Congrès Internationaux d'Architecture Moderne

Stuttgart’taki Weißenhofsiedlung, 1927. CIAM, Bauhaus, Weissenhof, De Stijl ve Cenevre’deki Milletler Sarayı gibi dönemin “kübist tarzda” modern mimarisini teşvik etmiştir. Bunun yanı sıra 1920’lerde buna paralel biçimde Ekspresyonizm, Konstrüktivizm, Art Deco ve Tradisyonalizm gibi farklı yaklaşımlar da öne çıkmıştır.

Congrès Internationaux d'Architecture Moderne (CIAM) veya Uluslararası Modern Mimarlık Kongreleri, 1928’de kurulmuş ve 1959’da dağılmış bir organizasyondur. Dönemin en seçkin mimarlarının öncülüğünde Avrupa genelinde düzenlenen bir dizi etkinlik ve kongreden sorumlu olan bu yapı, peyzajdan şehirciliğe ve endüstriyel tasarıma kadar mimarlığın bütün ana alanlarında Modern Hareket’in ilkelerini yaymayı amaçlamıştır.

Kuruluş ve üyelik

Uluslararası Modern Mimarlık Kongreleri (CIAM), 1928 yılının Haziran ayında İsviçre’deki Chateau de la Sarraz’da, Le Corbusier, şatonun sahibi Hélène de Mandrot ve ilk genel sekreter olan Sigfried Giedion’un organize ettiği 28 Avrupalı mimar tarafından kurulmuştur. CIAM, mimarlığı toplumsal bir sanat olarak ileri taşımak amacıyla kaleme alınan 20. yüzyıl manifestolarından biriydi.

Üyeler

Diğer kurucu üyeler arasında Karl Moser (ilk başkan), Hendrik Berlage, Victor Bourgeois, Pierre Chareau, Sven Markelius, Josef Frank, Gabriel Guevrekian, Max Ernst Haefeli, Hugo Häring, Arnold Höchel, Huib Hoste, Pierre Jeanneret (Le Corbusier'in kuzeni), André Lurçat, Ernst May, Max Cetto, Fernando Garcia Mercadal, Hannes Meyer, Werner M. Moser, Carlo Enrico Rava, Gerrit Rietveld, Alberto Sartoris, Hans Schmidt, Mart Stam, Rudolf Steiger, Szymon Syrkus, Henri-Robert Von der Mühll ve Juan de Zavala bulunmaktadır. Sovyet delegeleri olan El Lissitzky, Nikolai Kolli ve Moisei Ginzburg ise Sarraz konferansı için vize alamamışlardır.

CIAM’a daha sonraki yıllarda Minnette de Silva, Walter Gropius, Alvar Aalto, Uno Åhrén, Louis Herman De Koninck (1929) ve Fred Forbát gibi isimler katılmıştır. 1941’de Harwell Hamilton Harris, New York’ta kurulan ve “Yardım ve Savaş Sonrası Planlama Şubesi” (Chapter for Relief and Post War Planning) olarak bilinen CIAM’ın Amerikan şubesine sekreter olarak seçilmiştir. Josep Lluís Sert, 1929 yılından itibaren kongrelere dâhil olmuş ve 1947–1956 yılları arasında CIAM başkanlığı görevini yürütmüştür. Sert, 1930’da Zaragoza ve Barselona’da sırasıyla GATEPAC ve GATCPAC’in, 1932’de ise Barselona’da “Yeni Sanat Dostları” (ADLAN) adlı oluşumun kurucularından biri olmuştur.

CIRPAC

CIAM’ın seçilmiş icra organı, Comité international pour la résolution des problèmes de l’architecture contemporaine (Çağdaş Mimarlık Sorunlarının Çözümü için Uluslararası Komite) anlamına gelen CIRPAC idi.

Etki

Kuruluş, Modern Hareket’in mimarlık ilkelerini sistematize etmekle kalmamış, mimarlığı, yapı tasarımı ve şehir planlaması vasıtasıyla dünyayı iyileştirebilecek ekonomik ve siyasi bir araç olarak da görmüştür.

1933 yılında düzenlenmesi planlanan dördüncü CIAM toplantısı Moskova’da yapılacaktı. Ancak Sovyetler Sarayı için Le Corbusier’nin sunduğu projenin reddi, Sovyetlerin CIAM ilkelerini terk ettiğini gösteren kritik bir eşik olarak kabul edilmiş ve toplantının yeri değiştirilmiştir. Kongre, bunun yerine Marsilya’dan Atina’ya giden SS Patris II adlı gemide gerçekleştirilmiştir. Burada grup, mimarlıktan kentsel planlamaya uzanan CIAM etki alanını genişleten “İşlevsel Kent” ilkelerini tartışmıştır. Otuz üç kentin incelenmesiyle CIAM, kentlerin toplumsal sorunlarının, işlevlerin katı bir biçimde ayrıştırılması ve nüfusun geniş aralıklarla konumlandırılmış yüksek apartman bloklarına yerleştirilmesi yoluyla çözülebileceğini öne sürmüştür. Bu görüşmelerin tutanakları, 1933’ten 1943’e dek yayımlanmamış, nihayet Le Corbusier, kendi başına inisiyatif alarak bu metinleri kapsamlı biçimde düzenleyip Atina Anlaşması adıyla yayımlamıştır.

