Deutsche Reichsbahn (Doğu Almanya)
 | |
| Endüstri | Demiryolu taşımacılığı |
|---|---|
| Akıbeti | Deutsche Bundesbahn ile birleşti |
| Öncül | Deutsche Reichsbahn |
| Ardıl | Deutsche Bahn |
| Kuruluş | 7 Ekim 1949 |
| Feshedilme | 1 Ocak 1994 |
| Genel merkezi | 33 Voßstraße, Doğu Berlin, Doğu Almanya |
| Hizmet alanları | Doğu Almanya (1949-1990) Almanya (1990-1994) |
Deutsche Reichsbahn veya DR (Alman Reich Demiryolları), Alman Demokratik Cumhuriyeti'nde (Doğu Almanya) devlete ait demiryollarının işletme adıydı. 1 Ocak 1994'te feshedilmiştir.
1949'da, işgal altındaki Almanya'nın demiryolları, İkinci Dünya Savaşı'nın ardından dört yıl boyunca müttefik devletlerin kontrolünde bulunduktan sonra Alman kontrolüne geri döndü. Sovyet işgali altında olan bölgelerdeki (7 Ekim 1949'da Alman Demokratik Cumhuriyeti oldu) demiryolları 1937'de Alman ulusal demiryollarına verilen ad olan Deutsche Reichsbahn ismiyle çalışmaya devam ettiler. Batı Almanya'da Reichsbahn'ın yerini Deutsche Bundesbahn (DB) aldı.
Hem Reichsbahn hem de Bundesbahn, Deutsche Bahn'ı oluşturmak üzere birleştikleri 1994 yılına kadar ayrı varlıklar olarak devam ettiler.
Organizasyon[değiştir | kaynağı değiştir]
DR, Doğu Almanya'daki en büyük işverendi ve bir devlete ait şirket olarak doğrudan Doğu Almanya Ulaştırma Bakanlığı'na (Ministerium für Verkehr der DDR) bağlıydı. Kasım 1954'ten Kasım 1989'a kadar, GDR Ulaştırma Bakanı ayrıca DR (Generaldirektor der Deutschen Reichsbahn) Genel Müdürü görevini de üstlendi. DR'nin genel merkezi Doğu Berlin'de No. 33 Voßstraße'de, Berlin Duvarı'nın yakınında ve eski Reich Şansölyesi'nin bulunduğu alanın karşısındaydı.
Şirket idari olarak sekiz bölge müdürlüğüne (Reichsbahndirektionen) bölünmüştü ve genel merkezleri Berlin, Cottbus, Dresden, Erfurt, Greifswald, Halle, Magdeburg ve Schwerin'deydi.
DR'ye hem trenlerde hem de istasyonlarda yemek hizmetleri Mitropa tarafından sağlandı.
Yolcu servisi[değiştir | kaynağı değiştir]
DR, merkezi olarak planlanmış bir planlı ekonomi bağlamında sosyalist ilkelere göre merkezi olarak yönetildi. 1989'a gelindiğinde, Doğu Almanya'daki yolcu taşımacılığı hacminin %17,2'si DR tarafından gerçekleştiriliyordu. Bu oran Batı Almanya'daki Deutsche Bundesbahn'ın (DB) üç katı pazar payına tekabül ediyordu. Ücretler oldukça ucuzdu, ancak Doğu Almanya'daki çoğu demiryolu hattının kötü durumda olmasından dolayı trenler aşırı kalabalık ve yavaş olma eğilimindeydi. DR, "Neptun" (Berlin - Kopenhag), " Vindobona " (Berlin - Viyana), "Karlex" (Berlin - Carlsbad) ve "Balt-Orient-Express" (Berlin - Bükreş) gibi sınırlı sayıda ekspres trenlere sahipti.
