TBMM 1981 Danışma Meclisi

Vikipedi, özgür ansiklopedi
(Danışma Meclisi sayfasından yönlendirildi)
Danışma Meclisi'nin logosu

Danışma Meclisi (DM), 12 Eylül 1980 Darbesi'nden sonra, Millî Güvenlik Konseyi'yle (MGK) birlikte, 1982 Anayasası'nı hazırlamak için kurulan Kurucu Meclis'i oluşturan iki organdan biridir.

MGK'nın çıkardığı 29 Haziran 1981 tarihli ve 2485 sayılı Kurucu Meclis Teşkili Hakkında Kanun'a göre, Kurucu Meclis iki ayrı organdan oluşuyordu; MGK ve DM. Yasama organı işlevi taşıyan DM'nin, doğrudan yasa önerme yetkisinin yanı sıra, MGK'nın gönderdiği yasalar üzerinde değişiklik yapma yetkisi de vardı. Ama kabul ettiği yasa ve kararların kesinleşmesi MGK'nın onayına bağlıydı. MGK ayrıca DM'nin tatilde olduğu sürelerde ve "gerekli görülen hallerde" yasama yetkisini doğrudan kullanabiliyordu.

160 üyesi olan DM'nin üyeleri iki gruptan oluşuyordu. Her ilde vali o ilden DM'ye girecek üye sayısının üç katı sayıda aday saptıyor. MGK'nın bu adaylar arasından seçtiği 120 üye DM'ye katılıyordu. İkinci grup, MGK'nın atadığı 40 üyeydi. DM'ye üye olmak için, yükseköğrenim görmüş, 30 yaşını bitirmiş ve 12 Eylül 1980'den önce herhangi bir siyasal partiye girmemiş olmak gerekiyordu. Ama MGK'nın doğrudan atadığı üyeler için yükseköğrenim kaydı yoktu. 15 Ekim 1981 tarihinde üyeleri belirlenen DM'nin en yaşlı üyesi Sadi Irmak (77), en genç üyesi Mehmet Pamak'tı (31), yaş ortalaması da 52 idi.[1]

DM, 23 Ekim 1981'de açıldı ve başkanlığına Sadi Irmak seçildi.[2] Danışma Meclisi'nin önemli görevleri arasında, yeni bir anayasa ile siyasi partiler ve seçim yasalarının hazırlanması bulunuyordu. 20 Kasım 1981'de iç tüzüğünü hazırladıktan sonra anayasa hazırlama çalışmalarına başladı. Yeni anayasanın hazırlanması için DM İstanbul üyesi olarak görev alan Anayasa Hukukçusu Prof. Dr. Orhan Aldıkaçtı başkanlığında 15 üyeden oluşan bir Anayasa Komisyonu oluşturuldu.[3] 8 aylık çalışma sonunda komisyonun hazırladığı anayasa tasarısı 17 Temmuz 1982 tarihinde Danışma Meclisi Başkanlığı'na sunuldu.[4] Meclis bu taslak üzerinde yaptığı görüşmelerden sonra 23 Eylül 1982'de bir anayasa metni hazırladı. Bu anayasa metni MGK'ya sunuldu. MGK'nın yaptığı değişikliklerden sonra 7 Kasım 1982 halkoylaması ile kabul edildi.

DM üyelerinin geleceğe yönelik siyasal girişimlerde bulunmasını önlemek amacıyla ileride siyasi parti kurucusu olamayacakları hükme bağlanmıştı. Ama sonradan bu hüküm kaldırıldı. DM üyelerinin birçoğu, yeni siyasi partilerin kuruluşuna katıldılar ve önemli görevler üstlendiler. Anayasa'nın geçici 3. maddesi gereğince 6 Kasım 1983 genel seçimlerinden sonra yeni parlamentonun göreve başlaması ve başkanlık divanını seçmesiyle DM'nin hukuksal varlığı sona erdi (1 Aralık 1983).

