Cevdet Sunay

Cevdet Sunay
Cevdet Sunay
5. Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı
	Görev süresi; 28 Mart 1966 - 28 Mart 1973
Başbakan	Süleyman Demirel (1965-71); Nihat Erim (1971-72); Ferit Melen (1972-73)
Yerine geldiği	Cemal Gürsel
Yerine gelen	Fahri Korutürk
Cumhuriyet Senatörü
	Görev süresi; 28 Mart 1973 - 12 Eylül 1980
	Görev süresi; 14 Mart 1966 - 28 Mart 1966
Seçen cumhurbaşkanı	İbrahim Şevki Atasagun (Vekil)
12. Genelkurmay Başkanı
	Görev süresi; 4 Ağustos 1960 - 16 Mart 1966
Yerine geldiği	Ragıp Gümüşpala
Yerine gelen	Cemal Tural
11. Kara Kuvvetleri Komutanı
	Görev süresi; 3 Haziran 1960 - 2 Ağustos 1966
Yerine geldiği	Cemal Gürsel
Yerine gelen	Mehmet Muzaffer Alankuş
Genelkurmay II. Başkanı
	Görev süresi; 15 Aralık 1957 - 3 Haziran 1960
Yerine geldiği	Salih Coşkun
Yerine gelen	Seyfi Turagay
Kişisel bilgiler
Doğum	10 Şubat 1899; Erzurum, Osmanlı İmparatorluğu
Ölüm	22 Mayıs 1982 (83 yaşında); İstanbul, Türkiye
Defin yeri	Devlet Mezarlığı, Ankara
Evlilik(ler)	Atıfet Sunay (e. 1929)
Bitirdiği okul	Kara Harp Okulu; Harp Akademisi
Mesleği	Asker
Dini	İslam
Ödülleri	Harp Madalyası; İstiklâl Madalyası
İmzası
Askerî hizmeti
Bağlılığı	Osmanlı (1917-1920); Türkiye (1921-1966)
Branşı	Topçu
Hizmet yılları	1917-1966
Rütbesi	Orgeneral
Komutası	72. Topçu Alayı; 41. Topçu Alayı; 204. Motorlu Topçu Alayı; 3. Zırhlı Tümen 6. Tank Alayı; 3. Zırhlı Tugay; 33. Tümen; 9. Kolordu; Türk Kara Kuvvetleri; Türk Silahlı Kuvvetleri;
Çatışma/savaşları	I. Dünya Savaşı; Türk Kurtuluş Savaşı

Sayfanın 15 Aralık 2016 tarihinde onaylanmış olan kontrol edilmiş bir sürümü, bu revizyonu temel almıştır.

Cevdet Sunay (10 Şubat 1899, Erzurum – 22 Mayıs 1982, Ankara), Türk asker ve devlet adamı, Türkiye Cumhuriyeti'nin beşinci cumhurbaşkanı. Türk Silahlı Kuvvetleri'nin 12. Genelkurmay Başkanı.^[2]

Askerlik yaşamı

İlk ve orta öğrenimini Erzurum, Kerkük, Edirne ve Kuleli Askerî Lisesi'nde yaptı.

I. Dünya Savaşı sırasında, 1917 yılında subay adayı olarak eğitim kampına katıldı. Aynı yıl Filistin Cephesinde görev aldı. 1918 yılında Mısır'da İngilizlere esir düştü. Esaretten döndükten sonra, Kurtuluş Savaşı'na katılarak, Güney Cephesinde görev aldı. Sonradan Batı Cephesinde görevini sürdürdü.

1927 yılında Harp Okulu öğrenimini tamamladı. 1930 yılında Harp Akademisi'ni bitirdi. Silahlı Kuvvetler'de çeşitli görevler almıştır. 1949 yılında Tuğgeneral rütbesine terfi etti. Tuğgeneral rütbesi ile 3. Zırhlı Tugay Komutanlığı ve Genelkurmay Harekât Daire Başkanlığı yapmıştır. 1952 yılında Tümgeneral rütbesine terfi etti. Tümgeneral rütbesi ile Genelkurmay Harekât Daire Başkanlığı ve 33. Tümen Komutanlığı görevlerinde bulundu. 1955 yılında Korgeneral rütbesine terfi etti. Korgeneral rütbesi ile 9. Kolordu Komutanlığı, Genelkurmay Harekât Başkanlığı ve Genelkurmay II. Başkanlığı görevlerinde bulunduktan sonra 1958 yılında Orgeneral rütbesine terfi etti. Orgeneral rütbesinde Genelkurmay II. Başkanlığı, Kara Kuvvetleri Komutanlığı görevlerini yürüttü. 2 Ağustos 1960 tarihinde Genelkurmay Başkanlığı görevine atandı. 15 Mart 1966 tarihinde kendi isteği ile emekli olmuş ve aynı yıl kontenjan senatörü seçildi.

