İnsanlık tarihi

Vikipedi, özgür ansiklopedi
10.07, 9 Aralık 2016 tarihinde İazak (mesaj | katkılar) tarafından oluşturulmuş 17915576 numaralı sürüm (Gerekçe: + yapıcı olmayan değişiklik)
İnsanlık tarihi

Ortelius tarafından 1570 yılında çizilen Dünya Sahnesi Görünümü adlı Dünya haritası.

Dünya tarihi, dünyanın çeşitli yerlerindeki insanların yüzyıllar boyunca geliştirdikleri uygarlıkların öyküsüdür. Bu öykü çeşitli madde başlıkları altında anlatılmıştır. Dünya tarihine ilişkin bilgiler, ayrıca ülkelere ilişkin maddelerin tarih bölümlerinde, ünlü kişilerin yaşam öykülerinde, savaşlar, çarpışmalar, keşifler, siyasal ve toplumsal hareketler, dinler gibi tarihsel olaylarla ilgili maddeler bulunabilir. Hititler, Asurlar, Aztekler ve İnkalar gibi başka bazı halkların belirli dönemlerde egemen oldukları, bir süre sonra ise yok oldukları gözlenmektedir.

Tarih öncesi

İlk Çağ (MÖ 3300-375)

MÖ 3300-2500

Antik Mezopotamya haritası.

Dünya'nın ilk yerleşik kültürü, Yunanca'da nehirler arasındaki ülke anlamına gelen Mezopotamya'da günümüzden 5000 yıl önce başladı. Fırat Nehri'nin güneyindeki ovalarda sulama sistemlerinin gelişmesiyle tarım toplulukları oluştu[1]. Bu topluluklar önce kasabalara daha sonra ise şehirlere dönüşmeye başladı. Bilinen ilk şehir Uruk'un ortaya çıkması yaklaşık olarak MÖ 3200'e tarihlenir. MÖ 3300'de Mezopotamya'da yazı bulunmuşken bunu Mısır'da hiyeroglif yazısının bulunması takip eder. Bunu izleyen 300 yıl içerisinde her şehir çevresindeki arazilere hakim hale geldi ve Sümer olarak adlandırılan bölgede birçok şehir devleti oluştu[2] . Aynı dönemde Sümer demircileri bronz üretimine başladı. Tekerlekli yük arabalarının katkısıyla tarım daha üretken hale geldi. Buna karşılık bazı insanlar tarımdan uzaklaşarak el sanatları, ticaret, rahiplik gibi mesleklere yönelmeye başladı. Böylece Lugal olarak bilinen kralların başkanlığında dünyanın ilk sınıflı toplumu da Sümer ülkesinde gelişti. MÖ 2800 tarihinde Uruk Şehri'nin nüfusu 50.000 civarında olduğu tahmin edilmektedir. Şehirler gittikçe gelişmeye başladı ve Anadolu ve İran ile tahıl, ağaç ve çömlek ticareti nehirler aracılığı ile gerçekleştirildi. Mezopotamya'da nüfusun artması toprak ve su konusunda çatışmalara sebep oldu. Bunun için uzun süre birbirleriyle çatışmalara girdiler.

Mısır'da ise Narmer, MÖ 3100 civarında ülkeyi birleştirdi. Narmer'ın kim olduğu hakkında tartışmalar olsa da, Menes'in Mısır'ın ilk başkenti Menfis'i kurduğuna ve ilk Mısır hanedanının (MÖ 3100-2890) kurucusu olduğuna inanılır[3]. Erken Hanedan Dönemi'nde mumyalama yoluyla ölünün muhafazasa edilmesi gibi Mısır kültürünün birçok belirgin özelliği ortaya çıkmıştı. İlerleyen zamanlarda yarı kutsal bir statüye sahip olan Firavun adıyla anılan kralın başında olduğu bir toplum hiyerarşisi gelişti. Kral Snakht'ın başa geçtiği MÖ 2686'dan itibaren İkinci Hanedan sona erdi ve Eski Krallık döneminin başlangıcı oldu. Bu dönemde krallar mastaba denilen dikdörtgen kerpiç odaların altına gömülmüştü. İlk piramit ise MÖ 2650'de Kral Djoser için Sakkara basamaklı piramidi inşa edildi[4]. Mimar İmhotep tarafından yapılan bu piramitlerden sonra düz kenarlı piramitler ortaya çıkacaktı.

Çin'de uygarlığın Sarı Irmak ve civarında geliştiği kabul edilir. Çinli zanaatkarlar önce bronzdan aletler sonra da çeşitli tarzda kaplar yaptılar. İpek dokumacılığı da yaptığı bilinen Çinliler, MÖ 2400 civarında Longshan Kültürü'nü geliştirdiler. Bu kültürdeki çiftçiler önce sulama sistemlerini geliştirdiler, daha sonra da pirinç tarımına başladılar.

MÖ 2500 civarında günümüzde Yunanistan'a bağlı Girit adasında Minos Uygarlığı başladı. Bu uygarlık önce Kiklad Adaları daha sonra da Doğu Akdeniz bölgesinde geniş ticaret ağları oluşturacaktı. Avrupa'nın batısında astronomiye verilen önem arttı. Bunun için ayakta duran taşlar dikilmeye başlandı. Stonehenge buna örnek olarak verilebilir. Amerika kıtasında uygarlığın ilk izleri Peru ve And Dağları etrafında görüldü (MÖ 2800). Burada yaşayan çiftçiler patates yetiştirmeye önem vererek lama beslediler.

İndus Nehri etrafında da birçok şehrin kurulması bu devirde gerçekleşti. Saban kullanılarak tarımsal faaliyetler başarıyla yürütüldü. İndus Nehri'ndeki en büyük şehir ise 100.000'e yaklaşan nüfusuyla Mohenjo-daro idi.

  • Yaklaşık 3200'den başlayarak Suriye ve Filistin'de Ugarit, Byblos gibi kentler kuruldu[5]

MÖ 2500-MÖ 2000

Mezopotamya

Ziggurat ve Ur kentinden kalıntılar
  • Ur kenti yaklaşık 2500'de Sümer Krallığı'nın başkenti yapıldı [1]
  • yaklaşık 2700'de Gılgamış Uruk kralı oldu[1]
  • 2500 dolaylarında Ur'da kral mezarları yapıldı [1]
  • Akadlı Büyük Sargon (Şarrukin) büyük bir imparatorluk kurdu [1]
  • Ur egemenliği son buldu [1]

Doğu Akdeniz

  • Ebla'nın kuruluşu (2800)
  • Truva yöresinde ilk kentler
  • tunç işlenmeye başlandı
  • 2200 sıralarında Amoriler geniş toprakları istila ettiler

Anadolu

Hititler'in savaş başarılarındaki önemli bir etken olarak, buldukları çok kişili savaş arabası gösterilir
  • Hititler yaklaşık 2000'de ortaya çıktı, demirden ilk araç ve silahlar yapıldı.