Elektrifikasyon[değiştir | kaynağı değiştir]
Buhar motorları, savaştan sonra beygir gücüydü ve uzun bir süre Alman bölünmesi dönemine kadar önemini korudu. DR'nin son buhar motoru (normal ölçülü raylarda) 28 Mayıs 1988'de hizmet dışı bırakıldı. 1945'te (bugünkü) Doğu Almanya'da bulunan elektrikli demiryolu ağının çoğu, Sovyet işgalinin ilk yıllarında savaş tazminatı olarak kaldırılmış ve Sovyetler Birliği'ne gönderilmişti. 1970'lerin başında, Doğu Avrupa'daki rayların sadece küçük bir kısmı, Batı Avrupa'dakilere kıyasla elektrikli hale getirildi; GDR liderliği elektrifikasyon hızını düşürmeyi seçti ve bunun yerine Sovyetler Birliği'nden sübvansiyonlu fiyatlarla yakıtın kolayca temin edilmesi nedeniyle çoğunlukla Rus yapımı dizel lokomotifleri kullandı.
Doğu Almanya'nın enerji maliyetleri 1980'lerin başında çarpıcı bir şekilde yükselmeye başladığında (Sovyetler Birliği, Doğu Almanya'ya satılan yakıtın fiyatını sübvanse etmeyi kısmen bıraktığı için), DR, Doğu Almanya'nın elektrik güç ihtiyacının sağlanabilmesi için yerli linyitin yakılmasından elde edilen elektrikle sağlanan büyük bir demiryolu elektrifikasyon kampanyasına başladı. Elektrikli demiryolu ağı 1979'da %11,5'ten 1990'da %27.3'e yükseldi.
Soğuk Savaş sırasında Berlin'de DR[değiştir | kaynağı değiştir]
Deutsche Bundesbahn (DB), Doğu Reichsbahn tarafından işletilen ana Zoolojik Bahçe tren istasyonunun yakınında Hardenbergstraße'de uzun yıllar Batı Berlin'de bir bilet gişesi işletti. Bunun nedenlerinden biri, DR'nin bilet gişelerindeki müşteri hizmetlerinin yetersizliğinden kaynaklanıyordu.[kaynak belirtilmeli]. Batı Berlin'de görünür bir Batı Alman hükûmetinin varlığını empoze etmek amacıyla algı yaratmak da bunun nedenlerinden biridir.
Bir başka tuhaflık da, Doğu Berlin istasyonu Berlin Ostbahnhof'ta (1987'den 1998'e kadar Berlin Hauptbahnhof olarak bilinir) Sovyet (daha sonra Rus) ordusu tarafından personelinin Rusya'ya ve Rusya'dan taşınmasını kolaylaştırmak için işletilen bir bilet gişesinin varlığıydı. Özel bir askeri tren, Rus ordusunun Almanya'dan çekildiği 1994 yılına kadar Berlin ve Moskova arasında düzenli olarak çalıştı. Batılı Müttefiklerin her biri ayrıca istasyonlarını ve bilet gişelerini kendi bölgelerinde tuttu:
- Amerika Birleşik Devletleri: Lichterfelde;
- Birleşik Krallık: Charlottenburg;
- Fransa: Tegel
Batılı Müttefikler, Berlin-Wannsee ve Marienborn arasındaki güzergahta birleşen DR hatları üzerinden askeri trenler işlettiler. DR kondüktörleri ve motor ekipleri bu trenleri yönetirken, askeri nakliye görevlileri ve askerler yolcularıyla ve Marienborn'daki Sovyet askeri kontrol noktası yetkilileriyle ilgilendi.
Soğuk Savaş sırasında Batı Berlin'deki S-Bahn[değiştir | kaynağı değiştir]
DR, Soğuk Savaş döneminin büyük bölümünde Batı Berlin'deki S-Bahn yerel tren servisini de işletti. 13 Ağustos 1961'de Berlin Duvarı'nın inşasının ardından, birçok Batı Berlinli, Batı Berlin'deki S-Bahn'ı boykot etti. Batı Berlin merkezli DR çalışanlarının Eylül 1980'deki grevinden sonra, Batı Berlin'deki S-Bahn hizmeti büyük ölçüde azaldı. Batı Berlin S-Bahn demiryolu ağının neredeyse yarısı, Berlin dairesel çevre demiryolunun (Ringbahn) batı kısmının kapatılması da dahil olmak üzere, bu eylemin ardından kapatıldı.