Danışma Meclisi üyeleri[değiştir | kaynağı değiştir]

Millî Güvenlik Konseyi kontenjanından seçilenler[değiştir | kaynağı değiştir]

Milletvekili[5][6] Mesleği
Eşref Akıncı Emekli orgeneral, eski kara kuvvetleri komutanı
Alaeddin Aksoy Emekli hakim albay
Ertuğrul Alatlı Emekli subay
Ali Nejat Alpat Emekli subay
Mustafa Alpdündar Harp - İş Sendikası idarî ve malî sekreteri
Hikmet Altuğ Profesör
İsmail Arar Eski adalet bakanı
Ethem Ayan Emekli orgeneral, eski hava kuvvetleri komutanı
İmren Aykut Kağıt Sanayi İşverenleri Sendikası genel sekreteri
Mahir Canova Tiyatro sanatçısı
Ender Ciner Mühendis
Ahmet Sanver Doğu Petkim Yönetim Kurulu üyesi
Ahmet Nedim Eray Emekli general
Adnan Ersöz Emekli orgeneral, Eski MİT müsteşarı
Halil Gelendost Emekli albay
İhsan Göksel Emekli korgeneral
Feyyaz Gölcüklü Profesör
Hayati Gürtan MPM genel sekreteri
Vahap Güvenç Eski kontenjan senatörü
Abdullah Pulat Gözübüyük Eski adalet bakanı, DİSK kayyımı
Mehmet Hazer Eski Kars senatörü
Selçuk Kantarcıoğlu Devlet Personel başkanı
Abdülmümin Kavalalı Yargıtay üyesi
Recep Meriç Tarım Bakanlığı müsteşar yardımcısı
Feridun Şakir Öğünç Türk - İş Genel danışmanı
Ertuğrul Zekai Ökte Öğretim görevlisi
Tülay Öney Çevre müsteşarlığı daire başkanı
Teoman Özalp[7] Yüksek mühendis
Nuri Özgöker Endüstri mühendisi
Nermin Öztuş MEB başmüfettişi
Kazım Öztürk MGK yasama sekreteri
Atalay Peköz Avukat
İbrahim Şenocak Emekli orgeneral
Ragıp Tartan Eski Danıştay başkanı
Aydın Tuğ Merkez valisi
Bekir Tünay Emekli albay, MGK genel sekreterliği kamuoyu oluşturma müşaviri
Hidayet Uğur Emekli subay
Zeki Yıldırım İmar bakanlığı müfettişi
Namık Kemal Yolga Emekli büyükelçi
Mustafa Yücel İstanbul Gazeteciler Cemiyeti genel sekreteri

İllerden seçilenler[değiştir | kaynağı değiştir]