Çin

  • Yaklaşık 2500'de ilk köyler kuruldu
  • çömlek yapımında kullanılan döner tabla bulundu
  • Huang He Vadisi'ne (Sarı Irmak) yerleşim başladı

Hindistan

  • Izgara planlı büyük İndus kentleri kuruldu (Mohencodaro, Harappa)
  • merkezi ısıtmalı, kanalizasyonlu iki katlı evler yapıldı

Kuzey Amerika

  • Meksika'da köyler kuruldu
  • Toprak ekildi
  • Pamuklu dokumacılık başladı
  • 2500'lerde taş yapılar görüldü

Güney Amerika

  • İlk yerleşimler
  • Çömlekler ve kaba taş yapılar yapıldı
  • Yaklaşık 2500'de Andlar'da tarım başladı

MÖ 2000 - MÖ 1600

Akad dilinde çivi yazısı ile yazılmış 282 madde.

Mezopotamya

  • Babil ve Asur uygarlıklarının yükseliş dönemi (yaklaşık 2000), ilk kütüphaneler.
  • Babil Kralı Hammurabi (1792 - 1750) ilk yazılı yasalardan birini 1760 civarında yürürlüğe koydu.
  • Kasitler Mezopotamya'ya yerleşti.

Mısır

Hyksosları bir savaş esnasında yenen Mısır kralı Ahmose.
  • Asyalı göçebe Hyksoslar (Hiksoslar) Aşağı Mısır'ı istila etti. (yaklaşık 1700)
  • Cam, savaş arabaları, mobilya yapımı başladı.

Ege

  • Knossos'ta Tunç Çağı kültür merkezi Knossos Sarayı yapıldı.
  • Phaistos kenti zenginleşti. (2000 - 1700)
  • Savaş arabaları, çanak çömlek yapımı gelişti.
  • Minos uygarlığına ait olan, günümüzde henüz çözümlenmemiş Linear A olarak adlandırılan ve soldan sağa yazıldığı sanılan bir yazı bulundu.

Doğu Akdeniz

  • Kentler canlandı ve gelişti. (1800 - 1600)
  • İlk alfabenin kullanılışı.

Anadolu

  • Hititler bölgeyi egemenlik altına aldılar.
  • Büyük taş bloklardan tapınak ve saraylar, kaya anıtları, güneş kursları, tunç ya da değerli madenlerden tanrı ve kral heykelleri yapıldı.

İbraniler

  • Sami kökenli topluluklar İbrahim'in önderliğinde Filistin'e yerleşti. (yaklaşık 2000) Daha sonraları bir bölümü Mısır'a göç etti.

Hindistan

  • Kuzeyden gelen Ariler'in İndus havzasına yerleşmesiyle başlayan İndus uygarlığı 1750'ye kadar en parlak dönemini yaşadı.

Çin

  • Tunç döküm işçiliği gelişti; resimyazı.
  • Ayrıntılı olmayan bir takvim kullanılıyordu.
  • İpek dokumacılığı başladı.
  • Gelişkin tarım araçları, tekerlek ve savaş arabaları kullanıldı.

Kuzey Amerika

And Dağları'nın uydu resimleri.
  • Orta Amerika'da tapınaklar yapıldı.
  • İlk resimyazı kullanıldı.
  • Tarımla geçinen köy toplulukları kuruldu.

Güney Amerika

  • Andlar'da dinsel tören yapılan merkezler 2000 yıllarında görülmeye başlandı.
  • Peru'da Kotoş kenti kuruldu. (yaklaşık 1800)
  • Yoğun tarımın en gelişkin örnekleri Orta Andlar'da ortaya çıktı.
  • Pamuk liflerinden giyisiler yapıldı.
  • Sepet ve hasır üretimi başladı.

MÖ 1600 - MÖ 1200

Mezopotamya

  • Babil'de bilim ve matematik çok ileri bir düzeye ulaştı.
  • Hurri kökenli savaşçılara dayanan Mitanni egemenliği geçici bir süre Asur'u kapsadı.
  • 1360'tan sonra Mitanni devleti çöktü ve Asur egemenliği başladı.

Mısır

II. Ramses'in Ebu Simbel'deki heykeli.
  • 1567'de Hyksos egemenliği son buldu.
  • Üçüncü Tutmosis 1470'lerde Mezopotamya'yı işgal etti.
  • Ahenaton yönetimi. (1379 - 1362)
  • II. Ramses yönetimi (1304 - 1237)
  • Karnak Vadisi mezarları yapıldı.

Ege

  • 1450'lere doğru bir deprem Knossos'u yerle bir etti.
  • Minos Uygarlığı sona erdi.
  • özelikle Yunanistan'da Miken kentleri gelişti.
  • 1250'de Miken'de Aslanlı Kapı yapıldı.
  • Çözümlenmesi Michael Ventris tarafından yapılan Linear B denen yazı biçimi geliştirildi.
Fenike ve Fenikelilerin ticaret alanları

Doğu Akdeniz

  • Mısır ile Fenike arasında yoğun ticaret ilişkileri kuruldu.
  • Mısır daha sonra Fenike üzerinde denetim kurdu.
  • 14. yüzyılda bölge Mısır'ın denetiminden çıktı.
  • 1200'lerde Filistiler Filistin'e yerleşti.
  • 13. yüzyılda Akdeniz'in doğusu Deniz Kavimleri'nin saldırısına uğradı.
En geniş sınırlarında Hitit Devleti. (Mavi alan) (yaklaşık 1400)
İstanbul Arkeoloji Müzesinde bulunan Kadeş Antlaşmasının asıl metni.

Anadolu

İbraniler

  • 1570'lerde Mısır firavunları İbraniler'i yok etmeye başladı.
  • 1250'de Musa'nın önderliğinde Mısır'dan çıktılar.

