Değirmentepe Höyüğü
| Arkeolojik Höyük | |
| Adı: | Değirmentepe |
| il: | Malatya |
| İlçe: | Battalgazi |
| Köy: | İmamlı |
| Türü: | Höyük |
| Tahribat: | Karakaya Baraj Gölü suları altında kaldı[1] |
| Tescil durumu: | |
| Tescil No ve derece: | |
| Tescil tarihi: | |
| Araştırma yöntemi: | Kazı |
Değirmentepe Höyüğü, Malatya ilinin 24 km. kuzeydoğusunda Karakaya Barajı Gölü suları altında kalmış olan bir höyüktür.
Kazılar[değiştir | kaynağı değiştir]
Höyük ilk kez Aşağı Fırat Yüzey Araştırmaları sırasında 1975 yılında U. Serdaroğlu ve ekibi tarafından keşfedilmiştir. Kurtarma kazıları 1978 - 1986 yıllarında Prof. Dr. Ufuk Esin başkanlığında İstanbul Üniversitesi Prehistorya Anabilim Dalı'ndan bir ekip tarafından yapılmıştır.[2] Karakaya Barajı 1986 yılında su tutmaya başlayacağı ve bu yılın ilkbaharında su altında kalacak bölge boşaltılacağı için 1986 yılı son kazı dönemi olmuştur.[3]
Tabakalanma[değiştir | kaynağı değiştir]
Höyükte yapılan kazılarda 11 tabaka belirlenmiştir. bu tabakalar eskiden (aşağıdan) yeniye doğru, dönemsel olarak Kalkolitik Çağ (Obeyd evresi[4]), İlk Tunç Çağı (Karaz Kültürü), Orta Tunç Çağı, Demir Çağı ve Orta Çağ (Roma Dönemi sonu ve Bizans) sınıflandırılmıştır.[5] Bu tabakalardan en iyi korunmuş olanı Kalkolitik Çağ tabakasıdır.[6] Kalkolitik tabakanın Karbon-14 tarihlemesi MÖ 5 bin sonu 6 bin başları olarak görülmektedir.[7]
Buluntular[değiştir | kaynağı değiştir]
Kalkolitik Çağ yapı katlarında evlerin taş temel olmadan kalın kerpiç duvarlarla dörtgen planlı yapıldığı görülmektedir.[8] Bu tabakalarda çok sayıda çakmak taşı, fakat az sayıda obsidiyen malzeme bulunmuştur.[9] Yine Kalkolitik tabakada 31 bebek ve çocuk gömüsü bulunmuştur. Bunlardan üçünün alın kemiklerinde dağlama izleri vardır.[7] Höyüğün neredeyse bütününe yayılmış olan Demir Çağı yapı katında, tabanı kerpiç döşeli bir nekropol bulunmuştur. Gömüler, bu kerpiç zeminde açılan çukurlara küpler içinde gömülmüştür. Konutlar, taş temeller üzerine kerpiç duvarlı, dikdörtgen planlı ve bitişik düzen inşa edilmiştir. Ayrıca küçük bir kale kalıntıları bulunmuştur.[2]
Çanak çömlek buluntuları Geç Hitit, Urartu ve Son Asur çanak çömlekleri niteliği taşımaktadır. Höyüğün güneybatı kesiminde Karaz Kültürü'ne ait çok sayıda çanak çömlek bulunmuştur. Öte yandan bugünkü bilgilerimiz dahilinde Obeyd Kültürü'nün Toroslar'ın kuzeyindeki belli başlı temsilcisi bu yerleşimdir.[2]
Gerek höyükte, gerek çevrede bakır cüruf parçaları bulunmuştur. Bu buluntunun incelenmesinde 1.200 dereceye kadar ısıtılmış olduğu anlaşılmaktadır.[2] Özellikle Obeyd evresinde (Kalkolitik) Değirmentepe'de yoğun bir biçimde bakır üretimi yapıldığı, bakır cürufu buluntularının bolluğundan anlaşılmaktadır.[10] Yine Obeyd evresinde arpa ve buğday tarımı yapıldığın anlaşılmaktadır. Sığır, koyun, keçi, domuz, at ve eşeğin evcil tür olarak yetiştirildiği saptanmıştır.[11]
Kazılarda çok sayıda mühür bulunmuş olması yerleşimin yoğun bir ticari faaliyete konu olduğunu göstermektedir. Öte yandan höyükteki yerleşimin sürekliliği de bunu desteklemektedir.[2]
Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ TAY – Yerleşme Ayrıntıları
- ^ a b c d e TAY – Yerleşme Dönem Ayrıntıları
- ^ Ufuk Esin, Savaş Harmankaya, 1986 Değirmentepe (Malatya-İmamlı Köyü) Kurtarma Kazısı VIII. Kazı Sonuçları Toplantısı I – Mayıs 1986 Sh.: 97
- ^ Dr. Turgut Yiğit, Tarihöncesi ve Hitit Dönemi'nde Isuwa Bölgesi 3 Haziran 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- ^ Ufuk Esin, IX. Kazı Sonuçları Toplantısı (1987) Sh.: 81
- ^ Ufuk Esin, Savaş Harmankaya, 1986 Değirmentepe (Malatya-İmamlı Köyü) Kurtarma Kazısı VIII. Kazı Sonuçları Toplantısı I – Mayıs 1986 Sh.: 99
- ^ a b "Türk Tarih Kurumu". 4 Aralık 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Şubat 2012.
- ^ Ufuk Esin, 1980 Yılı Değermentepe (Malatya) Kazısı Sonuçları III. Kazı Sonuçları Toplantısı – Sh.:40
- ^ Ufuk Esin, III. Kazı Sonuçları Toplantısı, Sh.: 41
- ^ Ufuk Esin, VI. Kazı Sonuçları Toplantısı, Sh.: 16
- ^ Ufuk Esin, VI. Kazı Sonuçları Toplantısı, Sh.: 16,17