Dağılma

Savaş sonrasında CIAM üyeleri dünyanın dört bir tarafına seyahat etmesi bu yaklaşımların Avrupa dışına, özellikle ABD’ye yayılmasını sağlamıştır. II. Dünya Savaşı’nı takiben Avrupa’nın yeniden imarında CIAM’ın kent planlama fikirleri benimsenmiş olsa da, o dönemde dahi bazı CIAM üyelerinde kuşkular belirmiştir. Alison ve Peter Smithson başta gelmek üzere çeşitli isimler bu fikirlere karşı çıkmıştır. Savaş sonrasında uygulamaya konulan projeler, çoğunlukla kısıtlı mali imkânlar, kavramsal eksiklikler ya da halkın direnci gibi sebeplerle arzu edilen düzeyde hayata geçirilememiştir. Örneğin, Mart Stam’ın CIAM formüllerine göre savaştan sonra Dresden’i yeniden planlama girişimi, kent sakinleri tarafından “kente topyekûn saldırı” olarak nitelendirilip kabul görmemiştir.

CIAM, 1959 yılında üyelerin görüş ayrılıkları nedeniyle dağılmıştır. Le Corbusier ise 1955’te toplantılarda İngilizcenin artan kullanımına itiraz ederek örgütten ayrılmıştır.

CIAM’ı yeniden yapılandırmak üzere, Team 10 adlı grup 1953’ten itibaren faaliyete geçmiş ve içinden iki farklı akım doğmuştur: İngiliz üyeler Alison ve Peter Smithson’un “Brütalizm” akımı ile Hollandalı üyeler Aldo van Eyck ve Jacob B. Bakema’nın “Yapısalcılık” yaklaşımı.

Konferanslar

Otterlo Toplantısı 1959 (aynı zamanda CIAM '59), Team 10 tarafından organize edildi, 43 katılımcı. Buluşma yeri: Hoge Veluwe Milli Parkı'nda bulunan Kröller-Müller Müzesi . CIAM örgütünün feshedilmesi.

CIAM'ın konferansları şunlardan oluşuyordu:

• 1928, CIAM I, La Sarraz, İsviçre, CIAM'ın kuruluşu
• 1929, CIAM II, Frankfurt am Main, Almanya, Minimum Konut üzerine
• 1930, CIAM III, Brüksel, Belçika, Rasyonel Arazi Geliştirme (Rationelle Bebauungsweisen) üzerine
• 1933, CIAM IV, Atina, Yunanistan, İşlevsel Kent (Die funktionelle Stadt) üzerine
• 1937, CIAM V, Paris, Fransa, Konut ve İyileşme üzerine
• 1947, CIAM VI, Bridgwater, İngiltere, CIAM'ın amaçlarının yeniden teyit edilmesi
• 1949, CIAM VII, Bergamo, İtalya, Atina Anlaşması'nın Uygulaması Üzerine
• 1951, CIAM VIII, Hoddesdon, İngiltere, Kentin Kalbi üzerine
• 1953, CIAM IX, Aix-en-Provence, Fransa, Habitat üzerine
• 1956, CIAM X, Dubrovnik, Yugoslavya (şimdiki Hırvatistan), Habitat
• 1959, CIAM XI, Otterlo, Hollanda, CIAM'ın 10. Takım tarafından organize bir şekilde dağıtılması

Ayrıca bakınız

• Modern mimari

Bibliyografya

• Eric Mumford, The CIAM Discourse on Urbanism – 1928–1960, Cambridge Mass. and London 2000. (Kenneth Frampton'ın önsözüyle).
• Sigfried Giedion, Space, Time and Architecture – The Growth of a New Tradition, Cambridge Mass. 2009, 5th edition. (CIAM, VI. Bölüm'deki özet).
• Max Risselada and Dirk van den Heuvel (eds.), TEAM 10 – In Search of a Utopia of the Present – 1953–1981, Rotterdam 2005. (TEAM 10 out of CIAM).
• Lorenzo Mingardi, Reweaving the city: the CIAM summer schools from London to Venice (1949–57), L. Ciccarelli, C. Melhuish (eds), Post-war Architecture between Italy and the UK.Exchanges and transcultural influences, London, UCL Press, 2021, 107-126. ISBN 9781800080836