Çin

  • Shang Hanedanı (Şang) (1766 - 1123)
  • Takvim geliştirildi.
  • Resim, işaret ve hecelere dayalı Çin yazısı kullanılmaya başlandı.
  • Loyang (Luoyang), Anyang, Çöngçou (Zengzhou) kentleri kuruldu.
Meksika Körfezi'nin 3 boyutlu görüntüsü.

Kuzey Amerika

Güney Amerika

  • Peru'da büyük taş yapılar ve tapınaklar görüldü.
  • Çavin uygarlığının ilk gelişmeleri başladı. (yaklaşık 1300 - 1200)

İÖ 1200 - 1000

Mezopotamya

  • 13.-12. yüzyıllarda, Deniz Kavimleri'nin saldırıları, Asur ve Mitanni devletlerinin parçalanmasına neden oldu

Mısır

  • 12. yüzyılda Mısırlılar Deniz Kavimleri'yle iki kez savaştılar
  • daha sonra 10. yüzyılda Asurlular'ın saldırısına uğradılar

Yunanistan

Troy filmindeki Truva atı
  • Mikenler yaklaşık 1150'de Truva'yı ele geçirdi
  • Deniz Kavimleri Miken uygarlığını yaklaşık 1100'de yıktı
  • Eski Yunan uygarlığı Dorlar'ın Yunanistan'ı işgalinden sonraki dönemde gelişti

Anadolu

  • Hitit devleti ayaklanmalar, komşu devletlerin ve Deniz Kavimleri'nin saldırıları sonucu yıkıldı

Doğu Akdeniz

  • Sur ve Sayda kentleri gelişti
  • Batı Akdeniz'de ilk Fenike kolonileri kuruldu
  • 1200'lerde Demir Çağı başladı

İbraniler

Hindistan

  • Ganj ve Brahmaputra ırmakları vadilerinde yeni yerleşim merkezleri kuruldu (1100)
  • Atlar evcilleştirilmeye başlandı
  • Pirinç üretimine geçildi

Çin

Zhou Hanedanı döneminde Çin
  • Batıdan gelen Zhoular, Shang hanedanını devirdi (1122)
  • Zhou Hanedanı yaklaşık 1000 yıl yönetimde kaldı

Güney Amerika

  • Çavin uygarlığı yaklaşık 1000 yıl sürdü (200'e kadar)
  • saraylar, tapınaklar, pazaryerleri yapıldı

Afrika

  • Kuşi (Güney Mısır ve Sudan) uygarlığının ilk dönemleri yaklaşık 1000'de başladı

İÖ 1000 - İÖ 800

Yunanistan

  • Yunanlar yaklaşık 900'de Fenike alfabesini geliştirerek benimsediler
  • Soyluların yönetiminde kent devletleri gelişmeye başladı

Aleph BethGimel Yodh Teth Waw

Anadolu

Urartular

Doğu Akdeniz

İbraniler

Hindistan

Olmek eseri dev kafa, Xalapa Müzesi (San Lorenzo, Tenochtitlan)
  • İlk Upanişadlar (Hint kutsal metinleri) görüldü
  • kast sistemi gelişti

Kuzey Amerika

  • Olmekler büyük Kuikuilko piramidini yaptılar
  • Yucatan ve Honduras'ta yeni uygarlıklar ortaya çıktı

Güney Amerika

  • And vadilerinde sulama teknikleri geliştirildi
  • çok renkli dokumalar yapıldı
  • jaguara tapınma ve ilk Güney Amerika yazıları ortaya çıktı

Keltler

İtalya

Etrüsk kentleri

İÖ 800 - İÖ 650

Mezopotamya

  • Asurlar'ın yükseliş dönemi
  • İkinci Sargon (İkinci Şarrukin) (722- 704)
  • Sinahheriba (Sanherib) (704 - 681)
  • Asurbanipal (668 - 625) yönetimleri
  • Horsâbad (Şarrukin Kalesi) yapıldı

Yunanistan

Anadolu

  • 750 dolayları Uratular'ın en parlak dönemleri
  • 700'lere doğru Urartu Krallığı zayıfladı
  • Batı Anadolu'da Lidya Krallığı kuruldu
  • yaklaşık 700'de sikke kullanılmaya başlandı

Doğu Akdeniz

  • Doğu Akdeniz Asurlar'ın egemenliği altında
  • deniz ticareti gelişti

İbraniler

Çin

  • 770'lerde Doğu Zhoular hanedan kurdu
  • tunç işçiliği gelişti
  • mancınık bulundu
  • ince çanak çömlek yapımı başladı

Keltler

Kelt haçı
  • Orta Avrupa Keltleri yaklaşık 700 - 400 arasında İngiltere'ye ulaştı
  • Keltler'le birlikte demir işlenmeye, tepelere kaleler yapılmaya
  • atlardan yararlanılmaya başlandı

İtalya

  • 753'te Tiber Irmağı üzerinde, Latinler Roma kentini kurdular

Afrika

  • Kuşiler ve Asurlular arasında çatışma çıktı
  • Kuşiler güçten düştü

Klasik Çağ (MÖ 700-600)

Mezopotamya

Babil'in Asma Bahçeleri

Yunanistan

  • Drakon Yasaları (621)
  • Solon Yasaları (yaklaşık 590)
  • Pisistratus 560 dolaylarında Atina'da tiran oldu
  • yaklaşık 510'da 500'ler Konsili kuruldu

Anadolu

Antik Efes haritası
  • Urartu Krallığı 600'lerde yıkıldı
  • Lidya egemenliği kuruldu
  • Milet ve Efes kentleri dışındaki tüm kıyı kentleri Lidya egemenliğine girdi
  • Yaklaşık 547'deki Pers istilasi sonunda Lidya Persler'e bağlandı
  • Anadolu'da Pers egemenliği kuruldu

Persler

  • Yakındoğu'da Pers egemenliği başladı
  • Kiros (Kurus) 559 - 529 arası kral oldu
  • Pasargad başkent yapıldı
  • Birinci Darius dönemi (521 - 486)

İbraniler

Hindistan

Buda heykeli
  • Ganj devletleri yıkıldı
  • Persler Hindistan'ı işgal etti
  • Buda yaklaşık 563 - 483 arasında yaşadı

Çin

  • Konfüçyüs yaklaşık 550'de doğdu: Laozi Taoculuk'u kurdu

Kuzey Amerika

Klasik bir Maya tapınağı

Keltler

  • Orta ve Kuzey Avrupa'da, La Téne'de gelişen İkinci Demir Çağı uygarlığı yaklaşık 500'de başladı

