml.k12.tr/malatya_tarihi_osmanli.htm
- ^ Karpat, Kemal (1985). Ottoman Population, 1830-1914: Demographic and Social Characteristics. University of Wisconsin Press. ss. 176-177. ISBN 9780299091606.