Cumhurbaşkanlığı

Cemal Gürsel'in rahatsızlığı sebebiyle görevden ayrılması üzerine, 28 Mart 1966'da Türkiye Büyük Millet Meclisi tarafından Türkiye'nin beşinci Cumhurbaşkanı seçildi. 28 Mart 1973 tarihine kadar devam eden Cumhurbaşkanlığı zaman zaman sıkıntılı günler geçirdi. Sırasıyla Süleyman Demirel, Nihat Erim ve Ferit Melen'in hükümet kurdukları bu dönemde en uzun müddet hükümet başında kalan (27.10.1965-19.03.1971) Süleyman Demirel'dir. Demirel bu dönem için Sunay'ın ölümünden sonra: "Beş yıl, Cumhurbaşkanı Sunay ile rahat çalıştık. Birbirimizi anlıyorduk. Çankaya ile hükümet arasındaki bu uyum Türkiye'ye pek çok şey kazandırmıştır" demiştir.

Türkiye'de sol hareketin ivme kazanması, CHP'nin "Ortanın Solu" sloganı, Ecevit'in adının duyulmaya başlaması, öğrenciler arasındaki sağ-sol kavgası, Yassıda Mahkemesi'nde yargılanıp hapse mahkûm olan ve Kayseri Kapalı Cezaevinde kalan başta Celâl Bayar olmak üzere Demokrat Parti milletvekillerinin affı ile siyasî haklar verilmesi mevzusunda o günlerin partileri arasındaki mücadele, Suat Hayri Ürgüplü'nün başbakanlığa getirilip (29 Nisan 1972) kurduğu hükümetin Sunay tarafından önce uygun görülüp sonra reddedilmesi, üniversitelerde zaman zaman arama yapılması, hatta bazen kapatılması, İsmet İnönü'nün irtica ve Nurculuk kelimelerini sık sık tekrarlaması, 1967 Kıbrıs olayları, ABD Başkanı Johnson'un mektubu, Yargıtay Başkanı İmran Öktem'in cenaze merasimindeki olaylar (1969) ve sonrasındaki gösteriler, Birinci Boğaz Köprüsü, İstanbul ve Ankara'da bazı resmî binaların bombalanması Genelkurmay Başkanı Cemal Tural'in Askeri Şûra'ya alınarak Orgeneral Memduh Tağmaç'ın Genelkurmay Başkanı olması (12 Mart 1969), Millî Nizam Partisi'nin kurulması (26 Ocak 1970), İsrail Başkonsolosu'nun kaçırılması ve daha sonra öldürülmesi, üç İngiliz teknisyenin kaçırılıp öldürülmesi, Boğaziçi adlı yolcu uçağının Bulgaristan'a kaçırılması, Deniz Gezmiş ve iki arkadaşının idamı, İsmet İnönü'nün önce CHP liderliğinden daha sonra CHP'den ve milletvekilliğinden istifası, birinci ve ikinci Nihad Erim hükümetleri (1971-1972), sonra Ferid Melen'in başbakanlığı ve benzeri olaylar ve meşhur 12 Mart Muhtırası Cevdet Sunay'ın Cumhurbaşkanlığı döneminde cereyan etmiştir.^[3] Yedi yıllık görev süresini 28 Mart 1973 tarihinde tamamladı ve cumhurbaşkanlığından ayrıldı.

1929 yılında Atıfet Hanım'la evlenen ve üç çocuğu olan Cevdet Sunay 22 Mayıs 1982'de 83 yaşında vefat etmiştir. Cenazesi, 28 mayıs 1982'de törenle, Ankara Cebeci Asri Mezarlığında toprağa verildi. 6 Yıl sonra, 30 Ağustos 1988'de, Büyük Zaferin, 66. yılı nedeniyle, Devlet Mezarlığına nakledilmiştir.^[4]

Kaynaklar

Vikipedi'nin kardeş projelerinden Cevdet Sunay hakkında daha fazla bilgi edinin
	Commons'ta dosyalar
	Vikisöz'de alıntılar

^ "Cevdet Sunay". Türk Silahlı Kuvvetleri. Erişim tarihi: 15 Aralık 2016.
^ "Cevdet Sunay". T.C. Cumhurbaşkanlığı. 5 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ocak 2013.
^ http://www.enfal.de/yak08.htm
^ Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı "Cevdet Sunay" |url= değerini kontrol edin (yardım). Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı. Erişim tarihi: 20 Ocak 2011.

Siyasi görevi
Önce gelen: Cemal Gürsel	Türkiye Cumhurbaşkanı 28 Mart 1966 - 28 Mart 1973	Sonra gelen: Fahri Korutürk
Askerî görevi
Önce gelen: Ragıp Gümüşpala	TSK Genelkurmay Başkanı 4 Ağustos 1960 - 16 Mart 1966	Sonra gelen: Cemal Tural
Önce gelen: Cemal Gürsel	Türk Kara Kuvvetleri Komutanı 3 Haziran 1960 - 2 Ağustos 1960	Sonra gelen: Mehmet Muzaffer Alankuş
Önce gelen: Salih Coşkun	TSK Genelkurmay II. Başkanı 15 Aralık 1957 - 3 Haziran 1960	Sonra gelen: Seyfi Turagay

[1] "Cevdet Sunay". Türk Silahlı Kuvvetleri. Erişim tarihi: 15 Aralık 2016.

[Komutanozgecmis-2] "Cevdet Sunay". T.C. Cumhurbaşkanlığı. 5 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ocak 2013.

[3] ttp://www.enfal.de/yak08.htm

[tccbozgecmis-4] Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı "Cevdet Sunay" |url= değerini kontrol edin (yardım). Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı. Erişim tarihi: 20 Ocak 2011.

[1]

[2]

[3]

[4]