Milletvekili[6] Bölge Mesleği
Kemal Dal Adana Prof. Dr.
Abdurrahman Ali Girmen Adana Adana Ziraat Odaları Koordinasyon kurulu başkanı
Hilmi Sabuncu Adana Banka Merkez şube müdürü
Turgut Yeğenağa Adana Çukurova Elektrik A.Ş. idare meclisi başkanı
Mahmut Nedim Bilgiç Adıyaman Millî Eğitim müdürü
Erdoğan Bayık Afyon Topraksu genel müdür yardımcısı
Orhan Civelek Afyon Fabrika Müdürü
Paşa Sarıoğlu Ağrı TEK Proje grup müdürü
Mustafa Talat Saraçoğlu Amasya Mühendis
Mahmut Akkılıç Ankara Prof.Dr.
Fikri Devrimsel Ankara Yalova Cumhuriyet Savcısı
Hamza Eroğlu Ankara Prof.Dr.
Rafet İbrahimoğlu Ankara TİSK Genel Sekreteri
Halil İbrahim Karal Ankara Prof.Dr.
Doğan Karan Ankara Prof.Dr. Hacettepe eski rektörü
İstifa: 21 Aralık 1981
Necmettin Narlıoğlu Ankara Sayıştay 6. Daire üyesi
Mehmet Fevzi Uyguner Ankara Adalet Bakanlığı hukuk işleri genel müdürü
Serdar Kurtoğlu Antalya Dr. medenî hukuk öğretim üyesi
Fehmi Kuzuoğlu Antalya Emekli tümgeneral
Muammer Yazar Artvin Anayasa Mahkemesi üyesi
Doğan Gürbüz Artvin Toprak - İskan genel müdür yardımcısı
Halil Akaydın Aydın Op.Dr.
İbrahim Barangil Balıkesir Emekli general
Fenni İslimyeli Balıkesir Ticaret eski bakanı
Orhan Baysal Bilecik
Mehmet Aydar Bingöl Gazeteci, yazar
Necdet Geboloğlu Bitlis Ağır ceza yargıcı
Tandoğan Tokgöz Bolu SSYB nüfus planlaması genel Mmüdürü
Hamdi Özer Burdur Emekl Danıştay üyesi
İsmail Hakkı Demirel Bursa Avukat
Recai Dinçer Bursa Ziraat İşleri genel müdürü
M. Ali Öztürk Tekeli Bursa Bursa Veteriner Fakültesi dekan yardımcısı
Mehmet Pamak Çanakkale Gelirler genel müdür yardımcısı
Şükrü Başbuğ Çankırı Emekli subay
Ahmet Samsunlu Çorum Prof.
Abdullah Avni Şahin Çorum Organize San.Böl. kurucu heyet üyesi
Yıldırım Avcı Denizli Dr.
İsmail Şengün Denizli Merkez Bankası danışmanı
Vehbi Dabakoğlu Diyarbakır Em. sağlık kol. md.
Ahmet Sarp Diyarbakır Ulaştırma Bakanlığı eski müsteşarı
Ali Dikmen Edirne Emekli tümgeneral
Abdülkadir Lami Süngü Elazığ Emekli tümgeneral
Abdülbaki Cebeci Erzincan Emekli subay
Utkan Kocatürk Erzurum Prof.Dr.
Abdülkadir Erener Erzurum
Tevfik Fikret Alparslan Eskişehir Emekli korgeneral 1. Taktik ve Sıkıyönetim eski Komutanı
Mehmet Akdemir Gaziantep Doktor
Bekir Sami Daçe Gaziantep Cumhuriyet savcısı
Bahtiyar Uzunoğlu Giresun Ticaret bakan, müfettişi
Halit Zarbun Gümüşhane Anayasa mahkemesi eski üyesi, eski kontenjan senatörü
Evliya Parlak Hakkâri Millî eğitim müdürü
Zeki Özkaya Hatay HATAŞ Tarım ürünleri yönetim kurulu üyesi
Lütfullah Tosyalı Hatay Bayındırlık müdürü
Ali Güngör Çakmakçı Isparta Avukat
İbrahim Göktepe İçel Emekli San. müdürler kurulu üyesi
Turhan Güven İçel Adalet Bakanlığı adlî sicil genel müdürü
Orhan Aldıkaçtı İstanbul Prof.Dr. İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi öğretim üyesi
Mustafa Aysan İstanbul Prof.Dr. İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi öğretim üyesi
İstifa: 3 Mart 1982
Muhsin Bayer İstanbul İDMMA öğretim üyesi
Feridun Ergin İstanbul Prof.Dr. İstanbul İktisat Fakültesi öğretim üyesi
İstifa: 31 Ağustos 1982
Siyami Ersek İstanbul Prof.Dr. İstanbul Göğüs Cerrahi Merkezi başhekimi
Enis Muratoğlu İstanbul Yargıç
Mehmet Yılmaz Özman İstanbul Yönetici
Muzaffer Sağışman İstanbul Dekan
Hayrullah Seçkin İstanbul Serbest meslek
Aydemir Aşkın İzmir Müşavir
Kemal Karhan İzmir Dekan
