Dans sporu
 MIT'de amatör bir dans sporu yarışması | |
| Birlik | Dünya Dans Sporu Federasyonu (WDSF) ve Dünya Dans Konseyi (WDC) |
|---|---|
| Özellikleri | |
Dans sporu, sosyal veya gösteri danslarından farklı olarak, rekabetçi balo salonu dansıdır.[1] Para dans sporu durumunda ise,[2] en az bir dansçı tekerlekli sandalye kullanmaktadır.
Dans sporu etkinlikleri, Dünya Dans Sporu Federasyonu gibi ulusal ve uluslararası dans sporu kuruluşları tarafından onaylanır ve düzenlenir.
Bu terim, rekabetçi balo salonu dansının Olimpiyatlar'da tanınmasını sağlamak amacıyla ortaya atılmıştır.[3] Dans sporunun fiziksel gereklilikleri bilimsel araştırmalara konu olmuştur.[4][5][6][7]
Tarihçe
[değiştir | kaynağı değiştir]İlk resmî olmayan dünya şampiyonası 1909 yılında yapıldı,[8] ve ilk formasyon takımı[9] 1932'de Olive Ripman tarafından Londra'daki Astoria Balo Salonu'nda sahnelendi.[1][10] Dans sporu ilk kez 1960 yılında televizyonda yayınlandı.[11]
Tarzlar
[değiştir | kaynağı değiştir]Dans sporu terimi, hem Uluslararası Stil[12] hem de Amerikan Stili rekabetçi balo salonu danslarını kapsar. Şu kategorileri içerir:
- Uluslararası Standart
- Uluslararası Latin
- Amerikan Smooth
- Amerikan Ritim
Uluslararası yönetim organizasyonları
[değiştir | kaynağı değiştir]Dünya Dans Konseyi
[değiştir | kaynağı değiştir]Dünya Dans Konseyi (WDC), 1950 yılında Edinburgh'da kurulan International Council of Ballroom Dancing'in (ICBD) yasal halefi olan, tescilli bir limited şirkettir.[8] WDC, genel kurul ve iki komite aracılığıyla faaliyet göstermektedir:
- Dünya Dans Sporu Komitesi, uluslararası düzeyde profesyonel dans sporunu düzenler.
- Dünya Sosyal Dans Komitesi, “Dans Okulları ve Dans Öğretmenleri ile ilgili tüm mesleki konularla ilgilenir”.[13] Sosyal dansı doğrudan düzenlemez – bu, bireysel organizatörler, Imperial Society of Teachers of Dancing gibi dans öğretmenleri kuruluşları ve Amerika Birleşik Devletleri'ndeki dans okulları zincirlerinin işidir.
2007 yılında WDC Amatör Ligi kurulmuştur.[14] Bu kuruluş, birçok yarışma düzenlemekte ve amatör dansçılar için kendi dünya sıralama sistemine sahiptir.
WDC'ye üye her ülkenin British Dance Council gibi kendi ulusal kuruluşu bulunur ve bu kuruluş, ülkedeki ilgili taraflar için bir forum işlevi görür. Ulusal kuruluşlar, WDC'ye gönderecekleri delegeleri kendileri belirler.
Yarışmalar
[değiştir | kaynağı değiştir]
Çok çeşitli dans yarışmaları düzenlenmektedir. Bunlar, herkese açık olan ünlü Blackpool Dance Festival'den, Birleşik Krallık'taki Inter Varsity Dance Association[15] tarafından düzenlenen üniversite öğrencilerine özel yarışmalara kadar uzanmaktadır.
Amatör yarışmalarda, dansçılar genellikle yaşa, deneyime veya her ikisine göre gruplandırılır. Örneğin, genç dansçılar yaşa göre şu şekilde sınıflandırılabilir: çocuk (<12 yaş), yıldız (12-16 yaş) ve genç (16-19 yaş). Bazı yarışmalarda yaş aralığı daha geniş tutulabilir ve şu şekilde gruplandırmalar yapılabilir: 21 yaş altı, yetişkin, kıdemli I (35 yaş üstü), kıdemli II (45 yaş üstü), kıdemli III (55 yaş üstü) ve kıdemli IV (65 yaş üstü).
Yarışmacılar deneyim seviyelerine göre de gruplandırılabilir; örneğin Başlangıç, Acemi, Orta, Ön-Amatör ve Amatör kategorileri. Bu seviyeler genellikle yarışmada icra edilecek dans sayısına karşılık gelir; başlangıç seviyesindekiler bir dans sergilerken, amatör seviyesindekiler beş dans sergiler. Bazı yarışmalarda bu seviyeler A'dan E'ye kadar derecelendirilir; “A” Amatör seviyesine, “E” ise “Başlangıç” seviyesine karşılık gelir.
