Cumhuriyet, Manyas
| Cumhuriyet | |
|---|---|
 | |
 | |
  Cumhuriyet Cumhuriyet'in Balıkesir'deki konumu | |
| Ülke |  Türkiye |
| İl | Balıkesir |
| İlçe | Manyas |
| Coğrafi bölge | Marmara Bölgesi |
| Rakım | 185 m |
| Nüfus (2012)[1] | |
| • Toplam | 142 |
| Zaman dilimi | UTC+03.00 (TSİ) |
| İl alan kodu | 266 |
| İl plaka kodu | 10 |
Cumhuriyet Balıkesir ilinin Manyas ilçesine bağlı bir mahalledir.
Tarihçe[değiştir | kaynağı değiştir]
Cumhuriyet köyünün eski adı, Sultaniye'dir. Nitekim 1928 tarihli Osmanlıca köy listesinde köyün adı Sultaniye (ساطانیە) olarak geçer.[2] Sultaniye, Manyas ilçesinde 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı'nın ardından göç eden Gürcülerin yerleştiği üç köyden biridir. Diğer köyler Şevketiye ve Değirmenboğazı'dır. Sultaniye'ye yerleşmiş olan Gürcüler, Murgul vadisindeki Gevuli, Bucuri ve diğer köylerden göç etmiştir.[3]
Sultaniye köyüne yerleşen Gürcülerin göç ettiği köylerden biri olan Gevuli'de 1876 tarihinde 394 kişi yaşıyordu. Köyün nüfusu Rus idaresinin 1886 yılındaki tespitine göre 83 kişiye inmişti. Bu tespitler Rus idaresinden Osmanlı ülkesine büyük bir göçün olduğunu göstermektedir. Öte yandan Murgul bölgesini gezen Gürcü tariçi Zakaria Çiçinadze, 1892 yılında 25 hanenin Gevuli'den göç ettiğini yazmıştır.[4][5][6] Bununla birlikte, Gevuli'den göç eden Gürcülerin bir kısmı, Hendek ilçesinin Güldibi ve Nuriye köylerine yerleşmiştir.[7] Cumhuriyet köyüne göç edilen diğer yerleşme olan Murgul vadisindeki Bucuri'de 1876 yılında 178 kişi, 1886 yılında ise, 7 kişi yaşıyordu. Rus idaresi sırasında köyün nüfusunun neredeyse tamamının göç ettiği bu bu kayıtlardan anlaşılmaktadır.[4][5]
Sultaniye köyü 1928 tarihli Osmanlıca köy listesine göre, Balıkesir vilayetinin Bandırma kazasının Manyas nahiyesine bağlıydı. 1935 genel nüfus sayımıda "Cumhuriyet (Sultaniye)" adıyla kaydedilmiş olan köy, aynı idari konuma sahipti ve nüfusu 472 kişiden oluşuyordu. Bu iki tarih arasında köyün adının değiştiği anlaşılmaktadır.[2][8] Cumhuriyet köyünün adı, 1940, 1955, 1960 nüfus sayımlarında olduğu gibi, ancak zaman zaman "Cumhuriye" biçiminde yazılmıştır. Bu durum, Arapça bir kelime olan "cumhuriyet" (جمهورية) kelimesinin sonundaki "te" (ة) harfinin okunmamasıyla ilişkili olduğu söylenebilir.[9][10][11] 1965 genel nüfus sayımında Sarıyamaç köyünün nüfusu 445 kişiden oluşuyor ve bu nüfus içinde 175 kişi okuma yazma biliyordu.[12]
Cumhuriyet köyünde her yıl "Çven-Çvena" (ჩვენ-ჩვენა: Biz Bize) adı altında Gürcü festivali düzenlenmektedir.[13][14] Genç kuşak hariç köyde günümüzde de Gürcüce konuşmaktadır.[11]
Coğrafya[değiştir | kaynağı değiştir]
Mahallenin il merkezi Balıkesir' e uzaklığı 94, ilçe merkezi Manyas' a uzaklığı ise 4 km' dir.
Nüfus[değiştir | kaynağı değiştir]
| Yıl | Toplam | Kadın | Erkek |
|---|---|---|---|
| 2012[15] | 142 | 79 | 63 |
| 2011 | 146 | 78 | 68 |
| 2000 | 227 | 113 | 114 |
| 1985 | 234 | 120 | 114 |
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ a b "YerelNET". 9 Kasım 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ağustos 2013.
- ^ a b Son Teşkilat-i Mülkiyede Köylerimizin Adları (Osmanlıca), İstanbul, 1928, s. 382.
- ^ Klarceti (Gürcüce), Mamia Pağava, Meri Tsintsadze, Maia Baramidze, Malhaz Çoharadze, Tina Şioşvili, Şota Mamuladze, Ramaz Halvaşi, Nugzar Mgeladze, Zaza Şaşikadze, Cemal Karalidze, Batum, 2016, s. 253. 9 Ekim 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-9941-0-8969-5
- ^ a b Trabzon Vilayeti Salnamesi: 1869-1904, (Hazırlayan) Kudret Emiroğlu, Ankara, 1993-2009, 22 cilt; VIII. cilt, s. 353. ISBN 9789157871117.
- ^ a b ""Artvin kazası (1886 Yılı)" (Rusça)". 25 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Kasım 2021.
- ^ "Zakaria Çiçinadze, Müslüman Gürcülerin Osmanlı Ülkesine Büyük Göçü (Gürcüce), Tiflis, 1912, s. 135" (PDF). 10 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 16 Kasım 2021.
- ^ Klarceti (Gürcüce), Mamia Pağava, Meri Tsintsadze, Maia Baramidze, Malhaz Çoharadze, Tina Şioşvili, Şota Mamuladze, Ramaz Halvaşi, Nugzar Mgeladze, Zaza Şaşikadze, Cemal Karalidze, Batum, 2016, s. 253, 259. 9 Ekim 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-9941-0-8969-5
- ^ "1935 Genel Nüfus Sayımı, İstanbul, 1937, s. 74" (PDF). 16 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 16 Kasım 2021.
- ^ Başbakanlık İstatistik Genel Müdürlüğü (1944). "1940 Genel Nüfus Sayımı: Vilâyetler, Kazalar, Nahiyeler ve Köyler İtibarile Nüfus" (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 18 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 7 Ağustos 2021.
- ^ Başbakanlık İstatistik Genel Müdürlüğü (1961). "1955 Genel Nüfus Sayımı: Vilâyet, Kaza, Nahiye ve Köyler itibarıyla nüfus" (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 6 Mart 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 18 Şubat 2020.
- ^ a b ""Neden Cumhuriye"". 6 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Kasım 2021.
- ^ 1965 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1968, s. 113.
- ^ Klarceti (Gürcüce), Mamia Pağava, Meri Tsintsadze, Maia Baramidze, Malhaz Çoharadze, Tina Şioşvili, Şota Mamuladze, Ramaz Halvaşi, Nugzar Mgeladze, Zaza Şaşikadze, Cemal Karalidze, Batum, 2016, s. 252 9 Ekim 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-9941-0-8969-5
- ^ "Manyas'ta Geleneksel Gürcü Buluşması "Çven Çvena", Gerçek". 16 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Kasım 2021.
- ^ "YerelNet". 9 Kasım 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ağustos 2013.