İtalya

  • Etrüskler Roma'ya girdi
  • Birinci Tarquinius Roma'nın ilk Etrüsk kralı oldu (616 - 579)
  • İlk taş yapılar ve Roma duvarları yapıldı
  • İkinci Tarquinius 510'da sürgüne gönderildi
  • 509'da Roma Cumhuriyeti kuruldu

Afrika

  • Nijerya'da Nok uygarlığının başlangıcı (yaklaşık 500)
  • demir eritme yöntemi bulundu

İÖ 500 - İÖ 300

Mısır

  • İskender Mısır'ı işgal etti (333)
  • yaklaşık 300'de Ptolemaios hanedanı yönetime geldi
  • İskenderiye kuruldu

Yunanistan

Büyük İskender'in Pers hükümdarı III. Dara ile savaşmasını gösteren temsili resim
  • Atina'da tiyatro ve felsefenin altın çağı
  • Perikles dönemi (461 - 430)
  • Peloponnesos Savaşı (431 - 404) oldu
  • Makedonyalılar Yunanistan'ı işgal etti ve Büyük İskender egemenliği (336 - 323) başladı

Anadolu

  • İyonya'da Pers egemenliği kuruldu (387)
  • Pers egemenliğindeki kıyı kentleri geriledi
  • İskender batı ve güneybatı kıyılarını ele geçirdi
  • Anadolu'da 350'lerden başlayarak Makedonya egemenliği kuruldu

Doğu Akdeniz

MÖ 200 yılında Selevkos İmparatorluğu, (Antiokus Romalılar tarafından yenilgiye uğratılmadan önce).
  • Kartaca Sicilya'yı işgal etti
  • Yakındoğu Persler'in egemenliğine girdi
  • yaklaşık 310'da Selevkos Krallığı kuruldu.

Persler

  • Kral yolu yaklaşık 500'de yapıldı
  • Darius Yunanistan'ı işgal etti
  • 490'da Maraton Savaşı'nda yenildi
  • Yunanlar Salamis Savaşı'nda 8480 Persler'i yenilgiye uğrattı
  • Büyük İskender Pers İmparatorluğu'nu egemenliği altına aldı (330)

Filistin

  • Filistin, Büyük İskender'den sonra Yakındoğu'nun egemenliğini ele geçiren Selevkos hanedanının yönetimine girdi

Hindistan

  • Çandra Gupta
  • Maurya İmaparatorluğu'nu kurdu (yaklaşık 320)

Güney Amerika

  • Peru'da Çavin uygarlığı çöktü ve Paracas uygarlığı doğdu
  • Güney Amerika'da matematik, astronomi alanlarında gelişmeler oldu
  • metal işlemeciliği başladı.

Keltler

Appian Yolunun güzergahı
  • Yunan edebiyatında ilk kez Keltler'den söz edildi (yaklaşık 500)
  • Keltler'in reisi Brennus Roma'yı yağmaladı (390)

İtalya

  • 450 dolaylarında Lex XII Tabularum (12 Levha Yasası)
  • 343 - 290 arası Samnit Savaşları
  • yaklaşık 312'de Appian Yolu yapıldı

Afrika

  • Meroe, Kuşi Devleti'nin başkenti oldu (yaklaşık 500)
  • Sudan yöresinde demir işlemeciliği gelişti

İÖ 300-İÖ 44

Mısır

  • Mısırlılar su çarkını, torna tezgâhını, makarayı, cam üflemeyi buldu
  • 81'de Mısır Romalılar'ın koruması altına girdi

Yunanistan

  • Yaklaşık 300'den sonra siyasal açıdan gerileme başladı
  • Yunan Kültürü Akdeniz'e ve Yakındoğu'ya yayıldı
  • Helenistik Dönem
  • 146'da Yunanistan Roma'ya katıldı

Anadolu

  • Anadolu'da Pontos (Pontus)
  • Bitinya ve Bergama krallıkları kuruldu
  • yaklaşık 120'lerde Bergama, 74-63'teki savaş sonunda ise Pontos Roma'ya bağlandı
  • Bitinya Roma'ya miras kaldı

Doğu Akdeniz

  • Kartaca Savaşları yapıldı (264-146)
  • Hannibal dönemi (220-187)
  • Roma Kartacayı aldı (146)
  • Selevkos egemenliğinin yeniden canlanışı
  • Antiokhoslar dönemi (324-187)

İran

  • Arsakes yaklaşık 250'de Pers İmparatorluğu'nun eski topraklarında Part Krallığı'nı kurdu
  • yaklaşık 100'den sonra Çin ile Avrupa'nın ticaretine aracılık etmeye başladı

Filistin

  • Makkabi kardeşler Selevkos kralına ayaklanmalara önderlik ettiler (168)
  • Romalılar 66-64'te Filistin'i işgal etti

Hindistan

  • Aşoka döneminde (yaklaşık 274-235) Budacılık devlet dini oldu
  • Aşoka'dan sonra Maurya İmparatorluğu yıkıldı

Çin

Çin Seddi

Kuzey Amerika

  • Oaxaca Vadisi'ndeki Monte Alban'da, yaklaşık 300'den başlayarak Zapotek uygarlığı gelişti
  • Olmekler çöktü

Güney Amerika

  • Güney Peru ve Bolivya'da Nazka uygarlığı gelişti;
  • suyolu, kemer ve kanallar yapıldı, çömlek kullanımı başladı

Keltler

  • Keltler 280'lerde Yunanistan'a akınlar düzenlediler
  • Telamon Savaşı'nda yenilgiye uğradılar (225)
  • Belçika Keltleri Güney Ingiltere'ye yerleşti
  • Sezar Galya'yı 50'de işgal etti

İtalya

Jül Sezar
  • Hannibal Roma ordusunu Cannae'de (Kanne) yendi (216)
  • Skipion, Kuzey Afrika'daki Zama'da Hannibal'i bozguna uğrattı (202)
  • Gracchus dönemi (133-121)
  • Marius dönemi (119-86)
  • Sulla'nın diktatörlüğü (81-78)
  • 1.Triumvirlik (60)
  • Jül Sezar'ın diktatörlüğü (48-44)
  • Jül Sezar'ın öldürülüşü (44)

Hunlar

  • Hun Imparatorluğu kuruldu (İÖ 220)
  • İlk hükümdarı Mete (Teoman) dönemi (209-174)

İÖ 44 - İS 200

İran

Mısır

  • Kraliçe Kleopatra yönetimi (İÖ 48-30)
  • Mısır bir Roma eyaleti oldu (İÖ 30)