WDSF asgari yarışma dans alanı standartları
[değiştir | kaynağı değiştir]WDSF'ye bağlı ülke yönetimleri, ülkede düzenlenen yarışmalar için dans alanının boyutuna karar verme esnekliğine sahiptir.
| Konum | Resmî Standart | Metrekare Karşılığı | Fit Kare Karşılığı |
|---|---|---|---|
| Avrupa | 26 m x 16 m | 416 | 4478 |
| Çin | 23 m x 15 m | 345 | 3714 |
| ABD | 60' x 36' | 201 | 2160 |
| Kanada | 60' x 35' | 195 | 2100 |
Aralık 2011'de WDSF Open ve Avustralya Ulusal Şampiyonası, Melbourne'daki Olimpiyat Parkı içinde yer alan Hisense Arena'da düzenlendi. Parke alanı 84 x 37,7 metreydi ve bu, WDSF'nin asgari gerekliliklerinin 7,61 katı büyüklüğündeydi.
Kurallar
[değiştir | kaynağı değiştir]World Dance Council (WDC) tarafından belirlenen uluslararası yarışma kuralları oldukça uzun ve ayrıntılıdır.[16] Yarışmalarda kullanılacak müzik, etkinlik başlamadan önce gizli tutulur. Müzik her zaman kesin bir tempoya uyar ve çiftler arası yarışmalarda süresi 90 saniyeden az, iki dakikadan fazla olamaz.
Bazı temel düzeydeki yarışmalar yalnızca “temel” adımlarla sınırlıdır, ancak uluslararası yarışmalarda, her bir dansın geleneksel tarzı çerçevesinde koreografide serbestlik vardır. Sadece Viyana valsinin tanımlı bir koreografisi vardır: yedi net şekilde belirtilmiş figürle sınırlıdır. Gösteri Dansı unvanları dışında kaldırma hareketlerine izin verilmez. Her dansın temposu belirlenmiştir. Finallerde çiftler, kayma sistemi (skating system) ile değerlendirilir ve zamanlama, ayak çalışması, yükselip-alçalma, hizalama, yön ve pist kullanımı gibi kriterler göz önünde bulundurulur. Yarışmacılar ayrıca Dünya Dopingle Mücadele Ajansı (WADA) kurallarına uymak zorundadır.
Olimpiyatlarda Dans Sporu
[değiştir | kaynağı değiştir]Uzun süren bir kampanyanın ardından World DanceSport Federation (WDSF), eski adıyla IDSF, 5 Eylül 1997 tarihinde Uluslararası Olimpiyat Komitesi (IOC) tarafından dans sporunun tek temsilci kuruluşu olarak tanındı.[17][18] Bu noktada birçok dans kuruluşu isimlerine spor kelimesini ekledi. Bu tanıma, IDSF'ye potansiyel olarak ayrıcalıklı bir statü kazandırdı. WDSF internet sitesinde, IOC'den alınan ve dans sporunun Olimpiyat Tüzüğü'nün 29. maddesi uyarınca dahil edilebilecek uygun bir spor olarak tanındığını gösteren mektuplar ve sertifikalar yer almaktadır.[19] [20] IDSF, internet sitesinde dans sporunun gelecekteki bir Yaz Olimpiyat Oyunları'na dahil edilme olasılığı konusunda iyimser bir değerlendirme sunmaktadır.[21] Ancak, bu tanınmadan bu yana dans sporu Olimpiyatlarda resmî bir branş olarak yer almamış,[22] ve birçok kişi bunun asla gerçekleşmeyeceğini düşünmektedir.[23][24] 2008 Pekin Olimpiyatları ve 2012 Londra Olimpiyatları programında salon dansı yer almamıştır.[25] Ancak Aralık 2016'da, breakdansın 2018 Yaz Gençlik Olimpiyatları programına “dans sporu” etiketi altında dahil edileceği ve erkekler, kadınlar ve karma takımlar için bire bir mücadele formatında düzenleneceği duyuruldu.[26] 2024 Yaz Olimpiyatları'nda breakdans müsabakaları 9–10 Ağustos tarihlerinde Place de la Concorde, Paris'te yapılarak sporun resmî olarak programa girdiği ve Olimpiyat tarihinde yer alan ilk dans sporu branşı olduğu kaydedildi.[27][28]
Fiziksel gereklilikler
[değiştir | kaynağı değiştir]Yıllar içinde, rekabetçi salon dansı koreografisi açısından büyük ölçüde gelişmiş ve daha yüksek düzeyde atletizm gerektirir hâle gelmiştir. Sosyal olarak dans eden veya sadece izleyen birçok kişi, dans sporunun rekabetçi düzeydeki fiziksel özelliklerini ve gereksinimlerini çoğu zaman küçümsemektedir [kaynak belirtilmeli]. Dünya seviyesinde yarışabilmek için seçkin rekabetçi dansçılar, performanslarını artırmak ve geliştirmek amacıyla yoğun bir antrenman programından geçerler. Bu dansçılar, yarışma sırasında birkaç tur boyunca yüksek kalitede bir performansı sürdürebilmek için gereken yüksek düzeyde enerji harcaması sergilerler. Bu enerji gereksinimlerinin daha iyi anlaşılması, bu sporcular için özel antrenman programlarının geliştirilmesine yardımcı olabilir.
