Dhṛtarāṣṭra
Dhṛtarāṣṭra (Sanskrit: धृतराष्ट्र), Hindu ve Budist mitolojilerinde önemli bir figürdür. Hindu geleneğinde Mahābhārata destanında Kuru Krallığı'nın kör kralı olarak tasvir edilirken, Budist inancında Dört Gök Kralı'ndan biri olarak Doğu yönünün koruyucusu ve müziğin tanrısı kabul edilir.[1]
Etimoloji ve Anlam
[değiştir | kaynağı değiştir]Sanskritçe Dhṛtarāṣṭra kelimesi, "krallığı elinde tutan" veya "ülkeyi koruyan" anlamına gelir. Bu isim, dhṛta (धृत) yani "tutmak" veya "korumak" ve rāṣṭra (राष्ट्र) yani "ülke" veya "krallık" kelimelerinin birleşiminden oluşur.[2]
Hindu Mitolojisinde Dhṛtarāṣṭra
[değiştir | kaynağı değiştir]Dhṛtarāṣṭra, Mahābhārata destanında Kuru Krallığı'nın hükümdarı olarak geçer. Doğuştan kördür ve tahtı kardeşi Pandu'ya bırakmak zorunda kalmıştır. Ancak Pandu'nun erken ölümü üzerine Dhṛtarāṣṭra nominal kral olmuştur.[3]
Aile Bağları ve Çatışmalar
[değiştir | kaynağı değiştir]Dhṛtarāṣṭra'nın eşi Gandhari, Kauravalar olarak bilinen 100 oğul ve 1 kız dünyaya getirmiştir. En büyük oğlu Duryodhana, Pandavalar ile savaşarak Kurukshetra Savaşı'nın (Mahābhāratanın en önemli savaşı) çıkmasına sebep olmuştur. Kör kral, tarafsız kalmakta zorlanmış ve Pandavaların sürgün edilmesine göz yummuştur.[4]
Kurukshetra Savaşı ve Sonrası
[değiştir | kaynağı değiştir]Savaşta Pandavalar galip gelince, Dhṛtarāṣṭra büyük bir üzüntü ve pişmanlık yaşamıştır. Destana göre, savaş sonrası Pandavalar ile barış sağlasa da, içindeki öfke ve kederle inzivaya çekilmiştir.[5]
Budist Mitolojisinde Dhṛtarāṣṭra
[değiştir | kaynağı değiştir]Budist inanışında, Dhṛtarāṣṭra Dört Gök Kralı'ndan (Cāturmahārājika) biri olup, Doğu yönünün koruyucusudur.[6]
Görevi ve Sembolizmi
[değiştir | kaynağı değiştir]Dhṛtarāṣṭra, müziğin tanrısıdır ve Gandharva'ların (göksel müzisyenler) lideridir.[7] Çin Budist sanatında, bir pipa (Çin lavtası) tutarken tasvir edilir. Bu, müzik aracılığıyla Budist öğretileri yayma isteğini simgeler. Japonya'da Jikokuten (持国天) olarak bilinir ve tapınak girişlerinde koruyucu figür olarak yer alır.[8]
Popüler Kültürde Dhṛtarāṣṭra
[değiştir | kaynağı değiştir]Hint sanatında genellikle tahta oturan kör bir kral olarak tasvir edilir. Japon mitolojisinde Jikokuten olarak Samurai zırhı giyen bir savaş tanrısıdır. Çin'de, Dört Cennet Kralı'ndan biri olarak Budist tapınaklarında betimlenir.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Kinsley, David (1987). Hindu Goddesses: Visions of the Divine Feminine in the Hindu Religious Tradition. Delhi: Motilal Banarsidass. ISBN 81-208-0379-5.
- ^ Dalal, Roshen (2010). Hinduism: An Alphabetical Guide. Penguin Books India. ISBN 978-0-14-341421-6.
- ^ Mani, Vettam (1975). Puranic Encyclopaedia. Motilal Banarsidass. ISBN 0-8426-0822-2.
- ^ Stutley, Margaret (2019). A Dictionary of Hinduism. Routledge. ISBN 978-1-138-36714-5.
- ^ Daniélou, Alain (1991). The Myths and Gods of India. Simon and Schuster. ISBN 978-0-89281-354-4.
- ^ Benard, Elisabeth; Moon, Beverly (2000). Goddesses Who Rule. Oxford University Press. ISBN 978-0-19-512130-5.
- ^ "Encyclopedia of Buddhism - Dhṛtarāṣṭra". 28 Şubat 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2025.
- ^ Kojien Dictionary (2008). Jikokuten. Shogakukan.