İbraniler

İsanın annesi Meryem
  • Büyük Hirodes yönetimi (İÖ 48-30)
  • İsa'nın doğumu (yaklaşık İÖ 4)
  • Roma yönetimine karşı ayaklanma (İS 66-70)
  • Kudüs'ün yakılıp yıkılması (İS 70)

Hindistan

  • Augustus döneminde Roma'da Hint elçiliği açıldı
  • Hindistan'da ilk Roma kolonisi kuruldu (İS 25)
  • Kuzey Hindistan'da Kanişka'nın krallık dönemi (İS 100-150)

Çin

  • Budacılık Çin'de yayılmaya başladı
  • Wang Meng yönetimi sırasında reform girişimleri (İS 9-23)
  • Çin'de doğal yıkımlar sonucu açlık, salgın hastalık, göçler, toplumsal kargaşa ve ayaklanmalar
  • başkent Loyang'a (Luoyang) taşındı

Keltler

  • Güney İngiltere'de, Cunobelinus yönetime geldi (İS 10-42)
  • Roma'nın işgali (İS 43-84)
  • Kraliçe Boudicca Roma yönetimine karşı bir ayaklanmaya önderlik etti (İS 60)

Hunlar

  • İS 50'de Güney ve Kuzey Hun devletleri olarak ikiye ayrıldı

İtalya

Magistra olarak tasviye edilmiş Augustus; Heykelin mermer başı MÖ 30–20 yılı civarında, vücudu ise MS 2. yüzyılda yapılmıştır.

Afrika

  • Etiyopya Krallığı İS 100 dolaylarında kuruldu. Mandingo kabilesi Nijer havzasında egemen oldu.

İS 200-330

Mısır

  • Mısır'da ilk Kopt kilisesi kuruldu

İran

Bizans

  • Bizantion (Bizans) kentine Konstantinopolis (bugün İstanbul) adı verildi (330)
  • Konstantinopolis Roma İmparatorluğu'nun ikiye bölünmesinden sonra Doğu Roma (Bizans) İmparatorluğu'nun başkenti oldu

Hindistan

  • Ganj Vadisi'nde Gupta Krallığı yaklaşık 320'lerde kuruldu

Çin

  • Romalı tüccarlar Çin limanlarına ulaştı
  • Han Hanedanı 220'lerde yıkıldı
  • Çin küçük devletlere bölündü

Kuzey Amerika

  • Maya uygarlığının klasik dönemi 300'de başladı (900'e kadar sürdü)
  • Teotihuakan kent uygarlığının yükseliş dönemi (750'ye kadar sürdü)
  • piramitler ve Maya takvimi yapıldı

Güney Amerika

  • Kuzey Peru'da Moçe uygarlığı 200'de başladı (700'e kadar sürdü)

İtalya

Afrika

  • Meroe'deki (Sudan) Kuşi uygarlığı yıkıldı, Etiyopya gelişmeye başladı

İS 330-500

Bizans

  • Romalılar Edirne Savaşı'nda Germen kavimlerini yendiler (378)
  • 410'dan başlayarak özgür iradeye ağırlık veren bir dini öğreti olan Pelagiusçuluk gelişti

İran

II. Şapur
  • II. Şapur (309-379) yönetiminde birçok zaferler kazanıldı
  • Hunlar'ın ilk akınları yaklaşık 400'de görüldü
  • İran 480'lerde Hun yönetimine girdi

Hindistan

  • Gupta Krallığı 480'lerde Akhunlar'ın eline geçti

Keltler

  • Kuzey Britonlar (Piktler) 360'larda Güney İngiltere'ye akınlar düzenlediler
  • İrlanda Hıristiyanlık'ı kabul etti

İtalya

Batı Roma en parlak zamanında (kırmızı)

Afrika

  • Etiyopya Hıristiyanlık'ı kabul etti

Japonya

  • Japon uygarlığının başlangıcı[7]
  • Japonlar Çince'yi kendilerine uyarladılar (yaklaşık 400)[7]

Hunlar

Poetic Edda'dan alınma bir Attila resmi. Hun imparatoru, kendisini bizzat gören Bizans tarihçisi Priscus'un tasvirine de uygun olarak, kısa boylu, hafif çekik gözlü ve yanık tenli olarak resmedilmiş.
  • 434'te Attila Hun İmparatoru oldu
  • Bizans kuvvetlerini bozguna uğrattı
  • Bizans orduları Tuna'nın güneyine çekildi (447)
  • Galya Seferi (451), İtalya Seferi (452)

Avrupa

  • 360'larda Avrupa'ya ilk Hun akınları başladı
  • Clovis, Frank Krallığı'nı kurdu (480)

İS 500-700

Bizans

  • İmparator Jüstinyen dönemi (527-565)
  • Lombardlar 570'lerde İtalya'yı işgal etti
  • Araplar'ın Konstantinopolis kuşatması başarısızlıkla sonuçlandı (674-678)

İran

  • II. Hüsrev (Sasani) yönetimi (590-628)
  • Mısır ve Suriye alındı
  • İran 641'de Arap saldırısına uğradı

İslâmiyet' in Doğuşu

Kur'an'ın ilk suresi olan Fatiha Suresi.

Hindistan

  • Onluk sayı sistemi kullanıldı (yaklaşık 520)
  • Kuzey Hindistan Kralı Harşa yönetimi (606-647)

Çin

  • Tang Hanedanı kuruldu (618-906),başkent Xian yakınlarında Changan'a taşındı
  • sanatın geliştiği bir dönem
  • el arabası, barut, kâğıt gibi buluşlar gerçekleşti

Kuzey Amerika

  • Maya uygarlığın doruk noktası (600-700)
  • büyük anıtlar ve saraylar yapıldı

Güney Amerika

  • Peru'da Tiahuanaco din merkezi oldu (yaklaşık 600-1000)

Keltler

  • İrlanda'da 6.-10. yüzyıllarda sanat ve edebiyatın altın dönemi yaşandı

Japonya

Frank Krallığı
  • Budizm resmi din olarak benimsendi (yaklaşık 550) [7]
  • Japon toplumunun yeniden yapılanması (645-700)[7]

Avrupa

  • Paris Frank Krallığı'nın başkenti oldu (507)[6]
  • Slavlar Balkanlar'da ilerledi (600'ler)[6]

Orta Çağ (375-1450)