1988 yılında, salon dansı sırasında kalp atım hızı ve tahmini enerji harcamasını belirlemek amacıyla Avustralya'da bir çalışma yapılmıştır.[29] Batı Avustralya Üniversitesi İnsan Hareketi ve Rekreasyon Çalışmaları Bölümünden Profesörler Blanksby ve Reidy, on rekabetçi salon dansı çiftine Latin Amerikan veya Standart kategorilerinde kendi rekabetçi rutinlerini sergileyerek bir dans sporu finali simülasyonu yaptırmıştır.[29] Laboratuvar testleri (boy, kilo, vücut yağ oranı, yağsız vücut kütlesi, dinlenme/maksimum kalp atım hızı ve VO₂ değerleri) yapıldıktan sonra çiftler, her dans arasında 15–20 saniyelik kısa molalarla beş danslık bir final gerçekleştirmiştir.[29] Final boyunca kalp atım hızları telemetreyle kaydedilmiştir. Çalışmanın amacı, yarışma simülasyonu sırasında elde edilen kalp atım hızlarından ve önceden kaydedilmiş VO₂ ile kalp atım hızı değerlerinden yola çıkarak enerji gereksinimlerini tahmin etmekti.
Standart kategorisinde erkek dansçıların ortalama kalp atım hızı dakikada 170, Latin Amerikan kategorisinde ise 168 atım olarak ölçülmüştür.[29] Kadınlarda bu değerler sırasıyla 179 ve 177 atımdır.[29] Astrand ve Rodahl (1977), dakikada 150'nin üzerinde kalp atım hızına neden olan her egzersizi “aşırı ağır” olarak sınıflandırmaktadır.[30] Ayrıca, oksijen tüketimi dakikada 2,0 L'nin üzerinde olan egzersizleri de “aşırı ağır” olarak tanımlarlar.[30] Standart kategorisindeki kadınlar hariç, tüm dansçılar bu oksijen tüketim seviyesini aşmamıştır.[29] Son olarak, erkek sporcuların enerji harcaması Standart kategorisinde 54,1 ± 8,1 kJ/dk, Latin Amerikan kategorisinde ise 54,0 ± 9,6 kJ/dk olarak tahmin edilmiştir.[29] Kadınlarda ise bu değerler sırasıyla 34,7 ± 3,8 kJ/dk ve 36,1 ± 4,1 kJ/dk'dır.[29]
Benzer sonuç ve analizler ortaya koyan iki deney daha yapılmıştır.[31][32] Her üç deneyde de erkek ve kadın sporcular arasında enerji harcaması açısından anlamlı farklılıklar gözlenmiştir. Genel olarak, erkekler kadın meslektaşlarına kıyasla daha yüksek enerji harcamaktadır. Bu durum, iki cins arasındaki antropometrik farklılıklar ve oksijen taşıma kapasitesinden kaynaklanmaktadır.[31]
Ortalama brüt enerji harcaması (kJ/dk) açısından salon dansı ile diğer sporlar karşılaştırıldığında, rekabetçi dansın basketbol (35,83 kJ/dk) veya kros koşusu (44,37 kJ/dk) (Consolazio ve ark., 1963)[33] kadar yorucu olduğu görülmektedir. Rekabetçi salon dansı, verilen fizyolojik yüklenmeyi karşılayabilmek için yüksek düzeyde çalışabilen bir kardiyovasküler sistem gerektirir.
Para dans sporu
[değiştir | kaynağı değiştir]2016 yılında yeniden adlandırılmadan önce *Tekerlekli sandalye dans sporu* olarak bilinen Para dans sporu, iki tür etkinlikte yarışan çiftlerden oluşur: *kombine* (biri ayakta, diğeri tekerlekli sandalyede olan partner) veya *ikili* (her iki dansçının da tekerlekli sandalyede olduğu partnerlik).[34] Para dans sporunda yarışılan disiplinler: standart, Latin, tekli (singles) ve serbest stil (freestyle) dallarıdır. Çiftler kategorisindeki disiplinler ise: kombine standart, kombine Latin, kombine serbest stil, ikili standart, ikili Latin ve ikili serbest stildir. *Serbest stil* ve *tekli* disiplinleri 2014 yılında tanıtılmış ve her ikisi de ilk kez 2015 yılında İtalya'nın Roma kentinde düzenlenen Dünya Şampiyonası'nda yer almıştır.[35]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b "Dancesport Ireland tarafından Dans Sporunun Tarihi". 6 Ocak 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mart 2009.