9 Ocak 1984'te, Doğu Almanya ve Batı Berlin Senatosu arasında bir anlaşma yürürlüğe girdi ve S-Bahn'ın Batı Berlin'deki işletilmesinin sorumluluğunu Batı Berlin ulaşım otoritesi BVG'ye devretti. BVG, daha önce azaltılmış olan S-Bahn hizmetinin çoğunu kademeli olarak geri getirdi. Ekim 1990'daki yeniden birleşmenin ardından, yeni şirketin Büyük Berlin bölgesindeki tüm S-Bahn operasyonlarını devraldığı 1 Ocak 1994'te Deutsche Bahn AG'nin kurulmasına kadar düzenlemeler sürdürüldü.
Büyük Berlin bölgesindeki tüm S-Bahn hizmetlerini tamamen eski haline getirmek birkaç yıl aldı. Ringbahn'ın Batı Berlin kısmındaki hizmet, yeniden birleşmeden sonraya kadar restore edilmedi (1993'ten 2002'ye kadar aşamalar halinde). Sermaye projeleri, DR-GDR döneminde gelişen inşaat ihtiyaçlarının yığılmasını ele almaya devam ediyor.
Almanya'nın yeniden birleşmesinden sonra DR[değiştir | kaynağı değiştir]
31 Ağustos 1990'da iki Alman devleti arasında imzalanan Birleşme Antlaşması'nın (Einigungsvertrag) 26. Maddesi, DR'yi Federal Almanya Cumhuriyeti'nin özel mülkü (Sondervermögen) olarak kurdu ve DR'nin ilk fırsatta DB ile birleştirilmesini şart koştu. Yeniden birleşmenin ardından, DR ve DB, operasyonlarla ilgili bir koordinasyon anlaşması kapsamında da olsa, kendi hizmet alanlarında ayrı kuruluşlar olarak faaliyet göstermeye devam ettiler. 1 Haziran 1992'de DB ve DR, her iki kuruluşu da yöneten ortak bir yönetim kurulu oluşturdu. DR ve DB arasındaki birleşme, Alman politikacıların DB ve DR'nin maruz kaldığı sürekli artan yıllık işletme açıklarına ilişkin endişeleri nedeniyle, birleşik demiryolunun yapısı nedeniyle birkaç yıl ertelendi. Federal Ulaştırma Bakanlığı (Bundesverkehrsministerium), 1993 yılında Federal Meclis tarafından onaylanan ve 1 Ocak 1994'te yürürlüğe giren ve DR ile DB'nin birleşerek Deutsche Bahn Aktiengesellschaft'ı kurmasını içeren kapsamlı bir Alman demiryolu sistemi reformu önerdi.
DR Genel Müdürleri[değiştir | kaynağı değiştir]
- Willi Besener (1946–1949)
- Willi Kreikemeyer (1949–1950)
- Erwin Kramer 1 (1950–1970)
- Otto Arndt 1 (1970–1989)
- Herbert Keddi (1989–1990)
- Hans Klemm (1990–1991)
- Heinz Dürr (1991–1992)
( 1 ) DR Genel Müdürü olarak görev yaptığı süre boyunca aynı zamanda GDR Ulaştırma Bakanıydı.
DR Yönetim Kurulu Başkanı[değiştir | kaynağı değiştir]
- Heinz Dürr (1991–1992)
Dürr aynı zamanda DB yönetim kurulu başkanıydı. Daha sonra Haziran 1992 - Ocak 1994 arasında DB ve DR'nin ortak yönetim kurulu başkanı olarak görev yaptı.
Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]
Wikimedia Commons'ta Deutsche Reichsbahn (GDR) ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur
- "Berlin 1969", Marienborn-Berlin demiryolu operasyonları ile ilgili bölümleri içerir. 10 Ekim 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