Bizans

  • Bizanslılar 750'lerde İtalya'dan sürüldü
  • Ön Bulgarlar'la savaşlar (yaklaşık 750-800)

İslam Dünyası

622-750 yılları arasında İslam Devleti
  Muhammed döneminde ele geçirilen topraklar (622-632)
  Dört Halife döneminde ilave edilenler (632-661)
  Emeviler döneminde ilave edilenler (661-750)

Hindistan

  • Batı Hindistan'a Arap akınları
  • Sind ve Semerkant'ın alınışı
  • ilk Hindu devletleri ortaya çıktı

Çin

Kuzey Amerika

Güney Amerika

Güneş Piramidi
  • Tiahuanco'da Güneş Piramidi yapıldı (yaklaşık 700)

Keltler

  • Rhodri Mawr ilk Gal prensi oldu
  • İrlanda'ya ilk Viking akınları başladı (yaklaşık 800)
  • Dublin kuruldu (yaklaşık 831)

Afrika

  • Gana İmparatorluğu'nun yükseliş dönemi başladı

Japonya

Şarlman

Avrupa

İS 850-1000

Rusya

Mavi hatlar Viking'lerin ulaştığı yerleri, Yeşil bölgeler yerleştikleri yerleri gösterir.
  • Vikingler Kiev kentini kurdular (yaklaşık 880)
  • 980'lerde Kievli Aziz Vladimir (Birinci Vladimir) döneminde Rusya'da Hıristiyanlık yayıldı

Bizans

  • Birinci Basileios (Birinci Vasil) yönetimi (867-886), 880'lerde Araplar'ı yendi
  • II. Basileios (İkinci Vasil) dönemi (976-1025)
  • Bulgarlar yenildi

İslam Dünyası

Hindistan

Tancavur tapınağı
  • Güney Hindistan'da Çola hanedanı güçlendi (yaklaşık 900-1200)
  • Tancavur tapınağı yapıldı (yaklaşık 1000)

Çin

Kuzey Amerika

  • 10. yüzyılda Meksika'da Toltek uygarlığı gelişti
  • Vikingler, Grönland'ı geçerek Kuzey Amerika'ya ulaştılar (yaklaşık 1000)

Güney Amerika

Inca mumya
  • 10. yüzyılın ortalarında Peru'da İnkalar güçlenmeye başladı

Keltler

  • Galler'de; Howel Dda Yasaları (yaklaşık 940)
  • Brian Boru (941-1014) ilk İrlanda kralı oldu

Afrika

  • Zimbabve'de Demir Çağı başladı (yaklaşık 900)
  • büyük yapılar yapıldı

Japonya

Normandiya Haritası
  • Fucivara ailesinden Miçinago dönemindeki kültürel canlanmaya karşın aşırı savurganlık toplumsal hoşnutsuzluklar doğurdu (995-1028)

Avrupa

  • Şarlman'ın imparatorluğu parçalandı (843)
  • İngiltere'de Alfred dönemi (871-900)
  • Viking Rollo, Normandiya'yı kurdu (911)

İS 1000-1150

Selçuklular

Bizans

  • Hıristiyan Kilisesi, Bizans Ortodoks ve Roma Katolik kiliseleri olarak ayrıldı

Rusya

Bilge Yaroslav

Çin

  • Song Hanedanı döneminde resim ve seramikte önemli gelişmeler oldu (yaklaşık 1000-1200)
  • 1040'larda tahtadan tek tek oyulan harflerle basım yapılmaya başlandı

Kuzey Amerika

Güney Amerika

  • Peru'da Çimu uygarlığı doğdu

Keltler

  • Vikingler İrlanda'dan sürüldü (1014)
  • 1030'larda İkinci Malcolm İskoçya'nın sınırlarını genişleterek neredeyse bugünkü duruma getirdi
  • İskandinav yöneticilere karşı ayaklanan Somerled, Argyll ve adaları yönetimi altına aldı (1140-1164)

Afrika

  • Batı Afrika'da Yoruba kent devletleri kuruldu (yaklaşık 1100)

Japonya

Angkor Vat tapınağı
  • Japon edebiyatının canlanışı (11. yüzyıl)
  • Kampuçya'da Khmer İmparatorluğu döneminde (1120-1150) Angkor Vat tapınağı yapıldı

Avrupa

İS1150-1300

Osmanlılar

Osman Gazi (Osman Bey)

Güney Amerika

  • Peru'da İnka İmparatorluğu'nun yükselişi dönemi yaşandı
  • Cuzco İnkalar'ın başkenti oldu

Kuzey Amerika

  • Meksika'da Aztekler güçlendi (yaklaşık 1300)
  • demir eritme yöntemleri gelişti

İslam Dünyası

  • Selahaddin Eyyubi yönetiminde Eyyubiler büyük bir imparatorluk kurdular (1174-1250)
  • Müslümanlar Delih'de bir devlet kurdu (yaklaşık 1200)

Rusya

  • Rusya'nın büyük bir bölümü Moğollar'ın eline geçti (1230'lar-1470'ler)

Hindistan

  • Gazne Devleti yıkıldı (1186)
  • Güney Hindistan'da Çola hanedanı döneminde Hindular gelişti ve daha sonra çöktü

Çin

Bizans

1204 yılında İstanbul'un Haçlılar tarafından işgali

Keltler

Japonya

Avrupa

  • Fransa'da IX.Louis yönetimi (1226-1270)
  • Avrupa'da ilk kez barutu bulan Roger Bacon (barut Çin'de bulunmuştu)yaklaşık 1220-1292 arasında yaşadı
  • mimarlıkta Gotik dönem başladı.