- ^ "Para dans sporu - Hızlı Bilgiler". Uluslararası Paralimpik Komitesi. 5 Kasım 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2022.
- ^ McMain, Julie 2006. Glamour Addiction: Inside the American Ballroom Dance Industry. Wesleyan, Middletown CT. s. 1
- ^ Biomechanics of dancesport: a kinematic approach ISSN 0025-7826
- ^ Blanksby & Reidy 1988
- ^ Spor Olarak Dans Makalesi 2 Şubat 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- ^ IDSF Araştırma Raporu 5 Mart 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- ^ a b Lyndon Wainwright[1997]. The story of British popular dance. International Dance Publications, Brighton.
- ^ Çiftlerin gruplar hâlinde önceden hazırlanmış bir koreografiye göre dans etmesi.
- ^ Spencer, Frank ve Peggy 1968. Come Dancing. Allen, Londra. Bölüm 3, s. 33.
- ^ "WDSF History". 9 Temmuz 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ağustos 2011.
- ^ Lomax, Sondra (22 Eylül 2000). "Sweeping a dance floor near you". Austin American-Statesman. s. F1.
- ^ "World Dance Council Ltd". Archived from the original on 25 Temmuz 2011. Erişim tarihi: 25 Ekim 2009.
- ^ "To All Competitors, Coaches/Trainers". World Dance Council - Amateur League. 19 Aralık 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Eylül 2010.
- ^ "UK University Dancesport website". 5 Kasım 2002 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ağustos 2019.
- ^ World Dance Council[Usurped]
- ^ Long, Daniel 1999. Qualifying for Olympic status: the process and implications for competitive ballroom dance. Master's thesis, Brigham Young University.
- ^ "ISDF". 22 Mayıs 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Aralık 2003.
- ^ "Official Letter from Mr. Juan Antonio Samaranch". 13 Ekim 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Eylül 2010.
- ^ "Official IOC Certificate". 26 Haziran 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Eylül 2010.
- ^ "IOC: Green Light for DanceSport" (PDF). International DanceSport Federation. 17 Ekim 2004 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi.
- ^ "International DanceSport Federation". Olympic.org - Official website of the Olympic Movement. 20 Aralık 2018. 27 Ekim 2002 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ McMain, Julie 2006. Glamour addiction: inside the American ballroom dance industry. Wesleyan, Middletown CT. p101 note 2.
- ^ Hanley, Elizabeth A. 2000. A perennial dilemma: artistic sports in the Olympic Games. Journal of Olympic History p39–46.
- ^ "Olympic Sports London 2012". Official site of the London 2012 Olympic and Paralympic Games. 25 Kasım 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Eylül 2010.
- ^ "Three new sports to join Buenos Aires 2018 YOG programme". Olympic.org - Official website of the Olympic Movement. 25 Ocak 2017. Erişim tarihi: 25 Ağustos 2017.
- ^ "Paris 2024 – Breaking". Paris 2024. 10 Temmuz 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Şubat 2023.
- ^ "Breaking officially added to Olympic Games Paris 2024". World DanceSport Federation. 12 Temmuz 2020. Erişim tarihi: 25 Şubat 2023.
- ^ a b c d e f g h Blanksby, B. A.; Reidy, P. W. (Haziran 1988). "Heart rate and estimated energy expenditure during ballroom dancing". British Journal of Sports Medicine. 22 (2). ss. 57-60. doi:10.1136/bjsm.22.2.57. PMC 1478556 $2. PMID 3167503.
- ^ a b Astrand, P.-O. and Rodahl, K. (1977). "Textbook of Work Physiology. McGraw-HilBookCo".
- ^ a b Massidda, M.; Cugusi, L; Ibba, M; Tradori, I; Calò, C.M. (Aralık 2011). "Energy expenditure during competitive Latin American dancing simulation". Medical Problems of Performing Artists. 26 (4). ss. 206-10. doi:10.21091/mppa.2011.4033. PMID 22211197.
- ^ Jensen, K.J., Jørgensen, S. J., Johansen, L.J. (2001) (2002). "Heart Rate and Blood Lactate Concentration during Ballroom Dancing". Medicine & Science in Sports & Exercise. 34 (5). s. 34. doi:10.1097/00005768-200205001-01732.
- ^ Consolazio, C.,Johnson, R. and Pecora, L., (1963). "Physiological Measurement of Metabolic Functions in Man. McGraw-Hill BookCo".
- ^ "Para Dance Sport news". International Paralympic Committee (İngilizce). Erişim tarihi: 10 Şubat 2022.
- ^ "Para Dance Sport - Events - Rome 2015". International Paralympic Committee (İngilizce). 21 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2022.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]