Turgut Kunter İzmir Emekli koramiral
Dündar Soyer İzmir Serbest
Türe Tunçbay İzmir Prof.Dr. İzmir Tıp Fakültesi öğretim üyesi
Fuat Azgur Kars Emekli subay, Danıştay üyesi
Abbas Gökçe Kars
Nurettin Ayanoğlu Kastamonu
Yavuz Altop Kayseri İktisatçı
Feyzi Feyzioğlu Kayseri Prof.Dr. İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi öğretim üyesi
Muzaffer Ender Kırklareli Emekli öğretmen
Mehmet Sadi Erdem Kırşehir Emekli albay, yüksek mühendis
Hamdi Açan Kocaeli Doktor
Saim Feridun Güray Kocaeli Adalet Bakanlığı müfettişi
Sadi Irmak Konya Ord. Prof. Dr. Eski Başbakan
Abdullah Asım İğneciler Konya Eski vali
Salih Necdet Özdoğan Konya Ziraat Mühendisi
Osman Yavuz Konya Orman Bak. müs. yrd.
Halil Erdoğan Gürel Kütahya Gediz İplik Sanayi müdür yardımcısı
Rıfat Bayazıt Kahramanmaraş Hukukçu
Halil Evliya Kahramanmaraş İnşaat mühendisi
Ayhan Fırat Malatya Elektrik mühendisi
Abdurrahman Yılmaz Malatya Dr. Devlet hastanesi başhekimi
Süleyman Sırrı Kırcalı Manisa Danıştay üyesi
Ahmet Vefik Kitapçıgil Manisa Eski vali
Beşir Hamitoğulları Mardin Dr. SBF öğretim üyesi
Mehmet Kanat Muğla Türkiye Ziraî Don. Kur. başmüşaviri
Nazmi Önder Muş Yem Sanayi genel müdür yardımcısı
Ahmet Necip Bilge Nevşehir Emekli Prof. KHO öğretim üyesi
Azmi Eryılmaz Niğde Emekli subay, Danıştay üyesi
Ali Mazhar Haznedar Ordu İmar ve İskan Bakanlığı müsteşarı
Cavidar Tercan Ordu Doktor, SSK Hastanesi başhekimi
Şadan Tuzcu Rize Makina mühendisi
Cahit Tutum Sakarya TODAİE öğretim üyesi
Şener Akyol Samsun Prof. Dr. İstanbul Hukuk Fakültesi öğretim üyesi
Ahmet Cevdet Karslı Samsun
Turgut Oral Samsun Bölge ticaret müdürü
Fuat Yılmaz Siirt Emekli subay
Özer Gürbüz Sinop Yargıtay Cumhuriyet Başsavcı yardımcısı
Mustafa Rahmi Karahasanoğlu Sivas Doktor
Recep Adli Onmuş Sivas Köyişleri Bakanlığı müsteşar yardımcısı
Salih İnal Tekirdağ Tekirdağ Bağcılık Araştırma Enstitüsü müdürü
Halil Ertem Tokat Emekli Yargıtay üyesi
Serafettin Yarkınmez Tokat
Zeki Çakmakçı Trabzon Op. Dr. KTÜ Sağlık Bilim Fakültesi
Akif Erginay Trabzon Emekli Prof.
Kamer Genç Tunceli Danıştay savcısı
Nihat Kubilay Urfa Öğretmen
Mehmet Velid Kören Urfa Avukat
Remzi Banaz Uşak Mülkiye Başmüfettişi
Avni Müftüoğlu Van Emniyet Genel Müdürlüğü Teftiş Kurulu başkanı
Fahri Öztürk Yozgat Mersin valisi
Cemil Çakmaklı Zonguldak Toplu Konut Yönetim Kurulu başkanı
Turgut Tan Zonguldak SBF İdare Hukuk doçenti
İsa Vardal Zonguldak 1. İş Mahkemesi yargıcı

Sonradan eklenenler[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. ^ Danışma Meclisi Üyeleri Açıklandı 28 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Cumhuriyet, 16/10/1981
  2. ^ Sadi IRMAK 29 Mayıs 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., tbmm.gov.tr
  3. ^ Prof. Orhan Aldıkaçtı vefat etti
  4. ^ "Değiştirilmesi Teklif Dahi Edilemez" 11 Ağustos 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., bianet.org, 6/10/2011
  5. ^ "TBMM Albümü". tbmm.gov.tr. 31 Ekim 2012. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Haziran 2013. 
  6. ^ a b * Ekim 1981 7 Haziran 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  7. ^ "TBMM Albümü 4. Cilt (1960-1983)" (PDF). TBMM Basın ve Halkla İlişkiler Müdürlüğü. 21 Ocak 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ağustos 2022. 

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]