Afrika

Memlûklar'ın 1450'de toprakları
  • Gana İmparatorluğu yıkıldı (yaklaşık 1200)
  • Batı Afrika'da Mali İmparatorluğu gelişti
  • 1250'lerde Memlûklar Mısır'da yönetimi ele geçirdi

İS 1300-1500

Rusya

  • Tatarlar Kulikovo Savaşı'nda yenildi (1380)
  • Tatar istilası (1395)
  • III. Ivan, Novgorod'u ele geçirdi (1478)
  • Rusya'yı birleştirdi (1480)
  • son Bizans imparatorun yeğeni ile evlendi
  • Rusya'nın ilk çarı oldu (1492)

Bizans

  • 1380 ve 1390'larda imparatorluk giderek küçüldü ve Konstantinopolis kenti ile batısında kalan küçük bir bölgede varlığını sürdürmeye başladı
  • Bizans İmparatorluğu yıkıldı (1453)

İslam Dünyası

Timur devleti

Osmanlılar

Fatih Sultan Mehmed, İstanbul'a girerken, Fausto Zonaro'nun eseri (1854-1929)

Hindistan

  • Tuğluk Hanedanı yönetiminde Delih'de yaklaşık 1320'den 14. yüzyılın sonuna kadar varlığını koruyan güçlü bir devlet kuruldu
  • Racput Hanedanı döneminde Gucerat gelişti (yaklaşık 1400)

Çin

Bir kum fırtanısı altında Basra Körfezi'nin uydudan görünümü
  • Ming Hanedanı 1368'de kuruldu (1644'e kadar sürdü)
  • Çinliler'in yaşam biçimlerinde yenileşme hareketleri başladı
  • Çin gemileri Hindistan kıyılarına, Basra Körfezi'ne ve Afrika'ya ulaştı
  • Pekin (Beijing) yeniden kuruldu

Kuzey Amerika

  • Aztekler Tenoçtitlan'ı kurdular (1325)

Güney Amerika

  • İnkalar'ın resmi dili Keçuva gelişti
  • İnka İmparatorluğu'nun en parlak dönemi
  • Çimu uygarlığı 1470'lerde çöktü
  • Peru'da, Maçu Pikçu kale kentleri kuruldu

Keltler

Afrika

  • 14. yüzyıla kadar Benin İmparatorluğu gelişmesini sürdürdü
  • Timbuktu uygarlığı ortaya çıktı
  • Mali İmparatorluğu Mansa Musa yönetiminde en parlak dönemini yaşadı (1307-1332)
  • Güney Sahara'da Songay İmparatorluğu kuruldu (yaklaşık 1450)
  • Timbuktu'da üniversite açıldı
  • yaklaşık 1400'lerde Kongo Krallığı kuruldu

Japonya

  • Aşikaga şogunluğu başladı (yaklaşık 1338)
  • uzun süren iç savaş dönemi yaşandı
  • 1350'den başlayarak Japonya'da feodalizm gelişti
  • Şinto dini canlandı
  • Aşikaga şogunluğu çöktü

Avrupa

Leonardo da Vinci'nin bu tablosu Rönesans döneminde, sanatla bilimin birleşimini yansıtır.

İS 1500-1620

Osmanlılar

Kanuni Sultan Süleyman

Doğu Avrupa

I. Viyana Kuşatması

İran

Rusya

Hindistan

Çin

  • Japonlar 1550'lerde Çin kıyılarına baskınlar düzenledi
  • Mançular'ın akınları başladı (1619)

Kuzey Amerika

Güney Amerika

Atahualpa

Keltler

Birleşme Yasaları'yla (1536-43) Galler siyasi bakımdan İngiltere'ye bağlandı

Afrika

  • Songay İmaparatorluğu'nun yükseliş dönemi
  • Avrupalılar 1500'lerde ilk köle ticaretini başlattı
  • Borno'da Idris'in krallık dönemi (1571-1603)
  • Hollandalılar Fildişi Kıyısı'nı sömürgeleştirdiler (1595)

Japonya

Batı Avrupa

Luther 46 yaşında
  • Martin Luther'in Tezleri (1517)
  • Ferdinand Macellan dünyayı dolaştı (1519-21)
  • Jean Calvin Cenevre'ye gitti (1541-64)
  • II. Felipe (1556-98) İspanyol Armada'sını İngilizler'in üzerine gönderdi
  • İngiltere'de I.Elizabeth dönemi (1558-1603)
  • İskoçya Kralı VI. James, İngiltere'de I. James adıyla kral oldu (1603)
  • Otuz Yıl Savaşları (1618-48)

İS 1620-1740

Osmanlılar

Dosya:Laledevri.gif
"Lâle Devri'nde İstanbul" isimli tablo

Doğu Avrupa

II. Viyana Kuşatması

İran

Rusya

Hindistan

Tac Mahal.

Çin

  • Mançu Hanedanı başa geçti (1644-1911)
  • Kangxi yönetimi (1661-1722)
  • Rusya ile ilk kervan ticareti başladı (1689)
  • Qian-long'un imparatorluk dönemi (1736-1796)

Kuzey Amerika

Kelter

  • İngiltere ile İskoçya arasında Birleşme Yasaları (1707)
  • İlk Jakobusçuluk ayaklanması başladı (1715)

Okyanusya

Abel Janszoon Tasman

Afrika

  • Fransızlar Senegal'e yerleşti (1638)
  • Hollandalılar Kap'ta sömürge kurdular (1652)
  • Nijer'de Mandingolar yönetimden düşürüldü
  • Amerika'daki İspanyol sömürgelerine köle sağlayan sonuncu ve en önemli köle anlaşması (asiento de negros) bir İngiliz şirketi ile yapıldı (1713)
  • Batı Afrika'da Asantiler'in yükselişi başladı

Japonya

  • 1630'larda Japonlar dünya ile ilişkilerini kestiler, yabancı tüccarları ülkerlerinden çıkardılar [7]

Batı Avrupa

Galileo Galilei

İS 1740-1860

Osmanlılar

I. Abdülhamid

İran

Rusya

Sinop Baskını, (30 Kasım 1853), Kırım Savaşının önemli çarpışmalarından biri olan baskın. Bu baskında Rus Karadeniz donanması, Sinop'ta Osmanlı donanmasına ağır bir darbe indirdi. Yelkenli ahşap gemilerin çarpıştığı son muharebe ve gülle yerine patlayıcı mermilerin kullanıldığı ilk deniz muharebesi olarak, dünya deniz savaşları tarihinde Sinop Baskını'nın özel bir yeri vardır.

Doğu Avrupa

Çin

Hindistan

Kuzey Amerika

Güney Amerika

  • İspanyollar'a karşı bağımsızlık savaşları başladı
  • Peru, Şili, Venezuela bağımsızlıklarını kazandılar (1808-26)

Keltler

  • İrlanda ayrı bir meclis kurma hakkını aldı (1782-1800)
  • 1800'de İrlanda İngiltere'ye bağlandı

Avustralya

James Cook
  • James Cook Büyük Okyanus'ta keşifler yaptı (1768)
  • Avustralyada ilk koloni kuruldu (1788)
  • İngilizler Yeni Zelanda'yı topraklarına kattı (1840)

Afrika

  • Kap İngilizler'in eline geçti (1810)
  • İngiliz baskısından kaçan Kaplı Afrikalılar'ın Büyük Göçü (1836-40)

Japonya

  • Japonya'da 1780'lerde büyük bir kıtlık oldu
  • Singapur kuruldu (1819)
  • 1854 Japonya-ABD Antlaşması
  • Batı ile ticaret başladı

Batı Avrupa

Buhar motorunun çalışması

İS 1860-1980'ler

Osmanlılar/Türkiye Cumhuriyeti

Türkiye Cumhuriyetinin kurucusu Mustafa Kemal Atatürk

Doğu Avrupa

Rusya/SSCB

Hindistan

  • Hint Ulusal Kongresi Bombay'da toplandı (1885)
  • Mohandas Karamçand Gandi (1869-1948) öncülüğünde Hindistan bağımsızlığını kazandı (1947)
  • Pakistan kuruldu
  • Doğu Pakistan Bangladeş olarak ayrıldı (1973)

İran

  • Pehlevi hanedanı yönetimi ele geçirdi (1925)
  • Şahlık dönemi Ayetullah Humeyni'nin yönettiği İslam Devrimi ile sona erdi (1979)

Çin

  • Boxer Ayaklanması (1899)
  • 1911'de son imparator tahttan indirildi, Sun Yat-sen cumhuriyeti kurdu
  • Mao Çe-Tung önderliğinde sosyalistler yönetime geldi (1949)
  • Mao'nun ölümü (1976)
  • Deng Xiaoping yönetimi başladı

Kuzey Amerika

  • Amerikan İç Savaşı (1861-65)
  • Kölelik kaldırıldı (1863)
  • Kanada İngiliz yönetimine girdi (1867)
  • 1960'ların başında başlayan Vietnam Savaşı 1975'te bitti
  • ABD'li astronotlar 1969'da aya ayak bastılar

Batı Avrupa

II. Dünya Savaşı'nın gidiş hattı

Keltler

  • İrlanda Bağımsızlık Savaşı (1918-21)
  • Bağımsız İrlanda Devleti kuruldu (1922)

Okyanusya

  • Avustralya Uluslar Topluluğu kuruldu (1901)
  • Büyük Okyanus adalarının bir bölümü 1960'lardan sonra bağımsızlıklarını kazandı

Japonya

Nagasaki'deki patlayan Atom Bombası (Fat Man)

Afrika

İS 1990-2000'ler

Avrupa

8 Ağustos 2008 tarihindeki Rusya ve Gürcistan çatışmaları sırasında yanan Gürcü T-72tankları.[35]

Amerika

Orta Doğu

Asya

İS 2010-2020'ler

Amerika

Ortadoğu

Kaynakça

Dipnotlar

  1. ^ a b c d e f "Mesopotamien". 3 Ekim 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2008-09-27. 
  2. ^ "Mesopotamien kurzer geschichtlicher Überblick". Erişim tarihi: 2008-09-27. 
  3. ^ "Geschichte Ägyptens". 25 Kasım 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2008-09-27. 
  4. ^ "Djoser Pyramide (almanca)". 6 Ağustos 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2008-10-05. 
  5. ^ "Ugarit ve Byblos (almanca)". 28 Temmuz 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2008-09-28. 
  6. ^ a b c d e f g h i j k l "Europäische Geschichte von 1001-1100". 20 Ekim 2004 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2008-10-09. 
  7. ^ a b c d e f g h i j k l m "Zeittafel japanischer Geschichte (chronologisch geordnet) (almanca)". 19 Mayıs 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2008-10-03. 
  8. ^ "KAMBOÇYA KRALLIĞI". 2 Kasım 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2008-10-03. 
  9. ^ "Kaiser Karl (Charlemagne)". Erişim tarihi: 2008-10-09. 
  10. ^ "Veba Hastalığı". 25 Ekim 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2008-09-27. 
  11. ^ "Yüz Yıl Savaşlarının Osmanlı Devleti'ne Etkileri". Erişim tarihi: 2008-09-27. 
  12. ^ "Kasimir III., König von Polen". 21 Mart 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2008-09-27. 
  13. ^ "Jeanne d'arc Jungfrau von Orléans". 19 Mayıs 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2008-09-27. 
  14. ^ a b c d e f "Europäische Geschichte von 1601-1700". 24 Haziran 2004 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2008-10-09. 
  15. ^ "Europäische Geschichte von 1701-1800". 27 Haziran 2004 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2008-10-09. 
  16. ^ "1. Abdülhamid « Osmanlı Tarihi". 20 Eylül 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2008-09-28. 
  17. ^ "Küçük Kaynarca Antlaşması". Erişim tarihi: 2008-09-28. 
  18. ^ "3. Selim « Osmanlı Tarihi". 7 Haziran 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2008-09-28. 
  19. ^ "Ziştovi Barışı « Osmanlı Tarihi". 5 Mayıs 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2008-09-28. 
  20. ^ "Yaş Antlaşması". 7 Ekim 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2008-09-28. 
  21. ^ "Nizam-ı Cedid". Erişim tarihi: 2008-09-28. 
  22. ^ "Kavalalı Mehmet Ali Paşa". 19 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2008-09-28. 
  23. ^ "Kabakçı Mustafa İsyanı « Osmanlı Tarihi". 11 Ekim 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2008-09-28. 
  24. ^ "Mahmut Han II". 23 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2008-09-28. 
  25. ^ "NAVARİN BASKINI (20/Ekim/1827)". 20 Nisan 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2008-09-28. 
  26. ^ "Hünkar İskelesi Antlaşması « Osmanlı Tarihi". 10 Ekim 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2008-09-28. 
  27. ^ "1. Abdülmecid « Osmanlı Tarihi". 21 Ekim 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2008-09-28. 
  28. ^ "Tanzimat Fermanı". 22 Mart 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  29. ^ "Islahat Fermanı « Osmanlı Tarihi". 27 Ağustos 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2008-09-28. 
  30. ^ a b "90 yaşındaki Ekim Devrimi-Hatice Eroğlu Akdoğan". 23 Ekim 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2008-10-09. 
  31. ^ "Prusya". 6 Ekim 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2008-09-28. 
  32. ^ "Deutscher Bund". 12 Ekim 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2008-09-28. 
  33. ^ a b "Adolf Hitler". 12 Temmuz 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2008-09-28. 
  34. ^ "Roma Antlaşması". 7 Ekim 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2008-09-28. 
  35. ^ Der Spiegel URL Erişim tarihi: 10 Ağustos 2008

Literatür

Dış bağlantılar